Pomoc - Szukaj - U¿ytkownicy - Kalendarz
Pe³na wersja: Ka³kan
> Uzbrojenie na przestrzeni dziejów > Rzeczpospolita Obojga Narodów (u)
Stron: 1, 2, 3
Danesz
Czo³em !!!
Od d³u¿szego czasu z przyjació³mi z Braci zastanawiamy siê w jaki sposób wykonaæ wspó³czesn± replikê ka³kana ( / - u bigsmile2.gif ), wytrzyma³±, ³adn± i oczywi¶cie niedrog± .
O wyplataniu metodami staro¶wieckimi raczej nie ma mowy ( figi u nas na lekarstwo nawet nie ma, a ponadto nikt z nas nie potrafi wyplataæ. Co najwy¿ej ple¶æ, ale g³upoty ), wiêc bierzemy pod uwagê jedynie jaki¶ substytut w/w. Bêdê niezmiernie zobowi±zany za pomoc. W zamian mo¿emy zaproponowaæ klapsa w nieos³oniête dzi±s³a bum.gif
A tak na powa¿nie, bedê naprawdê dozgonnie wdziêczny.
Z góry dziêkujê i pozdrawiam devil.gif
Wotawa
Je¶li nie chcesz wyplataæ, po prostu zostaw ten problem. Ka³kan nie wyplatany nie jest ka³kanem. Szkoda zachodu.
Lepiej zrobiæ sipar.
Danesz
Czo³em !!
No có¿... My nie potrafimy wyplataæ, ale nie zak³adamy ¿e kto¶ tego nie potrafi smile.gif i widzê ze nieprecyzyjnie siê wyrazi³em , gdy¿ pisz±c i¿ bierzemy pod uwagê jedynie jak±¶ namiastkê mia³em na my¶li ew. tzw "wyrób w³asny". Jak ju¿ napisa³em nie mam pojêcia ( ani ja ani moi znajomi ) jaka technik± nale¿y siê pos³u¿yæ przy wyplocie ka³kana / - u , jakich u¿ywaæ narzêdzi i jakich ewentualnie narzêdzi. ma³o tego. Nigdzie siê nie spotka³em z dok³adn± budow± tego typu tarczki, a ciê¿ko jest co¶ robiæ nie maj±c ¿adnych bli¿szych wytycznych na. I tu w³a¶nie liczê na FREHOWICZY, i obiecujê na bie¿±co zdawaæ sprawozdanie z postêpu prac . A co do sipara, to nie spotka³em siê z faktem u¿ywania rzeczonego na naszych terenach przez formacje pancernych ( a w tym przypadku to one mnie interesuj± ), ale rad bêdê je¿eli kto¶ zechce mnie wyprowadziæ z mroku je¿eli w tym przypadku w takowym pozostajê smile.gif
Pozdrawiam.
Wotawa
Nie napisa³e¶, ze interesuj± Ciê pancerni.
Dla jasno¶ci:
Mówimy o zrobeniu mo¿liwie najwierniejszej kopii ka³kana, czy o jakiej¶ makiecie?
Bo ja juz siê pogubi³em :-)
Na poczatek mo¿e poczekajmy na jakie¶ informacje o tym pierwszym je¶li nie masz nic przeciwko?
Danesz
Czo³em !!!
Oczywi¶cie ¿e interesuj± mnie wierne kopie smile.gif zdajê sobie sprawê i¿ mog± byæ pewne trydno¶ci z pozyskaniem w³a¶ciwego materia³u, ale ponoæ na naszych terenach równie¿ wytwarzano ka³kany, wiêc pewnie na naszych ziemiach ro¶nie jaki¶ zamiennik figi ( czy czego tam u¿ywano do budowy ). Interesuje mnie równie¿ jak ów problem rozwi±zuj± inne grupy "bawi±ce" siê w wiek XVII i odtwarzaj±ce min. pancernych.
Jest jeszcze mnóstwo obcych mi kwestii zwi±zanych z tym zagadnieniem, lecz mo¿e nie bêdê ju¿ przynudza³ i sobie pójdê smile.gif
Pozdrawiam.
_RK_
Jeszcze jaki¶ czas temu mo¿na by³o w Polsce kupiæ arabskie kosze na jedzenie- wygl±da toto jak wielki chiñski kapelusz i przy odrobinie szczê¶cia mo¿na znale¼æ wykonane z figi w oplocie z li¶ci palmowych. Reszta to kwestia przeróbki.
Anonymous
W którym¶ muzealnictwie wojskowym opublikowano obszerny artyku³ na temat ka³kanów, sposobów ich produkcji i dzisiejszych rekonstrukcji. Co do sposobu wyplatania autor(ka) artyku³u porównywa³ sploty do wieczka egipskiego kosza (na zbo¿e?) Wieko to jest w Muzeum Narodowym w Warszawie. Materia³ do wytworzenia tarczy to figowe prêty (jeszcze sprawdze) Jaki¶ mieszkaniec Chicago pochodzenia polskiego wyprodukowa³ pare rekonstrukcji ka³kanów i s± one w tym artykule opisane, narysowane i s± jakie¶ zdjêcia. Wróce do domu to podam szczegó³y.
