Mam pytanie co do he³mów z takimi w³a¶nie ¿ebrami (miêdzy innymi szyszak z Czernichowa i he³m z Gniezdowa wykonany z dwóch po³ówek - co do he³mu z Gniezdova to nie jestem pewien tych metali kolorowych, wiêc proszê o ewentualne sprostowanie).
Czy po³±czenie czê¶ci he³mu ¿ebrem wykonanym z blachy mosiê¿nej/miedzianej jest bezpieczne?
Czy mo¿e te he³my posiada³y ¿ebra z normalnej blachy, na które do nitowywane by³y te zdobione? A mo¿e ³±czenie na kanapkê i wtedy ¿ebra pod spodem s± podpor± ca³ej konstrukcji?
Moim zdaniem okularowy he³m jest najlepszy. Ale chyba tylko dla braci wikiñskiej, z tego co mi wiadomo (choæ mogê siê myliæ). Je¶li ju¿ mam mieæ co¶ z przodu (w sensie nosal) to wolê mieæ os³onê ca³ej górnej czê¶ci twarzy, bo raz zdarzy³ mi siê cios taki, którego nosal by nie obroni³ (mniej wiêcej wy¿ej policzka, "okulary" zda³y egzamin.
Rozstaw kó³eczek w he³mie z Giermundbu jest na tyle du¿y, ze nie s±dzê by za ich pomoc± mo¿na by³o równo przytrzymaæ czepiec. Raczej zgadam siê z Rabieg±. Trzeba obejrzeæ na ¿ywo albo na lepszych fotach. Mo¿e co¶ siê wyja¶ni.
He³my z nosalami analogiczne do "wielkopolskich" prezentowa³ ju¿ na tym forum Nieczar. Mnie - przekona³o.
Bjorn ma jeszcze racjê, ¿e mamy tu te¿ ten problem, ¿e trzeba by by³o w imiê ultrasowo¶ci powyrzucaæ wszelkie "karwasze" i rêkawce ochronne. Trudno ustaliæ rozs±dn± granicê.
Ostatnio podobaj± mi siê proste ¿ebrowce z nosalem, znane nam z tak licznych przedstawieñ. Niestety - zdaje siê, ¿e takich nie znaleziono...
z wyzucaniem karwaszy i rekawic bym sie bardzo nie spieszyl bo to zalezy kogo starasz sie rekonstruowac poza tym czesc rzeczy da sie pozastepywac...
helmy maskowe - klasa bez 2 zdan
Wg. mnie najlepszy jest He³m ¿ebrowy z okularami ...I najlepiej z os³on± karku
...
Bardzo fajnie siê czyta wasze rozwa¿ania na teman odkryæ archeologicznych. Ja jestem zdania ze niewarto zamykaæ sie tylko w two¿eniu replik sprzetu z wykopalisk. Gdyby tak by³o ka¿dy wcze¶niak zajmuj±cy chc±cy kupiæ he³m mi³ by do wyboru miêdzy kilkoma modelami. Wysz³o by na to ¿e na jakim¶ zje¼dzie wyskoczy³o by kilkunastu Wojów w takich samych he³mach, bo ka¿dy chcia³ rozpaczliwie byæ zgodny historycznie. Nie zrozumcie mnie ¿le, ja te¿ jestem za zgodno¶ci± historyczn± ale bez przesady. Ludzie nawet we wczesnym ¶redniowieczu chcieli dobrze wygl±daæ, na pewno mnieli wiele wyobra¼ni i inwêcji twórczej i co za tym idzie chcieli mieæ broñ która im siê podoba( a pewny jestem ze nie miwli takich samych gustów)
Na zakoñczenie powiem, ¿e ja kupi³em sobie he³m od Antera ( pierwsza klasa) ¶w. Wac³aw, ale kaza³em dorobiæ sobie okular aby zaiwsiæ okap...:-) Wiêc zgodno¶ci historycznej z wykopaliskiem niema.
Jak ju¿ pisa³em zamykanie siê w sztywne ramy odkryæ historycznych wydaje mi sie troche chore. Chwa³a inwêcji twórczej naszych p³atnerzy.
