Przewertowa³em ca³y temat i znalaz³em masê informacji na temat luf od hakownic, piszczeli itd. ale nie znalaz³em nic na temat wykonania drzewca (³oza) do piszczeli...
W moje posiadanie wpad³a sama lufa od piszczeli, wiêc chcia³bym sobie dorobiæ "kij" i zacz±æ przygodê z broni± czarno-prochow±.

1. jak mocowaæ drzewiec aby by³o bezpiecznie?
2. Z czego wykonaæ (z jakiego drewna)
3. Czy s± jakie¶ dodatkowe sposoby zabezpieczenia drewna? (gor±cym olejem itp. sztuczki)
4. jakie warunki jeszcze trzeba spe³niæ wykonuj±c drzewiec dla pe³ni bezpieczeñstwa?

Wiem ¿e offtopic, ale b³agam, drzewce, nie drzewiec! Tak jak spodnie, nie spodzieñ!
Drzewiec wygl±da tak: KLIK

Lutobor napisa³...


Zatem potwierdzam twoj± tezê.
Na za³±cznikach widaæ, ¿e strzelcy maj± przytroczone do pasa lub przewieszone na ramieniu torby z ³adunkami. Taka¿ sam± posiada strzelaj±cy z petryna³u konny. Gdyby uznaæ, ¿e torby te to jakie¶ tam torby na wszelaki inny sprzêt to nie znalaz³a by siê ona we wnêtrzu zbrojowni na wieszakach tu¿ obok rogu prochowego i wisz±cej broni palnej. (patrz niebieskie kó³eczko) O istnieniu pojemników drewnianych na proch ju¿ w roku 1405 pisa³ Conrad Kyesler w swoim dziele Bellifortis nazywaj±c je gilzami ³adunkowymi o czym szeroko w za³±cznikach.

¯yczê udanej rekonstrukcji.

Podpowiadam. Drewniane mocno wysuszone tulejki nale¿y wygotowaæ w oleju lnianym tak by straci³y resztki wilgoci. Zanurzaj je tak d³ugo a¿ przestan± z nich wylatywaæ b±belki pary wodnej. Potem suszyæ na kaloryferze i wypolerowaæ. Nie zmo¿e ich ¿adna wilgoæ i deszcz. Po wsypaniu prochu uszczelniaæ woskiem.

HaKo

Dziêki, Hako. No to mamy nic innego jak piêtnastowieczn± wersjê pó¼niejszej Patronentasche :D
Pozdrawiam

Witam, szukam przedstawieñ b±d¼ zabytków urz±dzenia którym siê wykonywa³o/odlewa³o kule do piszczeli, hakownic, itp... . Czy w ogóle co¶ takiego by³o?

Daj maila na PW to prze¶le ci obrazek.

Dziêki zdjêciom Dariusza zabra³em siê za opracowanie oporz±dzenia do czyszczenia replik broni Cz.P w ¦redniowieczu. Ikonografia w tym zakresie jest bardzo uboga.

Ogólne wyobra¿enie na ten temat daje ikonografia pó¼niejsza z XVI i XVII wieku. Wystêpuj± tam czy¶ciki sprê¿ynuj±ce nazwijmy to umowie dwupiórkowe i trzypiórkowe. Odgiêcie na zewn±trz i odpowiednie wyszlifowanie profilu dawa³o do¶æ spasowany skrobak do zbierania niedopa³ów saletry b±d¼ siarki. Starczy³o go tylko ¶cisn±æ (wskazuj± to strza³ki niebieskie) i wprowadziæ do lufy. Mo¿na przypuszczaæ, ¿e te trzypiórkowe dlatego posiadaj± to piórko ¶rodkowe bo to ono by³o profilowane do dna lufy. W przypadku czopowania koñczy³o siê zapewne profilem „(„ skierowanym do wnêtrza. W przypadku broni odkuwanej z kêsa czy odlewanej profil ¶rodkowego piórka móg³ byæ wypuk³y na zewn±trz „)”. Nie mo¿na te¿ wykluczyæ, ¿e to ¶rodkowe piórko mog³o s³u¿yæ do kruszenia kul kamiennych lub szklanych o ile wykonane by³o z odpowiednio utwardzonego ¿elaza. W szeregu grajcarów i czy¶cików jest jeden oznaczony czerwonym znakiem zapytania. Ma do¶æ ciekaw± konstrukcjê ¶rubow± zakoñczon± czterema ostrzami jak we wspó³czesnym wiertle. Wydaje siê, ¿e móg³ on s³u¿yæ do rozbijania kul kamiennych wykonanych z regu³y z piaskowca, który po zamoczeniu jest do¶æ kruchy. Równie dobrze móg³ po obrocie skrobaæ dno lufy. To tyle w sprawie fotografii.

