Czy ktos posiada wiedze (nie przypuszczenia), czym byly przewiazywane zupany w okresie 1600-1660 r? Wiadomo ze bywaly pasy skorzane, ale czesto na obrazach/rycinach i w opisach jest mowa o pasach materialowych. A wiec jakie to byly materialy (plutno, welna ,len) i w jakie wzory (czy moze jednolite)?

Witaj Marcinku,
w tym co zamieszczê poni¿ej nie bêdê odkrywczy. A zatem - oprócz pasów skórzanych i tekstylnych masz kilka typów metalowych (1. tzw. "przeworski" - na podk³adzie skórzanym lub materia³owym nanitowane p³ytki; na przemian: okr±g³e i dope³niaj±ce je o kszta³cie prostok±ta z wklês³ymi krótszymi krawêdziami; pas ten posiada charakterystyczna klamrê w kszta³cie ostro³upa ¶ciêtego, 2. tzw. "pancerzowy" - o przekroju okr±g³ym; w gruncie rzeczy jest to ³añcuch wykonany z odpowiednio ukszta³towanych ogniw, 3. segmentowy - o stale powtarzaj±cym siê schemacie: jeden d³u¿szy element, kilka (5-7szt.) krótszych - po³±czonych po kilka kó³eczek na ka¿dy element).
Co siê tyczy pasów tekstylnych - by³y to pasy jedwabne; po wizerunek odsy³am Ciê do klasyki - obejrzyj ca³opostaciowy portret Stefana Czarnieckiego (Zamek Królewski - Wszawa), jakkolwiek tu przepasany jest po szacie wierzchniej, w tym przypadku ferezji.
Dla porz±dku - szerokie pasy tekstylne (zw³aszcza s³uckie i podobne) to wiek XVIII!

jedna poprawka, pas przeworski nie musi mieæ nitowanych p³ytek. Czêsto, szczególnie przy podk³adzie skórzanym, p³ytki mia³y dolutowywane uszka przechodz±ce przez podk³ad i od spodu by³u sznurowane np. rzemykiem. Ten pas jest bardzo ozdobny, ma jednak wadê - praktycznie nie regulowana d³ugo¶æ. Zapiêcie to by³ przymocowany od spodu klamry rodzaj haczyka przek³adane przez ucho utworzone poprzez zawiniêcie koñca podk³adu. Nie wiem czy to by³ jedyny rodzaj zapiêcia, ale kiedys mia³em okazjê dok³adnie obmacaæ 2 oryginalne egzemplarze i oba by³y zapinane tak samo.
pozdrawiam

Robercie, to prawda; to do¶æ powszechny system mocowania okuæ pasów, tak¿e tych podtrzymuj±cych rapcie - czêsty zw³aszcza w Oriencie.

Warto dodaæ chyba i sznury noszone zamiast albo obok pasów jako oznaka dewocji- ju¿ wiek XVII to czas kiedy ¶wieckie zakony by³y do¶æ popularne.

W temacie chodzi mi bardziej o te pasy, ktore sluzyly tylko raqczej ozdobie, a nie "funkcjonalne", choc nie wiem czy do takich mozna zaliczyc podane przez was. CHodzi mianowicie o cos takiego jak pasy Sluckie, tylko z piewszej polowy XVII wieku, czyli takie ktorymi opasowano zupany. Tak jak Andrzej podal przyklad tego jedwabnego. Spotkaliscie sie jeszcze z jakimis innymi mateiralami? A moze takze ze sposobem mocowania takiego pasa (bez sprzaczek i zapinek).

Zamieszczam troszke obrazów z pasami z po³owy XVII wieku. Na obrazie Stanisa³awa Krasiñskiego widaæ jakie¶ frêdzelki zwisaj±ce od pasa. U Ossoliñskiego widaæ takie dziwne wi±zanie - choæ to mo¿e równie dobrze materia³ siê dziwnie uk³adaæ. U Opaliñskiego, na pasie materia³owy jest zapiêty pas skórzany- jak sam materia³owy by³ zamocowany nie mam pojecia.

Jest ksi±¿ka dotyczaca pasów materia³ówych Pani Marii Taszyckiej - Pasy wschodnie. G³ównie s± tam wzory pasów S³uckihc XVIII wiecznych, ale pisze troche o wyrabianu i sprowadzaniu pasów z Persji i Turcji w XVI i XVII. Sprawdzcie w antywkariatach. O ile pamietam nie ma tam wzmianki o wi±zaniu takich pasów.

Pozdrawiam

Chodzi wlasnie o tego typu pasy jakie ma Opalinski po spodem.

Przepraszam ¿e zmieniam temat, ale nie mog³am siê powstrzymaæ: jak nazywa siê to, co maj± ci mali ch³opcy na³o¿one na ¿upany??

Te frendzelki u Krasinskiego to moze byc element rapciowania ze sznurkow.

Wed³ug mnie jest to "zwyk³a" Delia. Taki typ rêkawów wystêpuje w Gutkowskiej w czê¶ci po¶wiêconej rosyjskim strojom w XVII wieku.

@ Sawa- w za³±czniku powiêkszenie "frêdzelków". Przepraszam, podbi³em trochê kontrast ¿eby lepiej by³o widaæ.