_RK_
No proszê... jak mi siê trafi³o... smile.gif
Danesz
No, no ..
tylko pogratulowaæ smile.gif)
Ale, zdobêdê kosz i co dalej..?
Jak to ozdobiæ, jak mocowaæ imacze i co zrobiæ ¿eby siê to nie rozsypa³o przy pierwszej konfrontacji z broni± przeciwnika face4.gif ?
Pozdrawiam.
Robert £aziñski
Moim zdaniem ka³kan nie posiada jako takich imaczy. T± role pe³ni± petle rzemienne/ sznurowe i poduszka. Poduszka (zazwyczaj kwadratowa) jest mocowana nitami. Czesto te same nity s± zaopatrzone w kó³ka do których wi±¿e siê rzemienie. Z wierzchu g³ówkami nitów s± 4 (o¿e byc wiêcej) ozdobne okucia po³o¿one bli¿ej umba. Jak zdobêdziesz takie wieko kosza to najpro¶ciej zrobic prosty ka³kan bojowy, czêsto by³y pokrywane skór± albo tkanin± i smo³owane, umba i g³ówki nitów by³y wtedy proste, bez zdobieñ. taki ka³kan jest w muzeum MWP w Warszawie. Pokrywane tkanin± by³y te¿ ka³kany paradne, te z najwy¿szej pó³ki, nie wiem czy znajdziesz obecnie takie tkaniny a zrobienie do nich pasuj±cych okuæ te¿ nie bêdzie proste.
A tak w ogóle to nie bardzo rozumiem pytanie:"co zrobiæ ¿eby siê to nie rozsypa³o przy pierwszej konfrontacji z broni± przeciwnika" - czy¿bys chcia³ wykorzystywac ka³kan jak zachodnioeuropejsk± tarczê i przyjmowaæ na niego ciosy? Nie spotka³em siê z ¿adnym opisem takiego zastosowania ka³kana w Polsce. Perskie miniatury co prawda pokazuj± kolorowe tarcze u¿ywane do os³aniania siê, ale wcale nie jest pewne czy s± to ka³kany, mog± to byæ równie dobrze skórzane sipary (czêsto by³y malowane). Wydaje mi siê ¿e u nas ka³kan, oprócz funkcji paradnej, pe³ni³ g³ównie rolê os³ony przed strza³ami z ³uku.
Anonymous
W takich super wypa¶nych ka³aknach prêty by³y oplatane nitk± jedwabn± co tworzy³o niesamowite wzory. Roboty mnóstwo bo ka¿dy prêt by³ opleciony i to dotego ró¿nego koloru niæmi.
Robert £aziñski
Te super, super wypa¶ne to robili Ormianie lwowscy. By³y pokrywane z³tog³owiem, srebrn± lama czy innym ¶wiñstwem (sorry na materia³ach to sie ni w z±b nie znam), w kazdym razie b³yszcz±cy materia³ w kolorze srebrnym (na tych zachowanych) i mnóstwo okuæ w stylu: srebro na nim masa per³owa albo nefryt, to z kolei inkrustowane z³otem i wysadzane mniejszymi kamieniami szlachetnymi (np. per³y albo rubinki). W sumie wyrób ewidentnie pod wp³ywem/na¶laduj±cy tzw. osmañski styl imperialny. Te ka³kany oplatane jedwabiem to zdecydowana wiêkszo¶æ zachowanych, tu o klasie ¶wiadczy rodzaj wzoru oraz ilo¶æ i "bogactwo" okuæ.
Danesz
Czo³em !!!
Dziêki wielkie za informacje.
A co do potencjalnego zastosowania ka³kana, to nie mam zielonego pojêcia jak go u¿ywano, ale nie dam wiary ¿e by³ jedynie "ruchom± czê¶ci± pancerza". Jak wiadomo s³omianki ³ucznicze maj± wiêksz± grubo¶æ a bojowe groty zatrzymuj± raczej mizernie. Co prawda jest to zupe³nie inny materia³, ale w/g zasad balistyki s³omianka winna byæ du¿o lepszym strza³ochwytem ni¿ ka³kan. St±d wiêc moje w±tpliwo¶ci co do takowego zastosowania ka³kana. Natomiast co do paradnej roli ka³kana nie bêdê siê spiera³ smile.gif nawet te bojowe prezentuj± siê wy¶mienicie.