Wydaje mi siê jednak, ¿e w pó¼nej piêtnastce funkcjonowa³y innego typu dobijaki spe³niaj±ce dodatkowo role czy¶cików i grajcarów o czym traktuje za³±cznik. Jego zagiêty pazur móg³ równie dobrze wyczy¶ciæ lufê no i chyba nie po to by³ zagiêty by nim lepiej dobijaæ ³adunek. Od biedy pozwala³ te¿ gmeraæ w niej by wyci±gn±æ pozosta³± w niej kulê czy przeczy¶ciæ zapa³ je¶li na koñcu by³ dostatecznie ostry.

PS. dziêki za fotki.

¦wietna robota Hako. Pytanie do Ciebie jako posiadacz zdjêcia zabytków w lepszej jako¶ci: czy wiêkszo¶æ tych zabytków ma gwintowany drugi koniec? Co zreszt± wydaje mi siê logiczne bo ¼le oprawione takie cudo mog³o by utkn±æ w lufie a wtedy ju¿ pupa blada. Chyba ¿e mieli urz±dzenia do zaklinowanych "czy¶cików" ;)
I jeszcze jeden argument przyszed³ mi do g³owy, który móg³ by potwierdzaæ moj± teoriê. Gwintowane koñcówki mia³y by sens w przypadku rêcznej broni ze wzglêdu na to ¿e nie by³o by potrzeby targania kilku d³u¿szych prêtów/kijaszków, a tylko jeden z wymienn± koñcówk±. Co mog³o mieæ znaczenie np. przy arkebuzie i jego d³ugiej lufie.

Taka wiadomo¶æ zszokowa³a nas w poniedzia³ek. Niestety nie dostaniemy ju¿ wiêcej porad i rysunków od HAKO. Dla Którego ¦redniowiecze a w szczególno¶ci broñ czarno prochowa by³y wielka pasj±.

Wiêcej informacji TUTAJ!

Do³±czam resztê fotek, które wys³a³em do Hako.

¦wietne fotki Dariuszu. Wielkie dziêki.
I wszystko jasne, tak jak podejrzewa³em koñcówki nakrêcane pozostaje kwestia czy Hako dobrze dopasowa³ koñcówki do rodzajów pocisków. Bo póki co jeszcze nie jestem sobie wstanie pouk³adaæ sobie tego
Dariuszu takie pytanko w jakim muzeum znajduj± siê te gad¿ety?

Zdjêcia nie s± mojego autorstwa, jaki¶ czas temu znalaz³em je w necie

Mi siê nasuwa tylko jedna kwestia jeszcze - czy te narzêdzia nie s± stalowe przypadkiem?

Raczej tak, bo chyba na ka¿dym co¶ z rdzy jest, ale nie widzê problemu skoro w wypadku wyciorów rozchodzi³o by siê o wygrzebanie jaki¶ resztek. Natomiast w przypadku gad¿etów do wydostania kuli to od prochu dzieli³o narzêdzie kula i szczelna przybitka.

Takie pytanie: czy przedmiot u¿ywany jak pa³ka przez stra¿nika na obrazku poni¿ej to mo¿e byæ broñ palna? Do z³udzenia przypomina czterolufow± piszczel. Raczej ma³o porêczne by³oby to rozwi±zanie moim zdaniem, ale do rozpêdzania t³umów przez stra¿e by³oby znakomite. Powo³uj±c siê na czynnik psychologiczny: wypaliæ cztery salwy, a tych co nie zwiej± laæ po g³owie
Wypatrzone w Wien Museum.

