Piêkne, niezwyk³e i urzekaj±ce, tylko co czekan, ostroga czy stilus ma wspólnego ze strojem kobiecym?? Nie bardzo zrozumia³em intencje...

Mog³o te¿ chodziæ o podwi±zki. Po prostu pasek poziomo pod kolanem zapinany na sprz±czkê. Nawet bez owijaczy, które niekoniecznie musia³y wystepowaæ. Dó³ spodni mo¿na zwi±zaæ ,,sznurówkami" buta. Przynajmniej w Skandynawii tak to interpretowano. W necie zreszta by³ bardzo ³adny obrazek oparty o pewne duñskie przemy¶lenia. Podobnie sprawa moze sie mieæ z niektórymi haczykami (nie wszystkimi). Podwi±zka ze sprz±czk± spinano te¿ pod kolanem nogawice w pó¼nym ¶redniowieczu.

I bardzo dobrze, ¿e siê uczepi³e¶, bo te¿ mi siê zaookr±gli³y oczêta gdy je zobaczy³em po raz pierwszy. Tylko nie mam ciagle okazji poszperaæ za tym g³êbiej, ale skoja¿enie by³o takie samo. Niejako spadasz wiêc z nieba z tymi informacjami, mo¿esz co¶ wiecej o kontek¶cie tych znalezisk? Bo to by najwiêcej dawa³o. Tym bardziej, ¿e wydaje mi siê nieuchronne odwo³ywanie siê naszych S³owian plemiennych do Wielkiej Morawy.

Przy okazji - popieram uwagi co do testowania stroju w u¿ytkowaniu i poprawiania ich na tej podstawie (sam przerbia³em spodnie na podstawie nawet dosyæ krótkiego u¿ytkowania). Rzeczywi¶cie ta zabawa staje siê bardzo po¿yteczna gdy siê cz³owiek troche przegoni w ciuchach po ró¿nych problemach ¿ycia pierwotnego. Przy³±czam siê do zachêt. U nas na przysz³y sezon te¿ bedziemy testowaæ kilka ró¿nych wariantów (peplos, suknia fartuchowa).

Zygmuncie! (teraz ju¿ poprawnie ). Takie same zapinki znajduje siê w pochówkach szkieletowych w Skandynawii (tzw. ¿ó³wiowe, ¿ó³wiowate), parzy¶cie na ramionach. Detale - jak w podanych linkach. Analogicznie do zapinek w pochówkach kobiecych z okresu rzymskiego (wiadomo, ¿e w cia³opalnych nie mo¿e byæ mowy o lokalizacji, ale szkieletowe ju¿ daj± tê mo¿liwo¶æ).

Rzecz w tym, ¿e nie zast±pi to kiecki wierzchniej (peplos, suknia fartuchowa). Rozumiem zainteresowanie problemem kobiecych bioder, ale s±dze, ¿e to raczej dodatek stroju, bo chyba biedaczka wola³a by siê jednak ca³a ogrzaæ przede wszytstkim. Co wiêcej, mamy te¿ przecie¿ potrzebê noszenia zwyk³ego fartucha ochronnego do pracy, z którego mog³a by wyewoluowaæ forma ozdobna (analogicznie do szkaplerza u katolickich mnichów). No itd, itd. bo ten post robi siê za d³ugi :-)

Mamy tu dwie kwestie: Kwestiê potwierdzalno¶ci danego odzienia w ¼ród³ach (wszelakich), oraz kwestiê eksperymentaln± - sprawdzenia pewnych rzeczy w u¿ytkowaniu. Rzecz w tym moim zdaniem, by oprzeæ siê na czym¶ czego ¶lady mamy i co jest potwierdzone i w tym kontek¶cie dodawaæ i odejmowaæ ró¿ne wynalazki. Trzeba mieæ jak±¶ kotwicê ¼ród³ow± by dalsze eksperymentowanie nie odp³ynê³o sobie w mg³y Awalonu. G³ównie o to mi chodzi.

Zapinki ¿ó³wiowate interpretowane s± jako zapinki do fartucha (co nie oznacza wcale ¿e napewno tak by³o, doputy nie znajdzie siê zachowany kompletny strój z tymi¿ zapinkami, ewentualnie ikonograficzne przedstawienie, wszak równie dobrze mog³y byæ to zapinki spinaj±ce peplos. To tak na marginesie) s± ewidentnie skandynawskie i je¶li znajdowane s± nielicznie na terenach obecnej Polski (na przyk³ad ¦wielubie) to s± ewidentnym importem, ponadto z regu³y s± rozkompletowane (z tego co pamiêtam, ale nie znam wszystkich znalezisk) Wiêc nie uznawa³ bym tego za ¿aden dowód je¶li chodzi o strój s³owiañski. Jest co najwy¿ej dowodem na kontakty Pomorza ze Skandynawi±(co znów jest spraw± dosæ oczywist±)

Zgadzam siê ¿e niezbêdna jest eksperymentalna rozmaita (wrêcz fantazyjna) interpretacja ¿róde³ o ile jakie¶ zród³a jej nie wykluczaj± (ikonografia, atcheologia, zapiski ¿ród³owe, analogie etnograficzne i etnologiczne itp...)

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikWrzuci³em wszystkie te zdjêcia aby pokazac ró¿nice wschód zachód.Jakby nie by³o s³owianszczyzna zachodnia do¶æ sie ró¿ni³a od wschodniej(dlatego zamie¶ci³em te zdjêcia jako przyk³ady)
Co do gombików...Vlasta poda³a ju¿ wcze¶niej ¿ród³o gdzie s± do¶æ dobrze opisane,a ja moge dodaæ: Hensel"S³wianszczyzna wczesno¶redniowieczna"str.481 doskona³e przedstawienie gombików ze Starego Mesta w 2 rzutach wraz z rozwiniêciem,a takze str.482 Nitra w 2 rzutach z rozwiniêciem.Ze stanowiska w Lubomii pochodzi szklana p±gwica niebieskiej barwy-tzw knoflik.Kszta³t kuli o sr. 11mm.Analogiczne wyroby wykonane ze szk³a zielonego niebieskiego,wyj±tkowo bia³ego czy br±zowego i zaopatrzone w br±zowe uszko a czasami opiête krzyzuj±cymi sie metalowymi paskami filigranowymi sa czesto notowane w inwentarzach IXw cmentarzysk z terenu Moraw,S³owacji,Czech i Austrii.Prawdopodobnie wyrabiano je w okolicy Nitry lub Starego Mesta.Co jeszcze? 2 znaleziska br±zowych dzwoneczków: ze stanowiska 1 w Lubomii oraz Dzielnicy VIII-IXw.Wskazuj± w pierwszej kolejno¶ci na zwi±zki z koczownikami.By³y charakterystyczne dla srodowiska awarskiego czy tzw. awarsko s³owianskiego kregu kulturowego.Uzytkowali je g³ównie mê¿czyzni i dzieci.Podobne znaleziska pochodza z Moraw,S³owacji i Tulln w Dolnej Austrii.W m³odszych fazach sredniowiecza zacze³y je nosic kobiety w postaci zawieszki czesto przy g³owie lub jako czesci naszyjnika.Mam nadzieje ze ciut naswietli³em sprawe gombików,knoflików i wisiork ów dzwoneczkowatych jako czesci stroju s³owianki zachodniej.
Mam nadzieje ze nie popelniam nadu¿ycia ale chcia³bym jeszcze podac link do pewnej strony z replikami miedzy innymi bizuterii morawskiej:)