A ja siê z kol. Karolem nie zgodzê. W³asnie dlatego zajmujemy siê rekonstrukcj±
historyczn±, ¿eby odtwarzaæ to co by³o rzeczywi¶cie, a nie jakie¶ bajki fantasy typu dorabianie okularu do he³mu w którym go nie by³o. Ja sam w³a¶nie zmieni³em swoje zamówienie i zamiast Nieczarowego giermunda bêdê mia³ zwyk³ego normana, bo to pasuje do mojej postaci (najemnik). Moim zdaniem he³my normañskie w pe³ni spe³nia³y swoj± rolê i dobrze chroni³y ³epetynki
Pozdrawiam
Witaj Skaal. Rekonstrukcja to nie tylko poleganie na tym co siê wykopa³o. Nie powinni¶my a¿ tak siê w tym zamykaæ. Je¶li chodzi o te"bajki fantasy" to gdyby ka¿dy tak my¶la³ to jak by¶ pojecha³ do Wolina to by¶ siê za³ama³ bo na g³owie ka¿dego kolesia siedzia³ by Twój (jak¿e zgodny historycznie) Norman...:-) Poza tym he³my mia³y chroniæ czapê przed "podrapaniem" a jak by nie patrza³ (i co wiem z do¶wiadczenia) to nie mi³o jest dostaæ po zêbach z toporu ...:-)Wiêc dla tego mi ten okap... No ale panie kolego "dorabianie okularu do he³mu w którym gonie by³o" tak naprawdê to uzbrojenie w tamtych czasach by³o drogie to wiadomo i nie zaprzeczysz chyba (fakt historyczny jak chcesz to napisze Tobie wiecej),¿e he³my miecze i inne "zabawki" by³y przerabiane na przestrzeni nawet kilu set lat.
Nie chcê aby wygl±da³o to jak jaka¶ kutnia, poniewa¿ ja "tez" zajmuje siê rekonstrukcj± historii czyli po tej samej stronie jeste¶my. Zale¿y mi równie¿ ¿eby by³o to nadal zabaw± (oczywi¶cie w pewnych granicach ) i chcê czerpaæ z tego przyjemno¶æ...:-)
Pozdrawiam Skaal
ok, zabawa zabaw±, ale bez przesady. Zreszt± he³m ¶w Wac³awa by³ tylko jeden wiêc ....
Poza tym bitwy to nie by³a rewia mody ... je¶li co¶ nie mia³o walorów u¿ytkowych to tego nie by³o (zw³aszcza, je¶li chodzi o uzbrojenie dru¿ynników). Zawuwaæ jakie he³my sa np w przedstawieniu tkaniny z bayeux ...tam wszyscy normanowie maja takie same he³my, a nie, ¿e jeden ma skrzyde³ka, inny piórka a kto¶ inny kitê :>
Pozdrawiam
Rewia ...mody? Oczywi¶cie ,¿e nie!!! Mogli siê prze¶cigaæ tylko w piêkniejszych kolorach siñców (w najleprzym przypadku...:-) Je¶li chodzi o tkanine z bayeux...to panie kolego TAM nawet wszystkie mordy wygl±daj± tak samo...
. Ikoniczne pistacie siê tym charakteryzuj±
Ale nie chodzi mi o to aby za wszelk± cene udowadniaæ Tobie...drogi kolego, ¿e jednak ci panowie troszczyli sie o swój wygl±...wikingowie nawet siê myli raz w tygodniu...:-)
Pozdrawiam
to, ¿e siê troszczyli o wygl±d to to wiadomo. Nawet stroje robili tak, by ka¿dy by³ inny, ale jednak¿e nie s±dzê, by w sprawach bitewnych starali siê wygl±dac jak na pokazie:) (aczkolwiek mogê siê myliæ
).
Nie chcê sie k³óciæ, tylko wypowiadam w³asn± opiniê
pozdrawiam
Masz ca³kowit± racje , ¿e w bitwie nie wygl±dali jak choinki ... tym siê charakteryzuje pó¼ne ¶redniowiecze:D:D:D
Skaal mo¿esz napisaæ mi od kogo kupujesz he³m?
Ja kupowa³em od Anter.friko.pl i szczerze to jestem bardzo zadowolony.
