we¼mij jab³ek zaple¶nia³ych i sok z nich uczyñ i do picia dawaj (zawiera myko toksyne zwana patulin±)
we¼mij ¶limaka morskiego zlbo ostrygê z³owion± w kwietniu w morzu ¶ródziemnym w lasach alg morskich - zawiera toksyna paralityczna (PSP), toksyna powoduj±ca amnezjê (ASP) i mniej niebezpieczna toksyna powoduj±ca biegunkê (DSP) - do wyboru
proszek z w±troby wo³u we¼ i karm nim kobietê w ci±¿y to p³ód straci - po naszemu za du¿a ilo¶æ wit A
to tylko takie zió³ka zna je ka¿dy zielarz znali je i przodkowie
a to z ksi±¿ki "Monarsze sekrety":
Najdonio¶lejsz± wszak¿e rolê w ¶redniowiecznym trucicielstwie odegra³ arszenik, odkryty na marginesie do¶wiadczeñ alchemicznych. U¿ywano go miêdzy innymi do trucia szczurów i jego sprzeda¿ nie podlega³a ¿adnemu ograniczeniu. By³a to trucizna bez smaku i zapachu, dlatego te¿ doskonale mo¿na j± by³o ukryæ w winie, konfiturach, potrawach. Dzia³a³a stosunkowo powoli, wywo³uj±c najpierw bóle brzucha, nudno¶ci, wymioty, biegunki, które traktowano jako samoistne choroby i nie wi±zano ich z trucizn±.
Z biegiem lat truciciele stawali siê coraz bardziej pomys³owi. Arszenik wprowadzano kobietom palcem do pochwy lub nas±czano nim knoty ¶wiec. Od zatrutej ¶wiecy umar³ na przyk³ad papie¿ Klemens VII.
W Polsce trucicielstwo by³o wprawdzie mniej rozpowszechnione, ale twierdzenie, i¿ by³o ono obce dynastii piastowskiej, mija³oby siê ca³kowicie z prawd±. Nie sposób jest oczywi¶cie dzisiaj z ca³± pewno¶ci± okre¶liæ, czyj zgon nast±pi³ od trucizny. Dotyczy to przede wszystkim kobiet, którym kronikarze po¶wiêcali z regu³y mniej miejsca, a które usuwano czêsto z tego ¶wiata, o ile nie da³y mê¿owi mêskiego potomka.
Istniej± powa¿ne podejrzenia, i¿ co najmniej dwadzie¶cia piastowskich zgonów mêskich nast±pi³o na skutek otrucia. Po¶wiadczaj± je kronikarze, a m³ody wiek umieraj±cych i specyficzny z regu³y splot sytuacji dynastycznej fakt ten ostatecznie utwierdzaj±.
Pierwszy ewidentny przypadek otrucia nast±pi³ ju¿ w 1089 roku, kiedy to po powrocie do kraju zmar³ w sposób nag³y syn Boles³awa ¦mia³ego ‰ Mieszko. D³ugosz pisa³ wyra¼nie, ¿e od podanej trucizny nie tylko ksi±¿ê, ale i niektórzy jego domownicy umierali w po¿a³owania godny sposób". O podanie trucizny podejrzewaæ mo¿na by³o W³adys³awa Hermana, który pozby³ siê w ten sposób prawowitego pretendenta do tronu.
Istniej± przypuszczenia, i¿ od trucizny zmar³ tak¿e ojciec Mieszka Boles³aw ¦mia³y. Historiê o po¿arciu go przez psy nale¿y raczej miêdzy bajki w³o¿yæ i przyj±æ za wiarygodn± relacjê Galla, wed³ug której Boles³aw, naraziwszy siê Wêgrom, zosta³ przez nich zg³adzony.
Od trucizny zmar³ tak¿e Kazimierz Sprawiedliwy, co zgodnie potwierdzaj± Kad³ubek i D³ugosz. Zgon Kazimierza nast±pi³ jednak przez przypadek. Ksi±¿ê mia³ ju¿ piêædziesi±t sze¶æ lat i wystêpowa³y u niego trudno¶ci z ¿yciem p³ciowym. Jedna z jego kochanek, pragn±c rozpaliæ ksi±¿êce uczucia, poda³a mu zio³owy afrodyzjak, który, przedawkowany, spowodowa³ ¶mieræ.
Ksi±¿ê by³ dumny ze swej ¿ony a¿ do czasu, kiedy jego zawistna siostra Eufemia, po¶lubiona Kazimierzowi cieszyñskiemu, poda³a w w±tpliwo¶æ jej ma³¿eñsk± wierno¶æ. Dworki wziête na tortury zapewnia³y wprawdzie o niewinno¶ci ksiê¿nej, ale Siemowit wyda³ wyrok ¶mierci zarówno na sw± ¿onê, jak i na jej domniemanego uwodziciela. Tego ostatniego pochwycono w Prusach, rozdarto koñmi, a cia³o zawieszono na szubienicy. Egzekucja ¿ony zosta³a odroczona, poniewa¿ znajdowa³a siê ona w odmiennym stanie. Zamkniêta w rawskim zamku, czeka³a jednocze¶nie na rozwi±zanie i na ¶mieræ. Uduszono j± bezpo¶rednio po porodzie.