Zygmuncie,wrzucam inne zdjêcie (do¶æ ciekawe) tego "czekana" aby zobrazowac rozmiar owej broni.Dodaje jeszcze zdjêcia gombików zausznice i przedstawienie wisiorkow dzwoneczkowatych

http://drakkaria.com/drakkaria/index.php?id_druhu=11

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznikPrawdopodobne wyobra¿enie ¦wiêtope³ka i jego ¿ony. Ale nie dam g³owy z którego to wieku pochodzi.Tyle mi wiadomo ze jest to chrzest Borzywoja.Je¿eli kto¶ posiada wiecej materia³ów na ten temat to bardzo prosze,o zamieszczenie ich tutaj.


Wotawo,czy tak mocowane podwi±zki jak u tej Germanki z Ulfhednar mozna zastosowaæ u S³owianki Zachodniej?Chyba mozna bior±c pod uwage znaleziska ¶l±skie.A co do peplosu...czy to ma tak wygl±daæ,jezeli tak to czym go spi±æ na ramionach?Zapinkami pieciopalczastymi?W takim razie jestesmy juz w VIIw i schodzimy nizej:)

A ja tak zapytam jeszcze "od kuchni" - ile metrów biezacych (metrXpó³torwa) powinno wystarczyc na suknie spodnia i wierzczni±?

dwa na to i dwa na to i spokojnie ci starcz±
na d³ugie rêkawy kliny... czyli 4 metry

no co¿ ... z jednej strony s³ysze ze mam wyrzucic sznurowanie , a z drugiej ze mam spróbowaæ pozyc przez tydzien bez niego ? ... jakze by³o by pieknie gdyby wszyscy sie zgadali i wiedzieli ..a le takie uroki odtwarzania postaram sie wykonac kolejny rysunek i wtedy ponownie sie zskontaktuje

Wracaj±c do testowania ubrañ w ró¿nych warunkach moge zauwa¿yæ (testy przeprowadzane przez ca³y rok), ¿e bardzo przydatn± rzecza jest cos w rodzaju zapaski ciasno opinaj±cej biodra. Ciep³o i "wilka" siê nie z³apie. Czêsto zdarza³o mi siê, pomimo kilku warstw ciep³ych sukien, dodatkowo owi±zywaæ biodra dodatkowym kawa³kiem we³ny (brak typowej zapaski). Suknie maja tendencje do podwiewania, a przecie¿ nogi nie by³y w rajstopkach i czasami bywa zimno od kolan do wy¿szych partii
Dodatkowo przy pracach domowych - tu: gotowanie - fartuch w typie zapaska mocowany w pasie pozwala na wygodniejsz± pracê. Suknie szyte z klinami bocznymi czêsto maj± do¶æ du¿y obwód na dole i bardzo sie majtaj±, a nikt nie chce dopieraæ ¶ladów sadzy po takiej pracy. Do dojenia zwierzaków te¿ przydaje sie fartuch okrywaj±cy dó³ sukni (ja osobiscie u¿ywam go dodatkowo jako rêcznika w trakcie pracy).

no wiec nie wiem czy dobrze zrozumia³am ze zapaska to kawa³ materia³u prze³ozony z przodu(?) przez pasek ? po otrzymanych wskazówkach postanowi³am pod fixowaæ moj rysunek czekam na dalsze wskazówki Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznikKliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Jedyna mo¿liwa, uczciwa odpowied¼: nie wiem.... W ogóle zastanwia³bym siê nad tymi d³ugo¶ciami kiecek zaprpoponowanych w rekonstrukcjach strojów frankijskich z VI-VIIw - mo¿e warto spróbowaæ. Bêdê bardzo namawia³ nasze panie. Co do staro¿ytnych owijaczy - te¿ mnie to ciekawi - nie wiem, ale kusi i wydaje siê wyj±tkowo rozs±dne, ale ostatnio mam skrzywienie filogermañskie - mo¿e to st±d. Podwi±zki - jak najbardziej.

¯ó³wiowe, albo te koliste które proponuje ta mi³a Finka która nam to wszystko opisa³a. Przynajmniej tak kombinujemy u nas, ale to jest hipoteza.

Szebro - jak wszyjesz rêkawy poziomo, a nie na skos - moim zdaniem da to wiêksz± swobodê ruchów, ale nie upieram siê. No i rozciêcia w dekolcie nie robi³bym do pasa (ale to pewnie kwestia rysunku).

Witam.
Dzieki, z rysunek Szeboro , w³a¶nie tego szuka³am. Mam w±tpliwosci co do tej zapaski (nie do tej Szeborowej, ale ogólnie). Nigdzie nie mogê znale¼c sensownego zdjecia, zeby zobaczyc, jak to wyglada. Kolezanka mówi³a mi,ze to po prosty przypomina taki fartych, jak maja kelnerzy, na takie cos, co ca³kowicie opasuje od pasa w dó³. Tu na rysunku jest prostokatna p³achta, a Boran w jesnym ze swoich wczêsniejszych postów napisa³, ze dwa prostokety. To jak to w koncu jest? Mo¿e ktos ma jakie¶ zdjecie i móg³by je tu pokazac jak to wyglada na kim¶?