Wydaje mi siê ¿e normana te¿ posiada...:-)
pozdrawiam
ja zamówi³em u Nieczara, fakt ... czeka siê diabelnie d³ugo, ale za to jako¶æ jego jest przednia i s±dzê, ¿e poczekaæ warto:)
CYTAT(Karwal Logamann)
Na zakoñczenie powiem, ¿e ja kupi³em sobie he³m od Antera ( pierwsza klasa) ¶w. Wac³aw, ale kaza³em dorobiæ sobie okular aby zaiwsiæ okap...:-) Wiêc zgodno¶ci historycznej z wykopaliskiem niema.
Jak ju¿ pisa³em zamykanie siê w sztywne ramy odkryæ historycznych wydaje mi sie troche chore. Chwa³a inwêcji twórczej naszych p³atnerzy.
nom a ja planuje zrobic sobie normana z nosalkiem i kolcem na gorze wzietym z giermundbu tylko troche dluzszym coby mozna bylo wszelkie smieci nabijac bo po co w rekach nosic
.............
.... bez komentarza
wracajac do tematu - wszelkie antyczne cudenka ponizej iranski helm z brazu ze zlotymi plytkami II wiek przed chrystusem
Dir, nie off-topicuj bo Ci znowu punkcik wlepie
temat jest o wczesno¶redniowiecznych
a w temacie: ¿ebrowe he³my morawskie (VIII-IXw)
http://www.freha.pl/download.php?id=4147
http://www.freha.pl/download.php?id=4146
moim zdaniem ¶liczne
pozdrawiam
Boran
ty sie tak nie wymadrzaj bo na barmictwe cie nie zaprosze
faktycznie helmiki pikne a tu kolejny z nich
No i super extra sa wszelkiego rodzaju wydziwasy takie jak chociaz ten ale to za daleki wschod...
Cee¶æ.Mówicie o rankingu he³mow.Który jest lepszy,³adniejszy,daje wiêksze zabezpieczenie przed ciosem.Mi siê wydaje ¿e sa 3 aspekty sprawy.
1-Przekaz historyczny.He³m nie mo¿e byæ mroczny.Jak odtwarzamy dan± epokê he³m musi byæ wykonany zgodnie ze wzorami z tych lat.
2-He³m musi nas hroniæ przed ciosami topora i miecza. Wybieramy tych rzemie¶lników co klepi± he³my dobrze-czyli ze stallowej grubej blachy,Lepszy he³m kilka deko ciê¿szy ,ni¿ po ciosie ma nas zamroczyæ, bo blacha puszkowa siê rozsypa³a.Wy¶ció³ka wojskowa jest najlepsza.Mo¿e jest mroczna,ale w ¶rodku he³mu jej nie widaæ.Po uderzeniu miecza lub topora w he³m z wy¶ció³k± wojskow±, napre¿enia rozchodz± siê równomiernie na ca³± czaszkê .Przy czapie przeszywanej -uderzenie jest miejscowe i bardzo bolesne.
3-moda.Jak znamy przekazy historyczne w danej epoce nie by³o zbytnio w czym wybieraæ-wiêc o modzie na he³my nie mówmy.By³o kilku kowali co klepali he³my(mówi±æ ogólnie) i te he³my by³y podobne.Zamo¿niejsi mogli sobie pozwoliæ na ozdoby he³mów.Jednak 95 % he³mów wykonywanych by³o dla prostych wojów.
koñcz±c HE£M MA S£UZYC DO OCHRONY G£OWY NIE DO OZDOBY.
CYTAT
nom a ja planuje zrobic sobie normana z nosalkiem i kolcem na gorze wzietym z giermundbu tylko troche dluzszym coby mozna bylo wszelkie smieci nabijac bo po co w rekach nosic .............
.... bez komentarza
Dir wiesz co wyzej podnies glowe....
tak szczeze mowiac to jak masz takie pociagi do tworczosci to ty sie wez za plasteline a nie za sredniowiecze.
A tak nawiasem mowiac to co piszesz "bez komentarza" jak skomentowales...nie powinenes zaprzeczacz samemu sobie...