Trucizny (ro¶liny):
Bieluñ dziêdzierzawa
Bu³awinka czerwona (sporysz)
Glistnik jaskó³cze ziele
Jemio³a pospolita
Konwalia majowa
Kopytnik pospolity
Lulek czarny
Mi³ek wiosenny
Naparstnica purpurowa
Naparstnica we³nista
Pokrzyk wilcza jagoda
Wrotycz pospolity
¯arnowiec miotlasty
Kulczyba wronie oko
Truj±ce substancje pochodz±ce z ro¶lin - alkaloidy
Alkaloidów znamy ponad 5000. Znajduj± siê w ok. 10 procentach wszystkich znanych ro¶lin (tak¿e w niektórych zwierzêtach: biedronkach, krocionogach, mrówkach, ropuchach i niektórych rodzajach truj±cych ¿ab. Ostatnio odkryto równie¿ ptaka - w Nowej Gwinei - który produkuje batrachotoksynê; tak± sam±, jak u ¿ab). W sk³adzie chemicznym alkaloidy s± podobne do zasad. Wiêkszo¶æ oddzia³ywuje na uk³ad nerwowy; wci±¿ nie bardzo wiadomo w jaki sposób. Czasem tak¿e na inne organy.
Atropina
Alkaloid obecny w wielu truj±cych ro¶linach, np. w pokrzyku wilczej jagodzie (Atropa belladonna, st±d nazwa atropina). Przyspiesza bicie serca, rozszerza ·renice, powoduje problemy z prze³ykaniem lub mówieniem, bardzo wysok± gor±czkê i delirium. Stosowana w medycynie do przyspieszania nienormalnie spowolnionego bicia serca, a tak¿e przed narkoz± ogóln± do zmniejszenia wydzielin p³ucnych. W wiêkszo¶ci domów znajdzie siê jaki¶ lek zawieraj±cy atropinê, gdy¿ u¿ywa siê jej przy chorobach oczu, skóry, ¿o³±dka, jelit i odbytu.
Nieznana jest dawka ¶miertelna atropiny. Jedne osoby mog± tolerowaæ wiêcej tej substancji ni¿ inni, ale szacuje siê, ¿e wiêcej ni¿ 20 mg zabije dziecko, a ni¿ 100 mg - doros³ego.
Objawy zatrucia: suche, piek±ce usta, pragnienie, nieostre, zamazane widzenie, gor±ca, sucha skóra, gor±czka, czêstoskurcz (du¿e przyspieszenie akcji serca). Gor±czka mo¿e dochodziæ do 43C u niemowl±t. Problemy z oddawaniem moczu, mania, delirium i psychotyczne zachowanie mog± trwaæ przez kilka godzin lub dni. Przy du¿ym przedawkowaniu nastêpuje ¶mieræ z powodu niefunkcjonowania uk³adu oddechowego lub kr±¿enia.
Opium
Ta lepka substancja znajdowana jest w owocach i soku bia³ego maku, który ro¶nie w Europie, Azji i tropikach. Mo¿e byæ ³±czone z innymi lekami ¿eby uzyskaæ laudanum, paregoric itp.
Ciekawsze fakty z historii opium:
U¿ywane w krajach Orientu od 200 r.p.n.e. Za¿ywano je wtedy przez nak³ucia na skórze, wdychanie w postaci oparu przez nos i usta, powoduj±c jedno z dwojga: znieczulenie albo ¶mieræ (niemo¿liwe do przewidzenia, które).
W XVI w. lekarze opracowali sposób produkcji laudanum (lek), którego u¿ycie przekszta³ci³o siê w powszechne nadu¿ywanie dla przyjemno¶ci. Pod koniec wieku XVII palenie opium popularne by³o ju¿ wszêdzie.
Ok. roku 1730 rozpoznano negatywne dzia³anie opium i zabroniono jego u¿ywania w Chinach, a jego import z Indii wstrzymany. Jednak¿e jedna z brytyjskich firm rozprowadzaj±cych narkotyk odmówi³a podporz±dkowania siê zakazom i szmuglowa³a opium do Chin, co doprowadzi³o do tzw. wojen opiumowych pomiêdzy Wielk± Brytani± i Chinami w 1839 i 1856 r.
U¿ywanie opium najbardziej popularne sta³o siê w erze wiktoriañskiej, gdy miasta usiane by³y palarniami opium, a lekarze przepisywali laudanum na wiêkszo¶æ "kobiecych k³opotów" (bóle menstrualne itp).