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik
O¶mieli³em sie pope³nic tak± próbe rekonstrukcji wd³g dotychczasowych podanych zdjec,okuæ pasów z Mikulcic,znalezisk broni z terenów Morawy.

Zdjęcia by się znalazły, np. po zagadaniu do Vlasty.
Tak myślę.

Kłaniam.

Oj, to jak mnie już wywołano do tablicy...
Co do zapasek – z Rusi znamy dwa przedstawienia, które można interpretować, jako wyobrażenia zapasek: http://www.freha.pl/index.php?act=Attach&a...post&id=760 i http://www.freha.pl/index.php?act=Attach&a...ost&id=6298 . W książce „Очерки по истории русской деревни X-XIII вв.” red. B.A. Rybakow, GIM. wyd. 43. Мoskwa., 1967 wspomina się o znaleziskach w pochówkach kobiet kraciastych, uznanych za pozostałości zapasek, tkanin, co odpowiadałoby późniejszym danym etnograficznym (kraciaste zapaski, gdzie wzór kratki różnił się w zależności od regionu.) Zapaska zresztą, jako element kobiecego stroju ludowego występuje na terenie całej Słowiańszczyzny, są też świadectwa obyczajów z nią związanych (np. zaręczona dziewczyna skakała z ławy w zapaskę, trzymaną przez matkę - Г.И. Кабакова, Антропология женского тела в славянской традиции, Москва 2001.)
Elementy stroju, które noszono naokoło bioder (spódnice, zapaski, fartuchy) spotyka się także w materiale archeologicznym sąsiednich narodów. Litwa : „W okolicy Šiauliai (miejscowość Meškiai-Jakštaičiai), w bardzo bogatym kobiecym pochówku 55 w okolicach goleni zmarłej odkryto ok. 200 zdobionych wybijaniem brązowych romboidalnych blaszek o rozmiarach 3,3x4,3 cm. Dzięki nim zakonserwowały się dość duże kawałki wełnianej tkaniny, do której blaszki przyczepione były bardzo gęsto, tak, że zachodziły na siebie jak rybia łuska. Prawdopodobnie był to brzeg ozdobnej spódnicy. W niektórych pochówkach zachowały się wyraźne ślady zdobień fartucha, co pośrednio mówi nam o fakcie noszenia spódnicy, ponieważ fartuch niewątpliwie zakładany był na spódnicę: podstawową jego częścią było zakrywanie niezszytej przedniej jej części. Spódnice szyte były z kilku prostokątnych kawałków wełnianej tkaniny, zachodzących na siebie. Były one szerokie i długie (ozdoby fartucha znajdowane są nieco poniżej połowy goleni, a fartuchy były krótsze od spódnicy, z czego wynika, iż długość tej ostatniej sięgała prawie do kostek). W okolicach talii spódnica była ściągnięta i umocowana tkanym paskiem, do którego czasem przyczepiano okrągłą brązową zawieszkę, pokrytą płatkowym srebrem i ozdobioną pięcioma oczkami z ciemnoniebieskiego szkła . Takie zawieszki (ponad 20 egz.) do tej pory znane są wyłącznie z wybrzeża Morza Bałtyckiego, gdzie spotyka się je w żeńskich pochówkach, datowanych na VIII-IX w. n.e. (Kiauleikiai, Lazdininkai - oba w rejonie Kretyngi, Palangi, itd.), zwykle z prawej strony w okolicach biodra.” Одежда литовцев с древнейших времен до XVII в. [w:] Древняя одежда народов Восточной Европы p.r. M.G. Rabinowicza.
Tereny dzisiejszej Łotwy „Znalezione na niektórych (ok. XI-i XII-wiecznych) wełnianych i półwełnianych tkaninach spódnicowych szwy świadczą o możliwości występowania zszytych lub częściowo zszytych spódnic, które prawdopodobnie szyto tak samo, jak w XVIII-XIX w. – z prostych kawałków materiału, i mocowano pasem. Istnieją świadectwa, mówiące o zdobieniu dolnego brzegu spódnicy wąskim paskiem brązowych spiralek lub drobnymi szklanymi paciorkami.” А.Э. Зарина „Одежда жителей Латвии VII-XVII вв.” [w:] Древняя одежда народов Восточной Европы p.r. M.G. Rabinowicza.
Estonia: Na terytorium Estonii brązowe ozdoby fartuchów są znajdowane przede wszystkim na cmentarzyskach XII-XIII w. na zachodnich wyspach. С.К. Лаул „Одежда Эстонцев I-XVII вв.” [w:] Древняя одежда народов Восточной Европы p.r. M.G. Rabinowicza.
Podobne fartuchy, zdobione brązem znajdowano w Finlandii http://www.vikinganswerlady.com/FTP_Files/...sh_Costumes.PDF
Robocze okrycia bioder – płachty, wsuwane za pas lub wiązane z tyłu występują w przedstawieniach zachodnioeuropejskich już od XII w. http://photofile.ru/photo/rusia/1428419/32193975.jpg http://photofile.ru/photo/rusia/1428419/32193983.jpg Livre d'images de Madame Marie; Belgique, Hainaut, vers 1285-1290; Paris, BNF, département des Manuscrits, Nouvelle acquisition française 16251 , http://www.art-roman.net/arles/arles32.jpg -Saint-Trophime d'Arles ,Prowansja , 2 poł. XII w. http://www.medievaltymes.com/courtyard/ima...m20rc&d.gif - BM ( za forum http://www.13c.ru/forum/viewtopic.php?t=505 )
Wydaje mi się więc, że odzież, okrywająca biodra jest całkiem logicznym rozwiązaniem – chroni resztę stroju przy pracy, zapobiega podwiewaniu (co w przypadku kobiet jest dość ważne), i jest bardzo prosta w wykonaniu .
Co do konkretnych krojów to możemy korzystać już niestety tylko z etnografii – albo jedna płachta, owinięta wokół bioder, otwarta z boku, tyłu albo przodu. albo dwie - jedna na przód, druga na tył, itd.itp. Ja używałam dwóch kawałków wełny jak na foto: http://photofile.ru/photo/vlasta/432285/large/8372789.jpg i byłam bardzo zadowolona, naprawdę wygodna rzecz.
Oczywiście, to wszystko tylko domysły, pewność będziemy mieli, jak coś w miarę kompletnego z naszych terenów odkopią.
Miało być też o zapinkach żÃ³łwiowatych i gombikach, ale Word zżarł... Spróbuje napisać to jeszcze raz później.
Aha, Mścidrogu, mógłbyś więcej napisać o tych śląskich klamerkach? Może jakieś fotki? Baaardzo mnie to zainteresowało.