Hmm, a móg³bym mieæ pro¶bê o podanie mi linku / tytu³u publikacji dotycz±cego tzw. skórzanego sipara? Wydaje mi siê i¿ sipar niemetalowy nie bêdzie ju¿ siparem.
Pozdrawiam.
Anonymous
Witam
Nie wiem czy ³atwiej ci bedzie robiæ skórzany sipar, gdy¿ by³ on wytwarzany ze skóry nosoro¿ca poddanej specjalnej obróbce, dziêki której gruba skóra stawa³a siê pó³prze¼roczysta.
W Kielcach w muzeum mamy obydwa rodzaje sipara metalowy i skórzany.
Na twoim miejscu zastanawia³bym siê nad zrobieniem ka³kana z witek wiklinowych nie do koñca przesuszonych, postaraj siê zrobic wersjê bojow± ka³kana bez zbêdnych zdobieñ. Tak± jaka wystêpowa³a w Persji, a nie turecka/ormiañsk± kapi±ca od srebrnych i z³otych blach i kamieni.
W³asnie wspomniani wczesniej ormianie ze Lwowa i ich pobratymcy ¿yj±cy na terenie imperium osmañskiego wytwarzali zdobne ka³kany w stylu turcjii imperialnej tj. tak aby jak najwêcej ozdób daæ na powierzchni.
Pozdrawiam
Krzysztof
Danesz
Czo³em !!!
Panowie jeste¶cie nieocenieni. Wielki salut w Wasz± stronê.
Dziêki za fotki - wiele wyja¶niaj±.
A propos wyrobu z miejscowych komponentów, my¶la³em nad wierzb±.
Idzie wiosna, wierzby na Mazowszu dostatek. Jest tylko jeden problem. Nie mam pojêcia jak siê do tego zabraæ crazy.gif . Ale có¿. Trzeba pochodziæ po rynkach i bazarach, podpytaæ babcie z koszyczkami i mo¿e co¶ z tego bêdzie shocked.gif . A póki co raz jeszcze dziêkujê.. i
Pozdrawiam.
Robert £aziñski
Skórzane sipary by³y robione nie tylko ze skóry nosoro¿ca, tak¿e z grubej bawolej - szczególnie Indie i ich pogranicze, zazwyczaj wtedy malowane na czarno. Takie tarcze wystêpuj± w licznych kolekcjach i katalogach, nie bardzo potrafie podaæ konkretne linki, a tytu³y ... nie pamietam wydaje mi sie ¿e co¶ jest pokazane (a na pewno wspominane) np. w "Broni wschodniej" ¯ygulskiego.
Co do produkcji - spróbuj z³apaæ kontakt z Norbertem Kopczyñskim (mo¿e przez Mleczka juniora), obi³o mi siê o uszy, ¿e robi³ ka³kan.
Co do funkcji, ikonografia (perskie i indoperskie miniatury, ale nie pamiêtam dok³adnie gdzie to widzia³em) pokazuj± ka³kany z utkwionymi w nich strza³ami (groty przesz³y i stercz± po wewnêtrznej stronie). Ochrona mo¿e i licha ale je¶li by³a noszona dodatkowo na plecach to w po³±czeniu z kolczug± albo nawet z miêkk± wschodni± przeszywk± wzmacnia³a sumaryczn± ochronê delikwenta.
_RK_
Faktycznie- je¶li i tak bêdziesz to oplata³ nici± to pies z kulaw± nog± nie dojdzie czy to wierzba czy figa.
Danesz
Czo³em!
Co do ka³kana, to jeszcze jestem na etapie gromadzenia materia³ów ( tak¿e tych do budowy smile.gif ) wszelkiej ma¶ci. O wszelkich postêpach bêdê na bierz±co informowa³.
Dla zainteresowanych : oto kilka rycin obrazuj±cych ka³kan w akcji. J Dziêki nim ju¿ siê rozwia³y moje w±tpliwo¶ci co do imaczy bigsmile2.gif .