Dzi¶, przy technice umo¿liwiaj±cej wyizolowanie morfiny i produkcjê syntetycznych narkotyków, opium jest przestarza³e, uwa¿ane za lek starej daty. Stosowane jest przy leczeniu niemowl±t urodzonych z uzale¿nieniem (przez matki) zazwyczaj w formie tzw. paregoric (mieszanina opium, kwasu benzoesowego i alkoholu)
Objawy zatrucia: opium, zawieraj±ce kodeinê, morfinê, tebainê, papawerynê i narkotynê, jest ¶rodkiem uspokajaj±cym centralnego uk³adu nerwowego, który zmniejsza rozmiar ¼renic, spowalnia oddech, powoduje md³o¶ci, wymioty, zaparcia, s³aby puls i niskie ci¶nienie krwi, odwodnienie i uczucie euforii, po których nastêpuje obojêtno¶æ, ¶pi±czkê, zatrzymanie czynno¶ci uk³adu oddechowego i ¶mieræ w ci±gu 2 - 3 godzin po za¿yciu du¿ej dawki.
Morfina
Jeden z g³ównych alkaloidów zawartych w opium, bardzo znany narkotyczny ¶rodek przeciwbólowy. Wydobywana z niedojrza³ych makówek maku bia³ego. U¿ywany (przeciwbólowo) od 1886 roku i czêsto znajdowany w chiñskich palarniach opium popularnych w czasach wiktoriañskich.
Bia³a, krystaliczna morfina dostêpna jest w formie p³ynu i tabletek; mo¿e byæ spo¿ywana lub wstrzykiwana. P³ynna wygl±da jak niebieskawy syrop podawany chorym na raka by u¶mierzyæ bóle.
Morfina zwiêksza efekt ¶rodków uspokajaj±cych, przeciwbólowych, nasennych itp. Dzia³a szybciej zmieszana z alkoholem lub innymi rozpuszczalnikami. Blokuje przesy³anie sygna³ów bólu do pewnych czê¶ci mózgu i rdzenia krêgowego, dziêki czemu nie odczuwa siê bólu. Krótkie u¿ycie raczej nie powoduje uzale¿nienia, ale efekty za¿ywania zachêcaj± do dalszego u¿ywania. Nag³e odstawienie powoduje objawy podobne do grypy (pocenie siê, trzêsienie siê i skurcze).
Morfina nie mo¿e byæ u¿ywana razem z wielu innymi lekami, m.in. aminofylin±, fenytoin±, luminalem i kwa¶nym wêglanem sodu.
Objawy zatrucia: senno¶æ, rozlu·nienie (fizyczne), uczucie "unoszenia siê", zawroty g³owy, niepewny chód, md³o¶ci, problemy z oddychaniem, nieprzytomno¶æ i ¶pi±czka. Efekt mo¿e trwaæ d³u¿ej u osób z uszkodzon± w±trob± lub nerkami. ¦mieræ z przedawkowania nastêpuje miêdzy sze¶cioma a dwunastoma godzinami po za¿yciu i prawie zawsze wynika z zatrzymania funkcjonowania uk³adu oddechowego. Je¶li osoba prze¿yje dwa dni, prognoza jest dobra.
Laudanum
Roztwór opium u¿ywany dawniej jako ¶rodek uspokajaj±cy, przeciwbólowy i przeciwko rozwolnieniom. Wytworzony przez 16-wiecznego szwajcarskiego lekarza Paracelsusa. Aleksander Dumas, Edgar Allan Poe, Samuel Taylor Coleridge - wszyscy u¿ywali laudanum. Coleridge napisa³ swój poemat "Kubla Chan" pod wp³ywem wizji wywo³anych przez opium.
Strychnina
Gorzki, bezbarwny, krystaliczny proszek, wytwarzany z nasion ro¶lin tropicalnych z gatunku Strychnos i in. (zw³. tzw. nux-vomica). Jest normalnie u¿ywana jako trutka na szczury, lecz jej gorzki smak i niedostêpno¶æ powoduj±, ¿e zatrucie t± substancj± jest bardzo rzadkie. Mo¿e ono nast±piæ przez po³kniêcie, wch³oniêcie przez skórê, kontakt z okiem lub wdychanie proszku. Kiedy¶ wykorzystywana jako lek ³agodz±cy i pobudzaj±cy; teraz zaprzestano tego.
Objawy zatrucia: od 10 do 20 minut po wch³oniêciu strychnina zaczyna oddzia³ywaæ na centralny uk³ad nerwowy, powoduj±c równoczesne skurcze wszystkich miê¶ni, zaczynaj±c od szyi i twarzy. Nastêpnie obejmuj± one nogi i ramiona. Skurcze ca³y czas siê nasilaj±. Nawet cichy d¼wiêk, b³ysk ¶wiat³a czy poruszenie powoduje pogorszenie stanu ofiary i kolejn± falê drgawek. ¦mieræ nastêpuje w wyniku uduszenia lub wyczerpania spowodowanego ci±g³ymi skurczami. Natychmiast wystêpuje stê¿enie po¶miertne, unieruchamiaj±c wykrêcone cia³o z wytrzeszczonymi oczami. Efekty dzia³ania strychniny s± bardzo podobne do tê¿ca.
Taksyna
Alkaloid ro¶linny znajduj±cy siê w cisie (Taxus), powoduje nieregularno¶ci lub spowolnienie bicia serca i niewydolno¶æ serca, a tak¿e problemy z oddychaniem. Spo¿ycie taksyny szybko powoduje ¶pi±czkê i ¶mieræ.