Pozdrawiam!
Vlasta

Proszê bardzo:
http://krak.krakow.pl/images/Lummen/2006/zabawa1.JPG
http://krak.krakow.pl/images/Rekawka/2005/niewiasta.JPG
http://krak.krakow.pl/images/Rekawka/2006/wrozba.JPG
http://krak.krakow.pl/images/Rekawka/2006/kobity.JPG
http://krak.krakow.pl/images/Rekawka/2004/sprzeczka.jpg
http://krak.krakow.pl/images/Rekawka/2004/siostry.jpg
chyba wystarczy...

pozdrawiam
Boran

Witam.
Jednolit± grupe tworzy 6 ma³ych o wyskosci w granicach 20-25mm klamerek(sprz±czek) ze Strzeborzic.Wszystkie zosta³y wykonane z ¿elaza.Przez d³u¿szy bok ramki jednej z nich przewleczona byla prostok±tna blaszana skuwka,po³±czona niegdys z koñcówk± rzemyka za pomoc± nitu.Zabytki zalega³y w grobach je¿dzców.W 2 przypadkach leza³y one obok ostróg,w pozosta³ych zas-przy kolanach pochowanych osob.W grobie 6 znaleziono ¿elazne jezyczkowate okucie rzemienia.Analogiczne sprzaczki notuje sie stosunkowo czesto wsród IXw znalezisk z terenów Moraw,S³owacji,tudzie¿ Dolnej Austrii.Do zapinania obuwia badz rzemykow opasuj±cych ³ydki s³u¿y³a prawdopodobnie ¿elazna posrebrzana sprzaczka której fragment odkryto w Hradcu,prawdopodobnie jest to wytwor zachodniej prowieniencji.Jedno tylko znalezisko reprezentuje typ owalnej sprzaczki ze zgrubia³ym kab³±kiem.Zabytek z Lubomii.Wymiary41x24mm.Wyrób odkuty z okr±glego w przekroju poprzecznym prêta ¿elaznego nie znajduje wyraznych i licznych odniesien w materiale archeologicznym z wczesnego sredniowiecza.Podobienstwa mozna sie dopatrywac w sprzaczkach z cmentarzysk awarsko-s³owianskich.Znane sa egzemplarze mniejsze.Podobny okaz wyst±pil w Igo³omii. Nied³ugo postaram sie wrzucic tabele z wymiarami owych sprz±czek i dokladnym opisem miejsca znalezienia.Jak tylko dopadne skaner:)
¯ród³o: Podstawy gospodarcze wczesnosredniowiecznej spolecznosci plemiennej na Gornym ¦l±sku.E M.Foltyn

tabela

dziêkujê ci piêknie Wotawo teraz tylko zaczne gromadzic pieni±¿ki na materia³ i do dzie³a jak juz wykonam napewno sie pochwale jakimi¶ zdjêciami a rozciêcie siêga mniej wiêcej przed splot s³oneczny

Swego czasu mia³em ten sam problem i po poszukiwaniach krótkich dowiedzia³em siê, ¿e wszystkie te b³êdne opisy wynikaj± z mylenie s³ów zapaska i zapona. Zapaska, to w³a¶nie kawa³ek materia³u, o którym pisze Vlasta, a zapona, to dwa prostok±tne kawa³ki zszyte ze sob± na górze, tak, ¿eby zostawiæ dziurê na g³owê. Pogl±dowy rysunek tutaj http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/...merovZapona.jpg
Ogó³em przekrój przez strój ruski na tej stronie mo¿na znale¼æ http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/KWC.html

Tylko Polska to nie Ru¶, o czym regularnie zapomina siê przy próbach rekonstrukcji strojów s³owian zachodnich. W zasadzie ka¿de pytanie o ziemie polskie, spotyka siê z odpowiedzi±: A na Rusi to... Niestety to trzeba za ka¿dym razem podkre¶laæ, co w³a¶nie czyniê dla spokoju sumienia:-).
Przegl±d ¼róde³ - ca³kiem fajny i pouczajcy. Tylko czy ma sie jako¶ do stroju S³owianek na zachód od Wis³y? Tu bym by³ ostro¿ny w traktowaniu tego jako dowód (gdyby kto¶ chcia³ to tak potraktowaæ).


Hm, tylko to nie jest ¿adn± niespodziank±. Na¶wietlê problem - dla klarowno¶ci ca³ej sprawy. Przecie¿ to przedstawienia zwyk³ych, roboczych, improwizowanych fartuchów, ewidentnie nie pe³ni±ce roli stroju noszonego poza przedstawionymi zajêciami. Poza tym jak widaæ wystepuj± czesto u mê¿czyzn. Wiêc id±æ zgodnie z logik± sporej czesci odtwórców - naleza³oby facetów poubieraæ w ¶liczne pasiaste i kraciaste zapaski. Mam nawet na to dowód - zapaska kelnerska i kucharska :

Bo tak wyglada logika postêpowania z zapaskami w stroju kobiecym. Robi siê z nich model balowo-reprezentacyjny.
Mo¿e jeszcze jedno ¼ród³o inspiracji:

Wiêc mo¿e pewne rzeczy nk³±da sie na siebie tylko w pewnych sytuacjach i niekoniecznie trzeba traktowaæ je jako element polskiego stroju narodowego?


