Jo. "T³ókno" i odmiany tego¿ s³owa sa s³owiañskie, "meltan" i odmiany - ba³tyckie (litewskie). U Muszyñskiego jest ca³a mapka wystepowania obu nazw na terenie Polski. Potrawa ta sama.

Z innej paczki, jako komentarz do wy¿ej zamieszcoznych przypisów: dynia i curry odpadaj± na ¶redniowiecze. Acz obfite przyprawienie korzeniami bêdzie na miejscu. "Dynie" jak podaje Muszyñski - oznacza³y pierwotnie arbuzy, dopiero w czasach nowo¿ytnych nazwa w Polsce przenios³a siê na obecne warzywko.

Pasztet dla jaroszy

Sk³adniki:
- 500 g szpinaku ¶wie¿ego,
- 300 g serka bia³ego typu "Bieluch",
- 4 jajka,
- 1 szkl. mleka,
- 8 ³y¿eczek kaszy manny,
- 1 ³y¿eczka soli,
- pieprz,
- ga³ka muszkata³owa najlepiej w ca³o¶ci (potrzebujemy 1/4 kulki).

Jak przyrz±dziæ?
Kasze mannê nale¿y wymieszaæ z ma³± ilo¶ci± mleka, tak ¿eby zwilgotnia³a. Jajka miksujemy z serem. Szpinka podsma¿amy przez 2 minuty na rozgrzanej patelnii nastêpnie dodajemy do zmiksowanych jajek z serem, miksujemy to, dodajemy mleko, kasze mannê, sól, pieprz, start± ga³ke muszkata³ow±, wszytko razem miksujemy. Foremke keksow± (ok. 25 cm) smarujemy t³uszczem i opruszamy bu³ka tart±, wlewamy mase szpinakow± Wk³adamy do nagrzanego piekarnika do temperatury 180 stopni, pieczemy przez 1 h.

Hej! Ano, ciekawe, jak to z t± dyni± jest, bo np. Krzysztof Polek w ksi±¿ce Podstawy gospodarcze pañstwa wielkomorawskiego pisze "Badania archeologiczne wykaza³y, ¿e S³owianie ju¿ przed X w. uprawiali cebulê, czosnek, marchew, rzodkiew, ogórki (jego ziarna w Mikulczycach odkry³ E. Opravil), dyniê(przepraszam, ¿e bez czeskich literek).
Wie kto¶ co¶ wiêcej na ten temat?
Pozdrawiam!
Vlasta

Wszystkie moje dotychczasowe dane wskazuj± na ogórki i arbuz, dynie rezerwuj±c dla Ameryki. Publikacje mam w domu, wiêc z rêki nie zacytujê.

NET za¶ mówi tyle:

http://www.republika.pl/tszelag/dynia.htm
http://pychotka.pl/pychotka/content/view/2625/150/
http://www.biol.uni.wroc.pl/obuwr/festiwal...rony/uzytk.html

Czyli Ameryka.

Moze chodzilo nie o dynie ale o taki np. melon (znany w Mezopotamii ok. 2000 lat p.n.e.) czy arbuz? Dynia zwyczajna na 100% pochodzi z Ameryki, podobnie jak cukinia i kabaczek. Baklazan jest jednoroczn± ro¶lin± dorastaj±ca do 0,5 - 1,5 m wysoko¶ci o fioletowych lub niebieskich kwiatach. Pochodzi z tropikalnej Azji, prawdopodobnie z Indii, gdzie uprawiano go od tysiêcy lat. W XIV wieku by³ rozpowszechniony we W³oszech, gdzie pocz±tkowo uprawiano go jako ro¶linê ozdobn±, uwa¿aj±c ro¶linê za truj±c±, a pod koniec XIV wieku sta³ siê ro¶lin± pokarmow±. O dostepnosci tego warzywa w Polsce XVw. i pozniej nie wiem jeszcze zbyt duzo ale szukam:)
Cale to "dyniowe" zamieszanie bierze sie stad, ze cytowane przepisy nie sa staropolskie mimo tytulu ksiazki z jakiej je zaczerpnieto-pochodza przewaznie z XIXw. i blizsze sa kuchni ziemianskiej lub mieszczanskiej z sentymentem wspominajacej wspaniale szlacheckie czasy.