A jednak byli szaleñcy którzy u¿ywali "tego" do walki.
....eee....¼le siê wyrazi³em crazy.gif mia³em na my¶li "w gar¶ci nie na plecach "

Pozdrawiam. cool.gif
Danesz
... i jeszcze
( nie wiem czemu w jednym po¶cie siê nie uda³o anger.gif
Pozdrawiam
Têcza
Nie s±dzi³em Dany, ¿e siê na powa¿nie do tego zabierzesz cool.gif bo ostatnio przychodzisz siê tylko pa³owaæ i palcaty ³amaæ szczerba.gif

I na potwierdzenie bojowego u¿ycia ka³kana dodam co¶ od siebiê
Marcus Aurelius Carnifex
Tu jest trochê o ka³kanach:
http://alatusmortis.w.interia.pl/index_31.htm

Pa
Danesz
Czo³em !!!
Staaary ! bigsmile2.gif
Jeste¶ wielki i równie wielkie dziêki devil.gif
Pozdrav
Danesz
Czo³em !!!
No tak, pocz±tek pracy ujawni³ pewne braki warsztatowe...
Brak szyd³a ( takiego szewskiego ) trochê komplikuje sprawê...
Ig³a ku¶nierska jest kiepsk± namiastk±, ale musi na razie starczyæ.
No i przyda³aby siê jaka¶ konstrukcja u³atwiaj±ca zaplatanie ( mo¿e jaki¶ stela¿ w formie krzy¿aka ?? ).
Ju¿ minie paluchy bol± bum.gif . A to na razie tylko próby face4.gif .
Pozdrawiam.
Krzysztof
a tu w prezenciku dwa ka³kany wzmacniane masywnymi kawa³kami stali, takie nadaj± siê do przyjmowania ciosów smile.gif
Robert £aziñski
Móg³bys podaæ ¼ród³o i pochodzenie tej tarczy? Tak na pierwszy rzut oka dziwnie przypomina wynalazki pochodz±ce z Etiopii smile.gif
Krzysztof
¼ród³o niekniecznie bo to przedmiot sprzedawany obecnie na aukcji smile.gif , a jest to wyrób datowany przez historyka w domu aukcyjnym na prze³om XVII i XVIII wieku z terenów turcji, ale jak sam zaznacza wytób nietypowy:

"We offer for sale this is a very rare and good example of a 17/18 C. Ottoman/Turkish arm war shield (Buckler). The shield is based on a central wooden core, bound with a spiral of cane or thick rattan and covered with colored cotton threads. The central piece is covered with steel dome and the outer circumference is made of steel ring. The central dome and the outer ring are connected with 30 reinforcing steel. Total diameter is 12 inches, height 3 inches. Inner face of the shield is covered with red fabric and the handle is made of braided leather strips. Very good condition to age. Some rusted area with minor pitting. The inner fabric cover and the hand cushion are slightly worn and damaged in few places. Some threads are torn and the colors slightly faded. This is a real war shield, late 17 or early 18 C. Very rare and uncommon."