O zapinkach ¿ó³wiowatych:
Nie wiem czemu taki ,,ewidenty import". Tu bym siê nie zapiera³. Pewnie ¿e to siê odnosi do Pomorza. Bo na Pomorze bli¿ej nam ni¿ do Nowogrodu czy Kijowa. A jest to dowód na wp³ywy skadynawskie u nas. Jako¶ nie widzê choæby cienka takiego dowodu np. w sprawie zapaski. A ku memu zdumieniu uwa¿a siê j± niemal za ikonê kostiumologii s³owiañskiej :-). Nie wykluczam takiej mo¿liwo¶ci, ale jak na razie to nierówne traktowanie wp³ywów to typowy efekt ,,uk±szenia henslowskiego". Jak siê ubierali ludzie na terenach dzisiejszej Polski? - A na Rusi to... O to mi chodzi, a nie o to, ¿e wszystkie mieszkanki na zachód od Wis³y nosi³y skandynawskie zapinki do farucha. Równie dobrze mog³y nosiæ kieckê z krótkim rêkawem jak± siê rekonstruuje Frankijkom z VI i VIIw czy peplos spinany skórzanymi czy drewnianymi kó³kami, albo wielki szal wi±zany ta¶m± z przodu. Tylko sk±d mamy o tym wiedzieæ? No chyba, ¿e kto¶ na ruskiej stronie www, napisze, ¿e tak siê ubierano w Kijowie, wtedy od razu wszyscy uznamy to za pewnik dla Poodrza (chodzi mi w³a¶nie o tê jednostronno¶æ)

A kto¶ sprawdza³ wiarygodno¶æ? Te wszystkie odwo³ania? Bo ja bym wola³ sprawdziæ tak miêdzy nami mówi±c. Nikt jeszcze nie weryfikowa³ tak na prawdê nawet dosyæ starych opracowañ. Uzbrojeniowych ju¿ wiele diabli wziêli....

I bardzo dobrze, bo jeden rysunek mówi wiêcej ni¿ 1000 s³ów. Tak¿e pozwala od razu zauwa¿yc miejsca w których brak nam informacji. A poza tym to ³adne rysunki :-). Na szybko - z panami to wysz³o co¶ miêdzy koczownikiem a Frankiem - niby na logikê nie¼le, ale chyba za du¿o fantazji, ale od czego¶ trzeba zacz±æ. Panie - p³aszcz prostok±tny - ciekawy domys³ - fajne (co ona ma na g³owie?). Co do peplosu (zw³aszcza) - peplos jest bardzo szeroki i mocno siê fa³duje, na rysunkach i peplos i inne kiecki przylegaj± jakby by³y z lycry :-). Wiem, ¿e tak ³adniej . Co do butów - ostre noski to np. u nas jeszcze nie te czasy. Bardzo fajnie, ¿e ukaza³e¶ okrycie nóg. Co do d³ugo¶ci kiecek - dok³adnei o tym my¶la³em, choæ obawiam sie, ¿e to, i¿ zewnêtrzne s± krótsze to nasze pobo¿ne ¿yczenie by lepiej wygl±da³o. Ale by³oby fajnie.
¦wietnie, ¿e siê obrazki pokaza³y, bo ³adne i od razu ka¿± sie zastanowiæ nad konkretnymi rozwi±zaniami.

Co s±dzicie (potrzymam siê z dala od Moskwy) o rekonstrukcjach frankijskich kiecek z krótkimi rêkawami? Nie wiem co spowodowa³o tak± interpretacjê, ale warto by by³o siê dowiedzieæ.

Dziekuje:)
Juz sie t³umacze.
Rysuj±c mê¿czyzne wzorowa³em sie na okuciu pasa i krzy¿yku z Mikulczic.Te¿ by³em zdziwiony koncowym wynikiem:)
Zbrojny-spangelheim(rozsiane po calej Europie,to ze powiedzmy he³m jest datowany na VIw nie oznacza ze nie byl uzywany w VII)tarcza owalna(situla akwizgranska)kolczuga-Lubomia.Topór-Chotebu¿ Podobora,w³ócznia-G³ogówek:)oczywiscie jest to dosc luzna interpretacja-móg³ tak wygl±daæ a nie musia³.
Teraz kobiety.
Pierwsza od lewej:
Chcia³em pokazac ubiór na ch³odniejsze dni..kilka warstw odzie¿y,p³aszcz,glowa obwi±zana chust± wraz z szyj± na to na³o¿ona czapa z lisa,jenota czy czort wie czego:)byle ciep³o by³o:)
Co do peplosu...masz racje,zbyt w±ski ,takze kiecki mog³em szersze zrobic...b³±d w sztuce:)
Buty.....w³a¶ciwie nie my¶la³em o nich gdy rysowa³em-a powinienem.
D³ugo¶ci kiecek przedstawi³em tak aby bylo widac kazd± warstwe. Jezeli nie bedzie to nadu¿yciem to postaram sie co¶ jeszcze pope³nic i wrzucic do tematu.
Pozdrawiam


ps.Ubiór Frankijek...pewnie widzia³e¶ ale mimo to wrzuce.
http://www.alamannen.de.vu/



http://www.geocities.com/Athens/Forum/6948/index.html

Pomijając czy się zgadzam czy nie - przypuśćmy, że to rzeczywiście import... no i co w zwizku? Choćby były importem z Chin, to jeśli znaleziono je u nas, to znaczy że ktoś je nosił.

Zgadzam sie z Razos³awem,podaj±c jako przyk³ad zapinke podkowiasta z Lubomii.Znalezisko wykonane w stylu fiñsko-baltyjskim ale najprawdopodobnie lokalnej produkcji(prosta konstrukcja) datowana IXw.Zalega³a wespó³ z ostrog± poznokarolinsk±(typu wielkomorawskiego).Dodatkowo grot w³uczni z G³ogówka prawdopodobnie IXw wykonany i ozdobiony w manierze stylu wikinskiego.Zaznaczam ze znaleziska pochodz± ze ¦l±ska blisko dzisiejszej granicy z Czechami.

Co do zapasek....przyjmuj±c ze wczesny fartuch roboczy móg³ wyewoluowaæ w jak±¶ forme ozdobnej zapaski (w zal±czniku zdjêcia strojow ludowych z Ba³kanow).Je¿eli wyewoluowa³ to kiedy?I dlaczego?

Kilka stron w ty³ jaki¶ frehowicz pyta, czemu pod³u¿ne brosze(¿ó³wiowe) by³y towarem niewymiennym- mia³y funkcjê kultowo-magiczn± i nie by³y przedmiotem handlu. Podobnie jak kab³±czki S³owianek.

Je¿eli chodzi o Rugiê to szukaj raczej w ¼ród³ach niemieckich. Jest strona o s³owianach po³abskich w Niemczech, z których siê zachowa³y jakie¶ niedobitki jak widaæ - http://www.wizlaw.de/html/jens_ruge.html

Oczywiście, że trzeba weryfikować! To są wytyczne, a nie informacje ostateczne. Ja osobiście zajmuję się raczej strojem męskim z wiadomych przyczyn, a jeżeli chodzi o strój kobiecy, to w mojej głowie są spore braki, więc nie odpowiem na pytanie, czy info na tej stronie jest poprawne (chociaż jeżeli chodzi o mężczyzn, to sporo rzeczy stamtąd jest potwierdzonych).