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Widywa³em takie. Zdjêcie z muzeum Górnej Austrii.

O istnieniu wielolufowych piszczeli oczywi¶cie mia³em ¶wiadomo¶æ. Ten muzealny egzemplarz jest akurat na solidny drzewiec, co widaæ po do¶æ d³ugiej nasadzie i szerokim ko³nierzu tulei. Ten na obrazie ma ewidentnie gruchê na drugim koñcu i przypomina buzdygan, a z takim czym¶ spotykam siê po raz pierwszy. Znajomy sugeruje, ¿e mo¿e to byæ efekt przedstawienia szyderczego, typowego dla scen pasyjnych, i byæ mo¿e jest to jaki¶ nieistniej±cy typ broni, maj±cy nadaæ stra¿nikowi straszniejszy wygl±d.

Nie mówiê ¿e nie jest to strzelba i mo¿na tylko zgadywaæ o co chodzi³o autorowi obrazu, ale dla mnie na logikê to buzdygan (aczkolwiek dziwnie trzymany zarówno w przypadku jak na buzdygan tak i na strzelbê) który jako broñ wywodzi siê ze wschodu i dla tego jako broñ niewiernych doskonale pasuje do przedstawienia szyderczego. Poza tym strzelba s³u¿y g³ównie do strzelania a nie bicia a buzdygan do bicia specjalnie zosta³ stworzony i jako pa³ka w tym wypadku lepiej pasuje.

Adek - podobieñstwo do 4lufowej piszcza³y niesamowite. A mo¿esz pokazaæ ca³y obrazek ?

Józefie - z tym bêdzie ma³y problem, bo zrobi³em zdjêcie tylko tego fragmentu skrzyd³a nastawy o³tarzowej przy okazji wizyty w Wien Museum Karlsplatz. Skupi³em siê wtedy bardziej na szyd³ach i pawê¿ach z dawnej zbrojowni wiedeñskiej a tak¿e tej s³ynnej w³oskiej zbroi koñskiej z po³owy XVw., które znajdowa³y siê na tej samej sali ;)

Ciekawe, s±dzisz ¿e takie mini-organki mog³y w osobnych lufach mieæ niezale¿ne odpalanie ³adunków?

To by³a tylko lu¼na dygresja, a pytanie pozostaje dla speców od czarnoprochówek.

Wiem, ale mnie to ciekawi. Jako¶ to musieli zrobiæ - je¿eli odpalenie nastepowa³o pojedynczo albo równ± seri± to OK, ale jakby odpali³y cztery ³adunki naraz lub prawie naraz toby mog³o nie¼le (i co gorzej nierówno) kopn±æ. Ciekawe jak to trzymano, chyba nie luzem w ³apie jak pistolet?

Moim skromnym zdaniem strzelenie z czterech luf jednocze¶nie nie mia³o ¿adnego sensu. Tak jak mówi Viator si³a odrzutu w przypadku kiedy 4 lufy by³y by odpalane jednocze¶nie by³a by powalaj±ca je¿eli nie krytycznie niebezpieczna, a przecie¿ ju¿ w hakownicach przy ¶r 18-25 mm by³y haki zabezpieczaj±ce przed si³± odrzutu, to co by musia³o to mieæ jak by mia³o waln±æ z 4 na raz. Trzeba pamiêtaæ o tym, ¿e my strzelaj±c bez pocisków ju¿ odczuwamy si³ê odrzutu, a co by by³o w przypadku strzelania gdzie dodatkowo rozprê¿eniu gazów przeciwstawia siê kula. Druga kwestia to jak na moje oko problem z sensown± ¶cie¿k± do odpalenia 4 luf, o ile jestem sobie w stanie to wyobraziæ w przypadku luf po³o¿onych poziomo, to w takim zestawieniu jako¶ tego nie widzê.Na koniec jak dla mnie mo¿e byæ to piszczel 4 lufowa na krótkim drzewcu, takim na 100 - 110 cm, ale za to ³adnie obrobionym.

