CYTAT(£ysy @ 12:51 11.06.2012)
Witam,
temat kapalinu z Malborka trochê umar³ a szkoda, bo wynalazek ¶liczny. Czy w miêdzyczasie dowiedzieli¶cie siê czego¶ konkretnego na temat datowania tego he³mu? Opis tego zabytku lakonicznie g³osi, ¿e to XV wiek ale oczywi¶cie to trochê ma³o. Chodzi³em i pyta³em ale nikt niczego wiêcej nie wie na jego temat.
Podejrzewam, ¿e nic wiêcej siê nie dowiesz. Gdyby zabytek by³ znaleziony w ¶ci¶le datowanej warstwie albo powi±zany z konkretnym wydarzeniem historycznym lub znanym nam w³a¶cicielem - pewnie datowanie od razu by by³o podane precyzyjniej. Je¿eli jednak nie uda³o siê wydatowaæ bezwzglêdnie warstwy, albo - jak w tym wypadku - nie by³ to wykopek tylko "stan magazynowy", i nie wiadomo nic o okoliczno¶ciach jego powstania, to do datowania brak danych.
Tak na boku: w muzeach itp. trzeba uwa¿aæ na tak podawane datowania.
Ten, kto opracowuje takie znalezisko, nie maj±c danych bezwzglêdnych, szacuje datowanie na podstawie cech samego zabytku: kszta³tu, detali, zdobieñ, na podstawie podobieñstw i ró¿nic do dotychczas opracowanych zabytków i ikonografii. Wobec tego tak ustalone datowanie jest po pierwsze tylko z grubsza dok³adne, a po drugie pamiêtajmy ¿e wówczas nie daje nam ono podstaw do wnioskowania o samych cechach he³mu, np. do stwierdzenia: "aha, to jest he³m z 1435 roku, czyli w czwartej dekadzie XV wieku jak widaæ pojawi³y siê ju¿ takie haczyki a jeszcze nie znik³y takie klamerki", bo to by by³o wnioskowanie
ignotum per ignotum - po zamkniêtym b³êdnym kole. Jedyne co mo¿emy powiedzieæ to to ¿e by³ jaki¶ moment w historii - najprawdopodobniej gdzie¶ w XV wieku - byæ mo¿e bardzo krótki - w którym wspó³istnia³a taka klamerka z takim haczykiem. I ¿e replikê tego egzemplarza mo¿emy sobie zamówiæ je¿eli odtwarzamy nienajbogatszego gostka z drugiej po³owy wieku a przy tym nie zale¿y nam na w±skim datowaniu i spójno¶ci postaci, bo je¶li zale¿y - to lepiej nie, je¶li brak innych danych (tu akurat jest ikonografia!).
Podobnie je¶li datowanie jakiego¶ zabytku jest podane w opisie np. po³owa XIV - koniec XV wieku, to NIE oznacza stwierdzenia ¿e takie przedmioty by³y w u¿yciu od 1351 do 1500 roku ("wiêc to jest he³m mojego pradziadka, którego nadal u¿ywam"), a tylko tyle ¿e gdzie¶ kiedy¶ przynajmniej raz gdzie¶ pomiêdzy 1351-szym a 1500-nym takiego przedmiotu u¿yto.
Przy okazji, datowanie powinno podawaæ albo "wide³ki" (np. 1275-1325) albo tolerancjê (1300 plus minus 25 lat) albo wreszcie opisowe okre¶lenie odpowiednio ogólnie brzmi±ce (mniej wiêcej prze³om wieku XIII i XIV). Im dok³adniej jest podana liczba, tym gorzej (np.: rok 1300) , bo sugeruje nie istniej±c± precyzjê takiego oszacowania - jest to b³±d z punktu widzenia teorii miernictwa. A b³êdna informacja jest gorsza od braku informacji.