a dla mnie wygl±da jak ka³kan z masywnymi okuciami
Robert £aziñski
Przykro mi Krzysztofie ale nie mogê siê z Tob± zgodziæ. Po pierwsze chyba nie ka¿da tarcza konstruowana na bazie oplatanych prêtów jest ka³kanem, w tym rozumieniu w jakikm u¿ywa siê tego s³owa w Polsce. Zgodnie z przyjêtym zwyczajem Ka³kan to pe³nowymiarowa tarcza (od 50-60 cm ¶rednicy), a to co jest na zdjêciu ma zgodnie z opisem raptem 30 cm ¶rednicy, zreszta nawet w opisie nazywaj± to "buckler" czyli puklerz. Na ca³ym wschodzie w ró¿nych rejonach (od Nepalu i Indii a¿ do Afryki pó³nocnej) pojawiaj± siê takie szermiercze tarczki "piê¶ciowe" (?) robione z ró¿nych materia³ów (stal, br±z/mosi±dz, skóra, jak i widaæ i okuwane prêty) i s³u¿±ce rzeczywi¶cie typowo do szermierki, ale to nie s± ka³kany i nikt ich tak nigdy nie nazywa³.
A co do ¼ród³a - Oriental Arms to nie dom aukcyjny tylko amerykañscy handlarze, rzeczywi¶cie bardzo dobrzy, ale nie nieomylni, co do tego czy s± historykami to nie posiadam wiadomo¶ci. Jak wejdziesz u nich do dzia³u rzeczy sprzedane to znajdziesz jeszcze kilka takich tarczek w ró¿nym wykonaniu.
pozdrawiam
Krzysztof
w sumie moge siê z toba zgodziæ co do tego, ¿e ta tzrcza to nie ka³kan ale jakby by³a wiiêksza to ju¿ by³oby co¶ a'la ka³kan i z takimi okuciami dobry do walki na pokazach - mniej by cie niszczy³. Dlatego nie podawa³em na pocz±tku jakiej wielko¶ci jest ta tarcza, ch³opcy by sie ucieszyli ¿e maja wzór do skopiowania bigsmile2.gif
a co do sklepu to masz racjê to sklep a nie dom aukcyjny moja wina, ¼le siê wyrazi³em, a historyka maj±, nie wiem czy na sta³e zatrudnionego ale maj± i wycenia im broñ, trzech kolekcjonerów których znam sprzedaje i kupuje tam rzeczy i z tego co mówili to tamci maja jakiego¶
a co do broni to trzeba by siê zjechaæ kiedy¶ i przy dobrym miêcie i napitku podyskutowaæ o broni... co ty na to?
B³a¿ej - Kozacy Zaporoscy
Kiedy¶ widzia³em ka³kany w pracowni Pana Marka Sobuckiego, ale jego produkcja wyklucza nisk± cenê ( jakby co to namiary mo¿na wzi±¶æ z Bagrita ).
U¶miechnijta siê do Tomka Szajewskiego. W Lidze maj± sporo ³adnych ka³kanów.

Odradzam wynalazki w rozaju blachy, na któr± nakleja siê sznurek, który nastêpnie jest malowany, wygl±da to dosyæ podle.
Lestek
fotka - kalkan polskiego pancernego
dah
czy znacie kogo¶ kto wyrabia ka³kany dla pancernych? dunno.gif dunno.gif dunno.gif dunno.gif dunno.gif dunno.gif dunno.gif dunno.gif bum.gif bum.gif cool.gif cool.gif
pepson
A tu z muzeum we Lwowie kiepaska jakosc bo przez szybe i bez lampy, ale cos tam widac
ka³kan

ps jak sie piesz poprawnie kaukan czy ka³kan? read.gif
dah
Na pewno pisze siê KA£KAN
KUBA WKS
A ja ponawiam temat: czy ma kto¶ mo¿e jakie¶ ¼ród³a po¶wiadczaj±ce fakt u¿ywania ka³kanów do walki (fechtunku, a nie tylkio do obrony przed strza³ami) przez polskie wojsko w XVII wieku? Bo jako¶ te perskie, hinduskie i inne mongolskie crazy.gif ryciny do mnie nie przemawiaj±, a zawsze widywa³em w polskich ¼ród³ach ka³kany jedynie na plecach, ewentualnie przy siodle. Wyj±tek: scena Ogniem i Mieczem i bitwa na Vivat Vasa smile.gif
pepson
We wspomnieniach B³azeja Siennickiego z wojen szwedzkich, opisuje on jak przyjmowa³ ciosy na ka³kan
Lestek
kalkan turecki ze zdobyczy wiedenskiej, muzeum Czartoryskich w Krakowie
Danesz
Czo³em !
Mia³em przyjemno¶æ rozmawiac z lud¼mi którzy w³o¿yli mnóstwo pracy w zrobienie ka³kanu ( ka³kana ? ) po to, ¿eby przekonaæ sie jak by³o ze skuteczno¶ci± tego¿. Jaki by³ skutek? Otó¿ ponoæ z kilkunastu metrów, z ³uku bisokowego, strza³a z ostrym, bojowym grotem mia³a problem z przebiciem tego ustrojstwa. Ciêcie szabl± narusza³o strukturê jedynie w trafionym miejscu nie obni¿aj±c wytrzyma³o¶ci ca³ej tarczy. Musze przyznaæ i¿ pocz±tkowe zniechêcenie do d³ubania przy witkach minê³o i zachêcony takimi efektami biorê siê spowrotem do pracy smile.gif. Jest to chyba gra warta ¶wieczki.
Pozdrawiam.
KUBA WKS
A czy móg³bym dostaæ jakie¶ namiary na tego Siennickiego - w necie czy tytu³ ksi±¿ki? Z tego co wiem (ale mogê nie mieæ racji) to janczarzy u¿ywali ka³kanów do fechtunku, wiêc do czego¶ mog³y siê przydaæ icon_mrgreen.gif ale pytam o Polaków, szczególnie chodzi mi o pancernych. Z góry dziêki za wiêcej ¼róde³.
pepson
CYTAT(KUBA WKS)
A czy móg³bym dostaæ jakie¶ namiary na tego Siennickiego