Przyk³ad 3 lufowej strzelby i strzelania z niej http://www.youtube.com/watch?v=QNXkUA0KFNY
Z czterolufowej pewnie tak samo. Kto¶ ten egzemplarz z filmiku ju¿ przerobi³ na kapiszony które mo¿na zbijaæ dowolnym przedmiotem jak kamieñ czy mlotek lub uderzaæ o mur co raczej daje kiepskie celowanie gdyz uderzaj±c o ¶cianê traci siê mo¿liwo¶æ celowania. W ¶redniowieczu najlogiczniej odpalano to za pomoc± lontów poniewa¿ podsypanie lufy odwróconej panewk± do do³u wydaje siê raczej nie realne Broñ taka by³a stosowana miêdzy innymi przez husytów. Jak kogo¶ interesuje to mam 2 fotki 4-lufowego egzemplarza muzealnego i jedn± 3-lufowego które mogê pu¶ciæ na maila.

Chêtnie przytulê fotki wszystkiego co strzela z XV w mono378@gmail.com Z góry dziêki

To jak ju¿ jeste¶my przy wielolufowych dziwad³ach to w za³acznikach 3 eksponaty (wymiarów niestety nie znam). Dwa z nich mog± rozwi±zywaæ sprawê tego obrazu z kilku postów wcze¶niej.

2 ostatnie to praktycznie jedno i to samo. Ja to znam pod nazw± Morgenstern z Meyrick i powoli biorê siê za jego rekonstrukcjê. Mam nadziejê, ¿e na sierpieñ przysz³ego roku bêdzie mia³a jego premiera na ¦wiecinie Co do datowania to wiem tylko o szeroko pojêtym XVw podejrzewam II po³owê.

Co do pierwszej fotki to bardzo ciekawa konstrukcja jak i jego destrukt, ciekawe czy taki ubytek powsta³ przy wystrzale. Masz trochê wiêcej informacji o tym czym¶ ;) Co, gdzie i kiedy?

Ups mia³em dodaæ inn± maczugê z Londynu. Mo¿na j± zobaczyæ poni¿ej jak wyczyta³em to niby ma byæ Heryka VIII ale jako¶ mi to nie pasuje.
Poszukaj informacji w necie pod has³em: Triple-barrel-canon Klicevica fortress in Croatia. Ogólnie datowanie XV wiek (raczej druga po³owa).
Nie jestem pewny czy ta zabawka pojawi³a siê na freha ale jak co¶ to proszê bardzo piêtnasty wiek piszczel ³adowana odtylcowo (na podstawie Lorenzo Ghilberti 1378-1455).
W ramach ciakawostki nieco pó¼niejszy majstersztyk je¿eli chodzi o sztukê odlewnictwa. Tureckie dzia³o z XVI wieku najprawdopodobniej jeden zapa³, lufy wiêc musz± mieæ idealnie wykonane otwory miêdzy poszczególnymi komorami. A teraz sobie wyobra¼my za³adowanie tego kartaczami:) i ³up w piechotê.
Ps.
Je¿eli mia³by kto¶ rysunki techniczne ró¿nych znalezisk to chêtniê przytulê ¿eby wytoczyæ i sprawdziæ jak robi± BuuuuM.

Kilka wzorów ró¿nych czarnoprochowych zabawek

Przepraszam ¿e post pod postem ale nie chce mi dodawaæ wiêcej jak 3 za³±czników. Mo¿e moderator bêdzie móg³ po³±czyæ posty.
1)~1450-60, Wien
2) ~1480, Wien.

1)Hakenrohr, München 1481
2)Handrohr, Bandeisen, Ring Rod Gun, ~1430
3) Handrohr, gesch., ~1500. (podejrzewam ¿e z przodu by³a jeszcze jedna ta¶ma zabezpieczaj±ca)

1)Hochgotische Stangenbüchse~1400, Schwammhahn u. Haken ~1430
2)Spanish folding tiller handgun,~1450
3)zelezna-hlaven-pistala Délka 420 mm, rá¾e 16 mm

Fajne obrazki. Jak masz wiêcej to dawaj dalej nawet jak maj± byæ w ró¿nych postach.