A ja mam jeszcze pytanie dotycz±ce pewnego mitu, z któym siê zetknê³am (chyba, ¿e jest on faktem). Czy S³owianki z terenów Polski nosi³y fartuch/ zapaskê w zale¿no¶ci od tego czy by³y zamê¿ne czy raczej stan cywilny nie wp³ywa³ na rodzaj takiego stroju? Z tego, co uda³o mi siê onegdaj wyczytaæ (niestety w necie) na Rusi fartuch by³ przeznaczony dla panien, zapaska dla mê¿atek- czy kto¶ ma na ten temat jakie¶ potwierdzenia? Za wszelkie info bêdê wdziêczna.

Jak widaæ z tkaninami jest ogólnie lipa, bo siê kiepsko zachowuj±. Z bi¿uterk± lepiej. Przy okazji kopania rury z gazem przez Europol- gaz archeolodzy odkryli kilka ciekawych stanowisk z ró¿nych okresów w tym z interesuj±cego Ciê okresu na po³udniowo-zachodniej krawêdzi doliny rzeki Narew, w pobli¿u wsi Dani³owo Ma³e odkryto cmentarzysko z XI w. n. e z kobiecymi grobami. Stosunkowo nowe i ma³o znane odkrycia - Polecam!. Tutaj zamieszczam link -

http://www.muzarp.poznan.pl/archweb/gazociag/rozdzial7.htm

Sława! Ja mam zapytanie odnośnie stosowania u Słowianek dwu kolorowej sukni? Czy byłoby wielkim grzechem, jeśli zrobiłabym suknię w dwu kolorach? Chodzi mi dokładnie o to, iż kliny i rękawy byłyby w innym kolorze niźli przód i tył sukni. Czy są jakieś dowody na takowe połączenia a jeśli nie to czy jeśli zrobię taką suknię to nie zostanę "zbesztana" za to wyjście? Dla zobrazowania zamieszczam link do takowej sukni (późno średniowieczna, ale ładnie obrazuje moje zapytanie, rękawy będą oczywiście proste bez rozszerzeń), proszę o odpowiedź na moje pytanie. Z góry wielkie dzięki P.S. suknię chcę zrobić w kolorach : bordo i granat i do tego oczywiście jakieś ładne hafty
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Witaj.Zestawiwszy do kupy wszystkie te rzeczy,o których napisala¶: suknia w dwóch kolorach,z klinami, bordowo granatowa z haftem.Nie uwazasz ze to jak na owe czasy "lekka estrawagancja"?Jezeli dopasujesz do tego odpowiednio bogat± bi¿uterie,piêknie wyszywane obuwie...to czemu nie? Wiedz±c oczywi¶cie ze ¿adnej czesci garderoby w ca³o¶ci nie znaleziono.Pozdrawiam

ps. chocia¿ i tak bedziesz musia³a ostro sie t³umaczyc na jakim to go¶ciñcu i który biskup raczy³ "oddac" purpure.

Ja tak zupe³nie na marginesie mam pytanie do Wojs³awy, tak z ciekawo¶ci niezaspokojonej, po zapoznaniu siê z twoim profilem.
Który¿ to chram Swaroga mia³ swoja dru¿ynê ?
Niecierpliwie czekam na o¶wiecenie.

Pok³ony.

Istnieje taka nauka jak archeologia, a w niej dzia³ zwany metodologi±, bardzo nieprzyjemny w czytaniu, bo zajmuj±cy siê wnikaniem w znaczenie pewnych faktów, odkrywanych ¿róde³ archeologicznych i ich kontekstów...
Je¶li co¶ jest importem to znaczy ¿e jest u¿ytkowane w odmiennym kulturowo kontek¶cie, co¶ co w jednej kulturze jest ewidentnie damskie i wystêpuje zawsze w parach bo u¿ywano do sukni/fartucha, w innej kulturze mo¿e byæ u¿ywane pojedyñczo przez mê¿czyzn, do p³aszcza na przyk³ad.
Nie twierdzê ¿e tak by³o, ale mog³o, co znaczy ¿e wystêpowanie takich zapinek nie jest dowodem.
Figurka Buddy z Birki nie ¶wiadczy o pocz±tkach buddyzmu w Skandynawii.

Bi¿uteria jest ju¿ dobrana... Sporo srebra i bursztynu do tego przewija siê z³oto butki te¿ bêd± odpowiednie a bordo ró¿ni siê od purpury, poza tym odtwarzam akurat taki okres, w którym bardzo rzadko wystêpowali biskupi.

Rabiego powiem szczerze, i¿ nie wiem, który chram Swaroga mia³ swoj± dru¿ynê gdy¿ nie ja dobiera³am nazwê musia³by¶ porozmawiaæ z naszym ¿erc±.... On wie wiêcej na ten temat. Ja tylko uczê walki m³odych, tañca i je¶li kto¶ chce to rzemios³a. W sumie tak zbytnio nie interesowa³am siê t± spraw±. ale je¶li s± wzmianki (nie pamiêtam gdzie) o dru¿ynach chramowych to, czemu by nie mia³ mieæ i Swaróg swej dru¿yny?

Bi¿uteria jest ju¿ dobrana... Sporo srebra i bursztynu do tego przewija siê z³oto butki te¿ bêd± odpowiednie a bordo ró¿ni siê od purpury, poza tym odtwarzam akurat taki okres, w którym bardzo rzadko wystêpowali biskupi.

ehhh...w takim razie zapytam o jaki okres chodzi i teren wystepowania postaci "odtwarzanej przez Ciebie.
Pozdrawiam

teren to po³udniowo-zachodnia Polska. Dok³adnie G³ogów i okolice tereny niegdy¶ zamieszkiwane przez Dziadoszan . okres to od IX do IIp. X w. Pozycja spo³eczna do¶c wysoka bo starsza rodu czyli najwyzsza funkcja kobieca a o zamo¿no¶ci mo¿e swiadczyæ te¿ fakt posiadania czwórki niewolnych. czy jeszcze jakies informacje potrzebne?

