B³a¿ej - Kozacy Zaporoscy
CYTAT(Szogunos @ 21:55 03.08.2011)
Rzecz w tym, B³a¿eju, ¿e dysponujemy innymi materia³ami, ni¿ nasi przodkowie. Stal wspó³czesna jest co prawda lepsza jako¶ciowo, ale ma wiêksz± gêsto¶æ - szabla wykonana wspó³cze¶nie z wspó³czesnego materia³u bêdzie ciê¿sza od oryginalnej szabli o takiej samej objêto¶ci i takich samych wymiarach. Có¿, z klingi mo¿na trochê ubraæ materia³u, np pog³êbiaj±c szlify. Natomiast co do oprawy - s³uchaj, musisz mieæ oprawê o odpowiednich wymiarach, np. jelec i ew. kab³±k odpowiednio szeroki aby dobrze chroni³ i wytrzyma³y, a jednocze¶nie nie przyciê¿ki. Nierdzewka jest l¿ejsza o ok 15-20% w zale¿no¶ci od stopu i prostsza w utrzymaniu.
...
Z kolei szable otwarte, np karabelki s± l¿ejsze, bo nie maj± kab³±ka, a oryginalne szable otwarte zwykle bywa³y krótsze, jak w wypadku ordynek czy karabel orlich, albo by³y g³eboko ¿³obione. Dodatkowo ró¿ni³y siê wywa¿eniem.
Je¿eli dobrze my¶lê to w sytuacji, w której wspó³cze¶nie mamy stal gê¶ciejsz± i ciê¿sz± od stosowanej 400 lat temu, to logiczne zatem, ¿e g³ownia kopiuj±ca w 100% wymiary oryginalnej bêdzie ciê¿sza, a zatem szabla bêdzie mia³a ¶rodek ciê¿ko¶ci przesuniêty do przodu w stosunku do pierwowzoru. Dlatego nieporozumieniem jest stosowanie przy ciê¿szej g³owni oprawy l¿ejszej o 15-20%, bo wtedy ¶rodek ciê¿ko¶ci ucieknie jeszcze bardziej. Bêdzie to zmusza³o do modyfikacji wymiarów g³owni w stopniu, w którym okre¶lenie "replika" mo¿e ju¿ byæ lekkim nadu¿yciem.
Szabla wykonana z normalnej stali "rdzewki" owszem bêdzie nieco ciê¿sza ni¿ orygina³, ale przynajmniej wywa¿enie bêdzie mniej wiêcej zbli¿one.
No i odnosz±c siê do tezy o "krótszych szablach" z rêkoje¶ci± otwart± przestrzega³bym przed budowaniem tak daleko posuniêtych hipotez.
Dla przyk³adu Szabel "wêgiersko-polskich", które w toku XVII stulecia by³y najpowszechniej u¿ywane w Rzeczypospolitej (W³odzimierz Kwa¶niewicz stwierdza, ¿e nale¿y tu mówiæ o dziesi±tkach tysiêcy egzemplarzy) do naszych czasów w polskich zbiorach muzealnych dotrwa³o kilkadziesi±t sztuk (do tego oko³o 20 jeszcze w Anglii i po parê w innych krajach). Daje to reprezentatywno¶æ rzêdu 0,01% i to w dodatku egzemplarzy w ogromnej mierze ozdobnych, luksusowych lub powi±zanych ze znacz±cymi postaciami (szable królów, hetmanów, bogatej szlachty). Jest to oczywiste bo by³y to egzemplarze, które warto by³o przechowywaæ, kolekcjonowaæ i dbaæ o nie podczas, gdy orê¿ czysto u¿ytkowy by³ niszczony podczas kolejnych wojen, przerabiany w zale¿no¶ci od mody (idê o zak³ad, ¿e jakby we wszystkich karabelach dok³adnie sprawdziæ datowanie g³owni i opraw, to okaza³oby siê, ¿e spory odsetek g³owni jest starszy ni¿ oprawa i pochwa).
Budowanie tak daleko posuniêtych hipotez hipotez na tak w±skim materiale ¼ród³owym (i to w dodatku pochodz±cym w znacznej czê¶ci z kategorii wyrobów paradnych) to moim zdaniem trochê tak jakby¶ badania dotycz±ce preferencji wyborczych Polaków chcia³ ustaliæ rozdaj±c ankiety na zje¼dzie sympatyków Radia Maryja.
Pewnego pojêcia jak wygl±da³ prosty orê¿ - czysto u¿ytkowy mog± nam dostarczyæ wykopaliska przeprowadzone na polu bitwy pod Beresteczkiem a tam mamy kilka kwiatków. Wiêkszo¶æ szabel tam znalezionych to "wêgierki" o otwartych rêkoje¶ciach z czego:
jedna ma g³owniê d³ugo¶ci 88 cm, szeroko¶ci 3,2 cm, krzywizna 1,3 cm p³azy g³adkie,
kolejna ma g³owniê d³ug± na 86,5 cm, szeroko¶ci 3,2 cm, krzywizna 5,3 cm, równie¿ nie posiada zbrocza ani bruzd, posiada pióro o przygrzbietowym sztychu ze s³abo zaznaczonym ³otkiem,
jeszcze jedna 82 / 3,2 /7,9 g³ownia w trzy bruzdy, pióro z m³otkiem,
nastêpna 84 / 3,5 / 5 trzy bruzdy, pióro z m³otkiem
po¶ród egzemplarzy "muzealnych" te¿ znajdziesz kilka które maj± g³ownie nieustêpuj±ce d³ugo¶ci± tym od szabel husarskich.
Trzeba pamiêtaæ o tym, ¿e wiêkszo¶æ z nas u¿ywa szabel do fechtunku "na punkty" i do tego stylu doskonale pasuj± szable o lekkich g³owniach wstawionych w rozbudowane oprawy (co ¶rodek ciê¿ko¶ci tu¿ za rêkoje¶ci±).
W XVII wieku znacznie wiêksze ni¿ wspó³cze¶nie znaczenie mia³a szermierka "si³owa". Mówiæ krótko jak trafia³e¶ przeciwnika to musia³e¶ mieæ pewno¶æ, ¿e z ci za sekundê nie odda. No i w przeciwieñstwie do u¿ywanej wspó³cze¶nie, ówczesna broñ musia³a byæ zdolna do zadawania obra¿eñ przeciwnikowi stosuj±cemu uzbrojenie ochronne.