Ps. po cholere sie ciskasz...hm? to cie boli ze mam okap.... na Waclawie....
no ok wiec dodam komentarz - boze ale zarabisty mrok buahahahahha
musisz mi podeslac zdjecie bo zaczalem kolekcjonowac foty takich rzeczy co czlowiek potrafi dodac .......... po tym co tu uslyszalem zaczalem sie nawet zastanawiac czy czepianie sie nosali w hemlach typu czarna mogila z zachodniej slowianszczyzny ma sens jak ludzie wala takie przekrety na szczescie nie wszyscy a wrecz coraz wiecej osob od tego odchodzi .......
a co do plasteliny zauwaz ze to nie ja tu robie swoja inwencje tworcza ......
osobiscie wole nie dawac takich komentarzy a co najwyzej sie posmiac no ale na wyrazna prozbe
co do tematu - koczownicze helmiki tez sa w deche
z reszta bardzo ladna rekonstrukcja jest w targowisku w sprzedazy
http://www.freha.pl/index.php?showtopic=7867
CYTAT(Vog)
Zamo¿niejsi mogli sobie pozwoliæ na ozdoby he³mów.Jednak 95 % he³mów wykonywanych by³o dla prostych wojów.
koñcz±c HE£M MA S£UZYC DO OCHRONY G£OWY NIE DO OZDOBY.
no coz kwestia tego ze malo kto stara sie odtwarzac prostego wojownika (choc po przykladzie wygladu chocby silverwolfa widac jak swietnie mozna taka prostote przedstawic) te wszystkie ozdobki bizuteria etc. mamy do czynienia z powszechna rekonstrukcja jarlow,kniaziow,hakanow
<deleted by Korea Antarctic Research Program>
Witam !
Ostatnio po wizycie w Krakowie i tamtejszego sklepu z wyposa¿eniem "wspó³czesnego rycerza" (www.knights-shop.com) oraz rozmowie z Panem sprzedaj±cym w tym sklepie by³em bardzo zdziwiony ... Otó¿ ten Pan powiedzia³ mi ¿e na uzbrojenie XIII wieku , oprócz normana, garnczka i kapalina najlepiej nadaje siê he³m barbuta... troszkê mnie to zdziwi³o, poniewa¿ by³em pewny ¿e barbuta to he³m pó¼ny ... Jednak , skoro pracuje w tym sklepie i jest w bractwie rycerskim, musi siê znaæ na rzeczy ... Wiêc czy mia³ racjê ?
A tak poza tym ... To by³ naj³adniejszy he³m jaki do tej pory widzia³em
...
nie ma racji ani troche nie ma racji chyba ze zna jakies zrodla o ktorych nie wie nikt inny
a fakt ze cos sprzedaje i ze jest w bractwie o niczym nie swiadczy
Dziêki bardzo te¿ tak myslalem ale ten post rozwia³ wszystkie moje obawy ...
Witam
Ten sklep www.knights-shop.com trzeba omijaæ z daleka a zw³aszcza cz³owieka który jest odpowiedzialny za klasyfikacje asortymentu przyk³ad :
http://www.knights-shop.com/oferta/helmy/25.jpg ten he³m wed³ug ludzi z wy¿ej wymienionego sklepu jest he³mem wikiñskim
. Rêce opadaj± co to ludzie potrafi± wymy¶liæ.
wiesz co sigurd jakby przymknac oko na wykonanie tego helmu a to by przeszlo i przyjac ze normanowie to potomkowie vikingow -
to zawsze da sie ulozyc jakas bez sensu historie
jak nie jak tak....
wracajac do tematu - wszelkiego rodzaju dziwactwa ikonograficzne sa super - az chce sie robic
hmmm szkoda ze tak myslicie ... Chcialem sobie tam kupic ( nie w sklepie internetowym tylko w krakowie) ³uk ...
pomimo waszych wielkich sprzeciwów na nie historyczno¶c mojego he³mu zdecydowa³em siê zamieniæ swoje zdjêcie. Nie widaæ zbyt wiele ale..."mrok" kolego dir wiaæ..."boze ale zarabisty mrok buahahahahh" wiec jak mo¿esz dir to zapamiêtaj t± czachê bo bym chcia³ ciê kiedy¶ spotkaæ na jakim¶ zje¼dzie i "pogadaæ"
Wiec czy niehistoryczny czy historyczny to mnie siê podoba. A to mnie najbardziej interesuje....
Pomimo pozdrawiam
<deleted by Korea Antarctic Research Program>
Sighrolfie ale wiele rzeczy mo¿na wyt³umaczyæ bez docinków i "wycieczek" jestem pewien, ¿e z czasem ka¿dy pozostaj±cy w "ruchu" doceni walory HISTORYCZNO¦CI i trudno na wej¶ciu cz³owieka stresowaæ - tak mi siê wydaje.