Skoro zawêrzasz "datowanie" postaci,do 150lat ,podaj±c okre¶lone miejsce wystêpowania i pozycje spo³eczn± ,zak³adam ze bierzesz pod uwage obce wp³ywy w ubiorze,polityce i religii.Niekoniecznie w takiej kolejno¶ci:)

Co do biskupów....od VIII w nie tak daleko wcale powstaj± o¶rodki misyjne :Salzburg,Moguncja,Magdeburg i Hamburg,operuj±ce na terenach Obodrytów i Wieletów.Na po³udniu Czechy i Morawy odgrodzone co prawda górami ale jednak:)Zak³adaj±c ze Swietope³k najecha³ ¦l±sk w IXw .We Wroc³awiu znaleziono krzy¿yk datowany na IXw w warstwie X-wiecznej.Pisze to w temacie "strój kobiecy" aby na¶wietlic znaczenie obcych wp³ywów mog±cych miec znaczenienie w wygl±dzie ubioru.

Jeszcze jedna sprawa mnie nurtuje....Starsza Rodu.Nawet we wczesnej fazie plemiennej dominowa³ patryjarchat,wiêc sk±d ta Starsza?
Pozdrawiam

Sam nie jestem bez winy, bom spyta³ o "dru¿ynê ¶wi±tynn±" , tym niemniej proszê jednak o ograniczenie dyskusji do odzie¿ówki. Na forum mamy parê innych miejsc w³a¶ciwych dla sporów organizacyjno-ideologicznych.

K³aniam.

Ad. Starsza Rodu. Nazwy funkcji wymyślał nasz żerca, nie protestowałam, więc tak się przyjęło, póki nie znajdę czegoś lepszego to będę tego używać. Chyba, że masz jakieś propozycje Poza tym nie mamy dowodów na to jak były nazywane założycielki rodów, w końcu ktoś musiał urodzić patriarchę bądź jemu synów. A po samej nazwie Starsza Rodu widać od razu, jaką funkcję pełni kobita w drużynie. Więc i dlaczego nie miałaby nosić takiego tytułu. W końcu nawet patriarcha musiał mieć matkę. Jeśli nadal chcesz więcej informacji zapraszam na prv lub na gg ;]

Ad. Strój. W sumie zapomniałam wziąć pod uwagę wpływy zza „granicy”. Głogów za czasów plemiennych miał kontakt z Niemieckim Cesarstwem, więc i może tam poszukam odpowiedzi na moje pytanie. Jednak sądzę, iż takie zastosowanie dwukolorowej sukni mogło wchodzić w rachubę, ponieważ szło o wiele mniej materiału jednego koloru i mniej materiału drugiego koloru. Co do polityki to jestem osobą postronną. Religia takowa, jaka była na naszych ziemiach przed przyjęciem chrztu, w 966 r. Choć i tak wyznaję religię naszej rodzimej kultury, więc oparłam się chrystianizacji, która miała miejsce na naszych ziemiach . Skoro podałeś przykład krzyżyka może i podasz jakiś lepszy przykład na strój dla mojej funkcji społecznej  (nie to abym była leniwa, po prostu chcę się dowiedzieć jak najwięcej). A może uważasz, iż wystarczyłoby zamienić kolory proponowane przeze mnie ? np. : na kliny i rękawy kolor czerwony a na przód i tył kolor ciemno niebieski? Czy może jeszcze jakieś inne rozwiązanie ? Pozdrawiam, Wojsława.

aha dla porówania kolorów : purpury i bordo załączam linka ze skanami obydwu kolorów.
http://i92.photobucket.com/albums/l29/Sian...1/porwnanie.jpg

Mam propozycje aby którys z moderatorów rozdzieli³ i przeniós³ ten temat.
Proponuje przejzec lekture psalterzy IXw-nych naszych s±siadów zza zachodniej granicy.Na zachowane zabytki nie masz co liczyc,z prostej przyczyny ...takowe nie zachowa³y sie w ca³o¶ci.

Pozycja kobiety by³a zdecydownie nizsza od pozycji mê¿czyzny w spoleczenstwie pó³patriarchalnym-pó³feudalnym,wiêc nie ma znaczenia zamiana kolorów szaty.Jedyne co moze ¶wiadczyc o zamo¿no¶ci (nie o pozycji)kobiety to bi¿uteria,ale to juz inna historia.



pozdrawiam

Ad. Strój. W sumie zapomnia³am wzi±æ pod uwagê wp³ywy zza „granicy”. G³ogów za czasów plemiennych mia³ kontakt z Niemieckim Cesarstwem, wiêc i mo¿e tam poszukam odpowiedzi na moje pytanie. Jednak s±dzê, i¿ takie zastosowanie dwukolorowej sukni mog³o wchodziæ w rachubê, poniewa¿ sz³o o wiele mniej materia³u jednego koloru i mniej materia³u drugiego koloru. Co do polityki to jestem osob± postronn±.. Skoro poda³e¶ przyk³ad krzy¿yka mo¿e i podasz jaki¶ lepszy przyk³ad na strój dla mojej funkcji spo³ecznej  (nie to abym by³a leniwa, po prostu chcê siê dowiedzieæ jak najwiêcej). A mo¿e uwa¿asz, i¿ wystarczy³oby zamieniæ kolory proponowane przeze mnie ? np. : na kliny i rêkawy kolor czerwony a na przód i ty³ kolor ciemno niebieski? Czy mo¿e jeszcze jakie¶ inne rozwi±zanie ? Pozdrawiam, Wojs³awa.








Kilka przedstawien postaci kobiecych z terenów dzisiejszej Chorwacji i Czech.Datowanie IX (?) - XIw.
Widac na nich ogólny zarys stroju,prawdopodobnie juz spotka³a¶ sie na Freha z tymi przedstawieniami.Postacie na nich to raczej warstwa rz±dz±ca....ale nie w pojêciu spo³eczno¶ci plemiennej. Dodaje jeszcze IX-wieczne przedstwienie frankijek.
Pozdrawiam

chcialabym zapytac czy osobie, która odtwrza zamo¿n± s³owiankê z IX-X wieku na terenach obecnej po³udniowo-wschodniej Polski bli¿ej do s³owian zachodnich, rusi a mo¿e wielkich moraw?