Autor - Bohdan Królikowski:
Bla¿eja Siennickiego z wojen przesz³ych notacje;
Bla¿eja Siennickiego Diariusz z Wojen Szweckich;
Bla¿eja Siennickiego przypadki wojenne osobliwsze

tzn 3 tomy do read.gif
dah
Mam jeden tom tej ksi±¿ki . Je¶li chcesz siê czegoo¶ z niej dowiedzieæ, napisz. tongue.gif
Piotr Czy¿
pytanie techniczne dotyczace ka³kana.
W jaki sposób by³y ³±czone prêty owiniête nici±.
Pinior
i jeszcze : bohdan królikowski "Szable nie rdzewia³y" powie¶æ o lisowczykach...mi³a lektóra, dobre opisy....
Piotr Czy¿
Ponawian swoje pytanie.
W jaki sposób ³±czone by³y prêty w ka³kanie.
Informacja dla osób zainteresoanych robieniem takiej tarczy:
zamiennik prêtów figowych- prêty ratanowe, w miarê miêkkie, ³atwo uk³adaj± siê w spiralê.
Dostêpne na gie³dzie kwiatowej w Wawie, ul. ³opuszañska. Cena za wi±zkê (25 sztuk)- 10 zeta.
Abrat
W jednym z ostatnich numerów muzealnictwa wojskowego jest artyku³ Norberta Kopczyñskiego traktuj±cy o ka³kanie i jego rekonstrukcji, w tym opis sposobu "szycia" ka³kana.

Abrat
AdamS
mozesz zeskanowac i gdzies to wrzucic ?
Piotr Czy¿
Bêde wdziêczny za zamieszczenie.
Abrat
niestety gdzie¶ mi to wciê³o icon_sad.gif jak tylko dotrê z powrotem do biblio. to wrzucê.

Abrat
Piotr Czy¿
Ok. czekam z niecierpliwo¶ci±.
jeszcze pytanie.
Gdzie mo¿na dostaæ nici JEDWABNE do oplotu?
Najlepiej w kolorze czerwonym.
W mojej okolicy na pytanie o takowe wyci±gaj± syntetyki.
Piotr Czy¿
Po ponad miesi±cu brak odzewu z Waszej strony.
Czy nikt nie posiada wiadomo¶ci technicznych o szyciu ka³kana?
Tomasz Rejf
Ten Siennicki to ksi±¿ka fabularna, to nie sa pamiêtniki z epoki.
Opis robienia ka³kanu jest w artykule "Ka³kan-Tarcza Orientu" autorstwa Zdzis³awa ¯ygulskiego (jun.) Artyku³ opisuje rekonstrukcje wykonane przez pana W³adys³awa Kreowskiego. Artyku³ jest w Muzealnictwie Wojskowym tom 7. Polecam te¿ porozmawiaæ z Rydzem. On zrobi³ sobie ka³kan, widzia³em, bardzo ³adny i wytrzyma³y.
To jest wersja lo-fi g³ównej zawarto¶ci. Aby zobaczyæ pe³n± wersjê z wiêksz± zawarto¶ci±, obrazkami i formatowaniem proszê kliknij tutaj.
Invision Power Board © 2001-2024 Invision Power Services, Inc.