Zawisza
CYTAT(Karwal Logamann)
wiec jak mo¿esz dir to zapamiêtaj t± czachê bo bym chcia³ ciê kiedy¶ spotkaæ na jakim¶ zje¼dzie i "pogadaæ"
Pomimo pozdrawiam
luzik najblizej jestem na wolinie w czwartek od ok 4 rano
Sigrolfie:
dokladnie 2 luzne okulary ze skandynawi gotlandia i tyle w danii (ku przypomnieniu:)
http://www.freha.pl/download.php?id=5291
http://www.freha.pl/download.php?id=5292
1 okular z kijowa
oraz cos co mozna by ewentualnie podpisywac pod "podobienstwo" o ile to nie za duze slowo helmu okularowego helm ze slonimia z bialorusii XI-XIIw(ku przypomnieniu:)
http://www.freha.pl/download.php?id=2855
choc faktycznie jedynym calosciowo znalezionym helmem okularowym jest znalezisko giermundbu
i bynajmniej nie jest to norman !!??!?!?! ale helm zebrowy o dzwonie kulistym!
tak czy tak dobrze zrobiony giermundbu ¶licznosci!
- jak dotad najladniejszy taki helm widzialem od nieczara widzial ktos moze jakies inne ladne rekonstrukcje tego znaleziska?
Panowie ... bo chyba tak powinienem siê do was zwracaæ (mi siê chce). Ja chcê siê nawruciæ ....macie racje,¿e he³m okularowy jest z³y!!! precz z okularami!!! Panie historyku Sighrolf "Ju¿ nie wspomnê o tym, ¿e okulary w he³mach to naci±ganie" i ja ju¿ te¿ siê z Panem zgadzam....:-)
I panie dir...:-) Proponuje teraz jak ju¿ siê tak wiele od was nauczy³em ... postawiæ pierwszy krok do niszczenia niewiedzy ludzi pocz±tkuj±cych, bo tak siê chyba nazywaj± ludzie nie o¶wieceni którzy nosz± he³my okularowe...
Zrobi³em ma³y zlepek zdjêæ ze stron najwiêkszych polskich grup wczesnych i przesy³am wam na email ...(jak mo¿ecie to zmie¶cie j± w za³±czniku bo mi jaki¶ b³±d wyskakuje)
jak widaæ na zdjêciu, to tam wszyscy maj± he³my okularowe ...i jestem pewien ze da³o by radê znale¼æ jeszcze wiêcej ...takich zdjêæ.
Wiêc jak ju¿ strze¿ecie wierno¶ci historycznej napiszcie to tych wszystkich grup i powiedzcie im proszê o tym ze maj± niehistoryczne he³my i ze chyba na historii siê nie znaj± ..???
A tak na powa¿nie to mnie wpieniacie! niestety chyba bêdê wam mówi³ ksi±¿êta
pozdro
Nie no nie wytrzymam ju¿ d³u¿ej
Ch³opie ( do Karwal Logamann) na g³owe to ty mo¿esz sobie za³o¿yæ nocnik i chodziæ w nim na imprezach.
Irytuj±ce jest to ¿e na si³e zmieniasz lub interpretujesz na swój sposób fakty. Twoja k³ótnia na temat he³mu ¦w Wac³awa z okularem jest bez sensu i chyba chcesz sobie nabiæ postów na FREHA. Dziwiê siê ¿e moderatorzy jeszcze nie zareagowali naTwoje posty.
Temat dotyczy rankingu he³mów wczesno¶redniowiecznych a nie he³mów fantasy!! Wiêc skoñcz ten swój oftopic i przenie¶ siê z tym swoim "okularowym he³mem" do karczmy bo tylko za¶miecasz ten temat.
Kiedy chcia³em siê wypowiedzieæ na ten temat to zarzucono mi abym sie nie odzywal bo wyglada na to ze nie mam pojecia. Moze nie mam wieliej wiedzy historycznej, bo stosunkowo niedlugo w tym siedze ale nie chce aby ktos mnie mieszal z blotem ze sobie dowalilem prent "okular" do podtrzymania okapu. Wiec jesli na tym polega ta wielka historycznosc to ja w takim razie nie wiem i nie widze sensu w tym wszystkim.
nie chodzilo mi o to aby robic tutaj jakas zadyme, ale chcialem sie dowiedziec co i jak
A jesli ktos rzuca blotem to niebede stal i sie g³upio gapi³. Bo czy nie mo¿na normalnie wyt³umaczyæ?