Muszyñski wprost twierdzi o arbuzach. Inne dane o arbuzach i melonach - musia³bym poszukaæ.

Kuchnia bardziej staropolska to "Compendium ferculorum...", choæ nowinki ju¿ do niej dotar³y pewne (XVII wiek). A dla kuchniowiczów i kucharzy, jak widzê, okre¶lenie "staropolska" oznacza w³a¶nie XIX wiek, a czasem nawet pierwsze dwudziestolecie XX w.

PS. Czy kto¶ mo¿e ma przepisane "Compendium"?? Fajnie by³oby zapodaæ frehowiczom ... a ja nie mam czasu obecnie przepisywaæ ze swojego egzemplarza.

Czy to wszystko wa¿ne? Wa¿ne, ¿e dobre

Wiesz... o ile umiem czytaæ, ten temat ma nazwê "¶redniowiecze jarskie", a nie "co mi smakuje". Drobna ró¿nica, nieprawda¿??

wa¿ne wa¿ne - jaki¶ kurczê jest wysyp opiniii typu - czy to wa¿ne, czy co¶ jest historyczne? wa¿ne ¿eby by³ dobre/¿eby siê dobrze bawiæ itp

No dobrze- macie racje. Choæ na szanuj±cych siê imprezach historycznych przepisy we¼mie siê raczej z bardziej wiarygodnego ¼ród³a ni¿ to forum. Ale jak Boga kocham- trzy zamieszczone tu przepisy sprawdzi³am nim zamie¶ci³am

Hm... Czemu curry odpada? To przecie¿ kozieradka, kurkuma i kolendra. Ka¿de Z nich chyba mo¿na by³o dostaæ w srednich wiekach w Europie? Nie sprowadzali przez Arabów jak dzisiaj szafran?

Powiem tak: szafran i owszem. O kurkumie nie mia³em dot±d danych, ¿eby j± sprowadzali przez Arabów. Co najwy¿ej przeb³yski, ¿e szafran mielony fa³szowaæ mo¿na kurkum± - i dlatego m. in. nikt normalny nie kupuje mielonego.

Szafran wystepuje w przepisach z XIII-XVw. i XVI-XVIIw. Curry jako gotowa mieszanka przypraw zostala przywieziona z Indii do Europy w XVIIIw. Jednym ze stalych skladnikow curry jast papryka ostra-to chyba glowny powod, dlaczego nie jest to przyprawa sredniowieczna.

Czerwone osnówki cisa s± jadalne ewidentnie- jad³am wielokrotnie- smakuj± jak s³odki kisiel owocowy, maj± te¿ podobn± konsystencjê

Niesplik to inaczej nieszpu³ka [Mespilus], znany mi w dwóch gatunkach; europejskim i dalekowschodnim. Nasza to nieszpu³ka niemiecka [Mespilus germanica]. Krajowa [polska] ro¶lina, obecnie rzadka i zas³uguj±ca na rozpowszechnianie. Spory krzew [owocowy] lub ma³e drzewo, o owocach trochê podobnych do g³ogu, lecz wiêkszych.
zgraja1

Co do jarskich potraw, chcia³bym przyrz±dziæ soczewicê w formie sypkiej, podobnej do kaszy, a zjadliwej . Odtwarzamy XIII-wieczny ¦l±sk. Jakiej soczewicy powinienem szukaæ: zielonej, czy czerwonej?