To jeszcze kilka strzelade³, choæ liczy³em ¿e kto¶ równie¿ zacznie wrzucaæ jakie¶ ciekawe zabawki.
1 handrohr 1420-30
2 zdwojona piszczel oko³o 1420?
3 lufa oko³o 1417? wykonana we w³oszech, przechowywana w pa³acu Medyceuszy. d³ugo¶æ 99,5cm, kaliber 20mm

Broñ kombinowana br±zowa bu³awka/buzdygan z luf±. Znalezisko z terenów Ukrainy.

I ostatnie zabawki jakimi obecnie chcê siê podzieliæ.
1) hakownica z Bern
2) hakownica szwajcaria oko³o 1470r.
3) piszczel przechowywana w Springfield armory oko³o 1400r?

Fajne strzelanie z lontówek http://www.youtube.com/watch?v=Dutrme1c2sc

Zabawki na dzi¶:
1)Friesack, Brandenburg, Germany. Early 15th century
2) Tøjhusmuseet Copenhagen Denmark datowanie i reszta danych na zdjêciu
3) Piszczel datowana na XV wiek

Przepraszam za t³umaczenie na angielski ale jêzyk orygina³u by³ nieludzki.
Steel Cylinder with eight smooth-bore barrels around a through hole for the shaft pin. Surface-cylinder track with sliding lid with spring latch that locks the lid over the grooves placed fängpannorna.Tv? lid missing. Handle of dark brown painted wood, top round of the cylinder diameter, tapering behind it and ?ttsidigt. On each edge cut edge banding. At the top of a pin cylinder bore length, pin damaged. At the round part a yellowed and ragged label with almost entirely obliterated, German text: "Frühzeitgstes Gesch_ Mündungen wurde auch _. Keule benutzt (?) Hiess _ Schiessprügel". Accessories: Laddstock of steel, l: 320 mm, threaded at one end , in the second profiled, flat knob, on the top side a molded, pierced brass plate. Log screwed into the shaft lower end.
Dimensions
Length: 1205 mm
Length: pipes of 105 mm
caliber: 17 mm
Diameter: cylinder 98 mm
Weight: 5860 g

Drejholt, Nils, Firearms of the Royal Armouries II, Armoury, 2007, ISBN 91 87594 32 3

Jaki to ma/mia³o zamek..? serpentynowy czy np. guziczkowy?

Witaj, szczerze mówi±c to nie pamiêtam opisu tego egzemplarza bo zdjêcie zalega mi na dysku od jakiego¶ czasu. ¦ci±gn±³em je z bazy danych muzeum wiêc mo¿esz sprawdziæ samodzielnie(auto t³umaczenie googla na angielski jest w miarê skuteczne na ich stronie) czy jest jaki¶ bardziej szczegó³owy opis.

To jeszcze 3 zabawki. Dwie mog± Ciê zainteresowaæ Nikodemie.
1)hakownica XV wiek
2) Dopelhaken-1520-34 z widocznymi zamkami
3) Dopelhaken XV/XVI - chyba odpalany rêcznie lontem.

Za³±czniki 1 i 2: niemieckie bombardki datowane 1400-1450
3) dzia³ko na resztkach lawety, d³ugo¶æ lufy oko³o 30cm ca³o¶æ oko³o 60. Na lufie pozosta³o¶ci czerwonego barwnika.

1: strzelade³ko na II po³owê XV ok³adziny kolby niestety nie zachowa³y siê.
2 i 3 Steinbüchse, ~1430 i opis do niej

1) Zestaw piszcza³ z Montjuic
2) Piszcza³a/rêczne dzia³ko pochodz±ca z Sk?nebokens fond, po³owa XVw.: kaliber 45mm! ( komora prochowa prawdopodobnie o mniejszej ¶rednicy, wylot lufy rozszerzaj±cy siê sto¿kowo), d³ugo¶æ ca³kowita 122cm w tym lufa 50cm.

Kolejna ciekawa zabawka dla fanatyków zwiêkszania si³y ra¿enia broni palnej