Za panowania ¦wiêtope³ka (840-894) w³adza Moraw siêga³a wówczas przypuszczalnie od £aby i So³awy na zachodzie ,po górny Bug i Styr na wschodzie oraz na obszar nad Dunajem i Cis± na po³udniu.Tereny Wi¶lan zosta³y przy³±czone prawdopodobnie do Moraw po roku 882.Dzisiejszej Polsce po³udniowo-wschodniej blizej do IX-cio wiecznych Moraw czy Bu³garii Symeona ni¿ Rusi Kijowskiej która na prze³omie IX-Xw jeszcze nie by³a tak rozleg³a.Pozostaje jeszcze kwestia dalszych losów ludno¶ci takich grodów jak Chodlik i Naszacowice które zosta³y zniszczone.
Pozdrawiam
M¶cidrug

A czy jest co¶ charakterystycznego w ubiorze ¦lê¿an(ek), co ró¿ni³o ich od pzosta³ych S³owian zachodnich?

Zaczynaj±c czytaæ temat mia³am pewn± wizjê ubioru Xw. S³owianinki, jednak znalaz³am tu kilka sprzeczno¶ci: choæ pó¼niej wyja¶nione, chcia³abym siê upewniæ:
1. Giez³o= suknia wierzchnia (mo¿e byæ krótka).
2. Zapona= fartuch s³owiañski (z jednego kawa³ka lub zszyty/spiety na górze, boki wolne)
3. D³ugo¶æ poszczególnych warstw zale¿y ode mnie (brak ¼róde³).
4. Dekolt mo¿e byæ z rozciêciem (w gie¼le te¿?): zapinanym lub wi±zanym (je¶li wi±zane, to powinnam zrobiæ otworki na rzemieñ, czy doczyæ szluwki?).
5. Giez³o lniane, suknia wierzchnia i zapaska z lnu lub we³ny (zapona tylko len?)
6. Suknia wierzchnia- kliny zostawiam Wikingom i Rusinom (mo¿e byæ wi±zana po bokach lub z ty³u?)

Czekam na komentarz mojego podsumowania. Zaznaczam, ¿e jest ogólne i nie bra³am pod uwagê wp³ywów s±siadów czy handlu z nimi.

Mo¿e w czym¶ pomogê. Z zaznaczeniem ¿e to co dzisiaj robimy jest raczej do¶æ umowne:)
1 - giez³o=bielizna co¶ w czym siê spa³o ,tak¿e jako odzie¿ spodnia.
2 - zapona....hmmm bardziej na Wschód wierz±c rosyjskojêzycznym stronom int.
3 -raczej tak z zaznaczeniem ze suknia wierzchnia powinna okrywaæ kobietê od stóp do g³ów.
4 -mo¿e byæ tak¿e w ³ódeczkê problem z g³owy chyba ¿e jeste¶ matk± karmi±c±.
5 -len i we³na..zapaska jako do¶æ ¶liska sprawa traktowana jako fartuch roboczy -len
6 -dlaczego? W³a¶nie bior±c pod uwagê wp³ywy s±siadów zaproponowa³ bym kliny w odzie¿y wierzchniej.Nie koniecznie takie jak jest utarte,ale jakie¶ napewno. Wszystko to i tak nasze domys³y.
Nie ma co siê spinaæ...dopóki kto¶ czegos konkretnego nie znajdzie jeste¶my skazani na porównania i domys³y.Przy rekonstrukcji warto wzi±¶æ pod uwagê status osoby jak± sie odtwarza i adekwatnie do tego sukcesywnie rekonstruowaæ.
Pozdrawiam

Witam ;)

Z wielkim trudem usi³owa³am czytac ten temat,dostaje oczopl±su i nic nie umiem posk³adaæ do kupy O-o

Prosze o pomoc dotycz±ca sukni sredniozamoznej slowianki z okresu IX-XI,mam 4 pytania:
1.Czy z braku funduszy moze byc narazie tylko suknia spodnia?
2.Kolor ciemnozielony lub ciemnobr±zowy,we³na lub len bedzie odpowiednia?
3.Ile najwiêcej klinów ujdzie w tym okresie?
4.Czy wi±zania boczne wchodz± w grê?

pozdrawiam.

Cze¶æ Krajanko
Po kolei :
Ad 1.) czy "z braku funduszy" chodzisz po mie¶cie w samej bieli¼nie ?
Ad 2.) kolor ok., materia³ ok.
Ad 3 i 4 ) o klinach i wi±zaniach ju¿ by³o, poszukaj dobrze w tekstyliach.

K³aniam nisko
Rabbi

Uszyj sobie podstawowa lnian± dwuklinówkê na pocz±tek i te¿ bêdzie dobrze. Wi±zanie boczne czego? Sukni? Raczej nie bardzo.

Dziêki, M¶cidróg.
Poszpera³am trochê na Freha i wiem ju¿, ¿e wi±zania (czy boczne, czy z ty³u) odpadaj±, ale dalej nie wiem, co z tym rozciêciem. Otworki, czy szluwki? A mo¿e to jest jedna z tych rzeczy, które pozostawia siê wyobra¼ni b±d¼ zdolno¶ciom manualnym odtwórców?

Jest kilka mo¿liwo¶ci...ale czy prawid³owych?Je¿eli mogê co¶ zasugerowaæ to:
1 - przyjmuj±c ¿e by³o co¶ takiego jak giez³o (na logikê wzi±wszy ca³kiem mo¿liwe) to wiêkszy dekolt w ³ódkê bez rozciêcia,lub mniejszy z rozciêciem ale wi±zany pod szyj± tasiemkami.Prawdopodobnie zaraz podnios± siê g³osy sprzeciwu...bo jak to tak? - robiæ co¶ co jest nie zgodne z ogólnie przyjêtym kierunkiem.
2 - suknia spodnia lniana,w okresie zimowym automatycznie zdegradowana do sukni spodniej.Posi³kuj±c siê znaleziskami wielkomorawskimi (inna kwestia jak to sie ma do ¦lê¿anki Xw...)rozciêcie pod szyj± mo¿na zpi±æ guzkiem (gombikiem) lub zapink± tarczowat±,ewentualnie zapink± podkowiast±.Zapinkê tarczowat± prawdopodobnie frankijskiej prowieniencji znaleziono w Starym Meste,zapinkê podkowiast± wzorowan± na wyrobach ugro-fiñskich znaleziono w Lubomii,szklane guzy w Starym Meste.
3 - suknia wierzchnia (sukno) z szerszym dekoltem w ³ódkê albo rozwi±zanie jak w p.2
Pozdrawiam