Mile widziane przepisy

Bazuj±c na tek¶cie Janiny Gilewskiej- Dubois "¯ycie codzienne mieszczan wroc³awskich w dobie ¶redniowiecza " mo¿na powiedzieæ, ¿e wegetarianie nie maj± z ¿ywieniem a¿ tak du¿ych problemów
Na sto³ach królowa³a kasza: robiono krupy z jêczmienia i jag³y z prosa a biedniejsi kaszê z owsa. Dubois pisze, ¿e gotowano j± na wodzie z dodatkiem mas³a i soli, na wielkich przyjêciach zamiast zwyk³ej kaszy podawano ry¿ b±d¼ mannê.
Wa¿nym elementem diety jest nabia³- wroc³awianom dostarczali go okoliczni ch³opi, a ser sprowadzano czêsto z pobliskich Czech.
Autorka przywo³uje kilka jarzyn, które mo¿e trochê nam±c± w tej dyskusji:
groch, soczewica, kapusta, marchew, cebula, mak, ogórki, rzodkiew, rzepê i buraki.

A teraz uwaga! Autorka utrzymuje,ze w ¶redniowieczu (XV w.) kiszono kapustê i ogórki!!!!

Z jarzyn znana jeszcze by³a pietruszka, lecz nie jako sk³adnik potrawy lecz jako przyprawa.

Ca³kiem du¿y zakres owoców by³ znany w tamtym okresie: jab³ka, gruszki, ¶liwki, czere¶nie, wi¶nie i orzechy laskowe
Z owoców egzotycznych w XIV w spotykano rodzynki, migda³y, figi, cytryny a pod koniec XV pomarañcze

Natomiast przypominam sobie, ¿e podobno robiono konfitury owocowe, ale wa¿na rzecz nie dodawano do nich cukru- by³y kwaskowate

Macie jakie¶ pomys³y do jakich potraw mo¿emy dodawaæ nasz± rzodkiewkê? Bo przyznam, ¿e strasznie mnie zaintrygowa³a, bo nie jad³am rzodkiewki (czerwonej i bia³ej) w innej ni¿ surowej z odrobin± soli...

"Macie jakie¶ pomys³y do jakich potraw mo¿emy dodawaæ nasz± rzodkiewkê? "

Z twarogiem i ¶mietan±. Pychota:)

A fakt:) z dodatkiem twarogu i ¶mietany jest zacna
a czy kto¶ jad³ takow± rzodkiewkê w innej formie ni¿ surowa? gotowana, grillowana etc.?

Pytanie jaka rzodkiew by³a w tamtych czasach. Pani Gilewska co¶ o tym wspomina?
Dzisiaj mamy mnóstwo odmian. Ró¿owe, bia³e, ¿ó³te o kszta³tach i wielko¶ci nie wspominaj±c:)

Podobno rzodkiew mo¿na gotowaæ i jest smaczna. Ja jad³am du¿±, bia³± (takie 30-40 cm) duszone i by³y bardzo smaczne.

Nie wspomina, ale podejrzewam, ¿e "na dziko" ros³a ta d³uga bia³a- ostrzejsza- ale mogê siê myliæ, to s± jedynie moje domys³y

Za wikipedi±:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzodkiewka dostêp z 23.06.12 godz. 23.25
Wnioskujê z tego, ¿e zarówno bia³a jak i czerwona rzodkiewka s± "koszerne" na XIV i XV wiek.
Rafa³

Wydaje mi sie ¿e nie musimy daleko szukaæ, ¿eby znale¼æ przyk³ady jarskich potraw. Je¶li dobrze kojarzê to nasze wigilijne potrawy s± dobrym przyk³adem ¶redniowiecznej kuchni - zupa grzybowa, groch z kapust±, mak, u mnie w domu jada siê te¿ kaszê jaglan±.

No w³a¶nie, jagie³ki, to by³a "biedna" kasza, bo byle gdzie ro¶nie, ale bardzo popularna, wiêc szczególnie w postnych* daniach bêdzie OK.

*przecie¿ wtedy nie by³o wegetarian, bez miêsa i bogatej t³u¶ciny jedli po prostu w po¶cie...
Nie chodzi³o o oszczêdzenie zwierz±tek, tylko o skromne, ubogie ¿arcie.