CYTAT(Karwal Logamann)
Zrobi³em ma³y zlepek zdjêæ ze stron najwiêkszych polskich grup wczesnych i przesy³am wam na email ...(jak mo¿ecie to zmie¶cie j± w za³±czniku bo mi jaki¶ b³±d wyskakuje)
jak widaæ na zdjêciu, to tam wszyscy maj± he³my okularowe ...i jestem pewien ze da³o by radê znale¼æ jeszcze wiêcej ...takich zdjêæ.
A tak na powa¿nie to mnie wpieniacie! niestety chyba bêdê wam mówi³ ksi±¿êta
pozdro
no coz to moze powiem tak - polski reenacnment nie stoi na najwyzszym poziomie wiec patrzenie na grupy nie zaleznie jakie nie ma zbyt wielkiego sensu najlepiej szukac samemu w zrodlach ewentualnie pytac o zrodla ludzi ...........
wierz mi ze nie ma tu nikt zamiaru nikogo mieszac z blotem ale fakt faktem na docinki sam odcinam sie nie malo
co do tych grup jestem spokojnie zawsze w kazdej porze dnia i nocy powiedziec komus ze jest cos zrobione bez historycznej racji bytu i to nie ma nic wspolnego z unoszeniem sie poniewaz sam w dalszym ciagu kompletuje i bede kompletowal sobie sprzet!!!
jeszcze raz wracajac do twojego helmu z tego co widac na zdjeciu to jest naprawde ladnie zrobiony "wacek" i po co dajesz tam ten pret? czemu poprostu nie wstawisz ladnie rzemienia taki ladny helmik szpecic ale i tak pewnie predzej czy pozniej to zrobisz
- i tak myslalem ze jest znacznie gorzej bo wydawalo mi sie ze zobacze pas metalu w polkolu wokol twarzy
co do zmierzania to i tak wszystko zawsze zmierza do
PS juz do mnie mowia ksieciunio wiec zbyt wiele to nie zmieni
co do rankingu to co powiecie na zwykle proste "normany" - zawsze mi sie podobaly ale jakos nigdy sie nie zdecydowalem
piknie ruscy wygladaja w wielu w takich samych helmikach ..............
TAK Dir
zgadzam siê z Tob± (ksiêciunio)
, ¿e Silverwolf w tych najzwyklejszych normanch wygl±daj± super. Jest to dobry przyk³ad by pokazaæ jak niezbyt du¿ym kosztem wygl±daæ historycznie. Prostota jest funkcjonalna i ³adna.
POZRDAWIAM
maly offtopic maja oni jakas stronke?
Prasze o wydanie opini czy tem he³m nadaje siê do XIII wieczniego uzbrojenia
wiek XIV tak I polowa XIV
na XIII to troche zbyt zaawansowany moim zdaniem
no ale to unowocze¶niony ¿ebrowy chyba
ee yy helm wielki ewolucyjna forma garnka
chyba, tak mi to wyglada po zdjeciu
na pewno nie zaden zebrowy
poczytaj poogladaj: poczatek XIV
http://www.liebaart.org/
CYTAT
no ale to unowocze¶niony ¿ebrowy chyba
To z pewno¶cia nie jest he³m ¿ebrowy, dzwon jest jednolity a te ¿ebra z boku to zapewne jedynie wzmocnieni. Ja siê sk³aniam ku opini Borga.
Moim zdaniem to jest pó¼ny he³m Garnczkowy...
mam fotke podobnego... prawdopodobnie to jest to / lecz moge siê myliæ
He³m prosty poprawny a dobrze wykonany nie musi wcale odstraszaæ cen±. Stopieñ mroczno¶ci jego zastosowania jest drastycznie ma³y ( chyba ze uwzglêdnimy drastyczny podzia³ na ówczesne czê¶ci ¶wiata:) )
To jest wersja lo-fi g³ównej zawarto¶ci. Aby zobaczyæ pe³n± wersjê z wiêksz± zawarto¶ci±, obrazkami i formatowaniem proszê
kliknij tutaj.