IMHO jest to w³a¶ciwy pas (czy pasek), a ¶ci¶lej jego zakoñczenie ozdobione bodaj medalikiem czy plakietk±. Na rapcie chyba za wysoko, tym bardziej ¿e rêka jest oparta na szabli wiêc rapcie prawdopodobnie s± napiête. Ró¿aniec te¿ to nie jest, je¶li szkaplerz to raczej nietypowy i nietypowo noszony.

Nie wiem czy to nie zbyt daleko id±ca spekulacja (poprawcie proszê) ale pasy tekstylne wydaj± siê pocz±tkowo byæ os³on± szaty przed wytarciem- st±d podk³adanie ich pod pas w³a¶ciwy, trzymaj±cy szablê. Inna rzecz ¿e stopniowo pasy rycerskie i pasy tekstylne stawa³y siê tak ozdobne ¿ê dodawano kolejny, du¿o bardziej niepozorny, u¿ytkowy i z kolei do niego wi±zano szablê - jako przyk³ad choæby portret Stanis³awa Lubomirskiego (w za³±czniku) czy Miko³aja Ostroroga.

Kitowicz w opisie obyczajów "O strojach, czyli sukniach" pisze tak:


"Pasy w pierwszym u¿ywaniu za mojej pamiêci do publicznego stroju tak u szlachty, jak u mieszczan bywa³y jedwabne, siatkowe, szmuchlerskiej roboty, z koñcami w sznurki krêconymi, w kolorach rozmaitych, lecz najwiêcej w karmazynowym, z koñcami, czyli kutasami, u chudszych jednostajnymi, u majêtniejszych z srebrnymi lub z³otymi. Takie¿ pasy bywa³y wci±¿ na pól srebrem lub z³otem przerabiane. Na powszednie chodzenie za¿ywano pasów ta¶mowych, rzemieniem podszytych, na klamrê ¿elazn±, mosiê¿n±, srebrn±, poz³ocist±, wed³ug przepomo¿enia i ambicji ka¿dego, na przedzie zapinan±.

Zarzucili nied³ugo takie pasy siatkowe i ta¶mowe, wziêli siê do pasów tureckich, perskich i chiñskich; te ostatnie by³y to z we³ny tak delikatnej robione, ¿e choæ by³ taki pas szeroki na dwa ³okcie, przewlók³ go przez pier¶cionek; nazywa³ siê taki pas bawolim, s³u¿y³ do najbogatszej sukni, lubo nie mia³ ¿adnej innej ozdoby tylko szlaki, czyli brzegi, dziwnie w mi³e kwiaty wyrobione. Samego pasa takiego kolor bywa³ jednostajny: zielony, pomarañczowy, karmazynowy i bia³y-i by³ w takim szacunku, ¿e choæ nie mia³ w sobie nic drogiego ani ozdobno prócz szlaków, p³acono jednak jeden, osobliwie bia³y, kiedy by³ nowy, nieprzechodzony, do 50 czerwonych z³otych. Lecz z trudna takie pasy nowe dostawa³y siê do Polski. Najwiêcej przychodzi³y od Turków i Persów, na zawojach dobrze podnoszone, a przez naszych Ormianów czysto wyprane, wyprasowane i za nowe przedawane.

Tureckie i perskie pasy by³y rozmaite, d³u¿sze i krótsze, szersze i wê¿sze, sute i ordynaryjne, wszystkie jedwabne, rozmaitych kolorów i deseniów; srebrem i z³otem bogato i sk±po przerabiane. Ordynaryjny pas turecki, mêdelkowym zwany, p³aci³ siê najtaniej czerwonych z³otych 4, stambulski-czerwonych z³otych 12, perski- 16, 18 i wy¿ej, pod³ug gatunku, a¿ do czerwonych z³otych 60. Prócz za¶ takich pasów znajdowa³y siê po pañskich garderobach pasy daleko od wymienionych dopiero dro¿sze, albowiem jeden do czerwonych z³otych 500 szacowano. Tak pas by³ d³ugi ³okci dziewiêæ, szeroki do trzech ³okci, gruby jak sukno francuskie, têgi jak pargamin; przeto te¿ takich pasów nie u¿ywano do stroju, ale raczej trzymano dla zaszczytu garderoby pañskiej i na podarunki; bywa³ tkany z nici srebrnej lub z³otej, albo po jednej stronie srebrnej, po drugiej z³otej, kwiatami jedwabnymi w rozmaite kolory przerabiany."

Nale¿y tylko pamiêtaæ, ¿e ksi±dz Kitowicz urodzi³ siê w 1728r, wiêc w czasach popularno¶ci pasów s³uckich. W czasach wspomnianych wy¿ej u¿ywane by³y m. in. jedwabne, sprowadzane ze wschodu tkaniny, które oryginalnie mia³y s³u¿yæ za turbany - st±d barwy zielona, bia³a.

Podstawowym pasem do zupana w XVII w byl pas materialowy, z tkaniny, jedwabny u bogatych, czesto tzw. siatkowy, dosyc cienki, nie wiazany na plasko jak przy kontuszach XVIII w ale skrecony dosyc mocno. Odsylam do ksiazki Magdaleny Bartkiewicz Polski Ubiór i do ikonografii. Najlepiej obejrzec w muzeach lub na zdjeciach jak wygladaly takie tkaniny. Nie sa to oczywiscie pasy sluckie bo te przewaznie nie byly noszone (z racji rozmiarow) raczej sluzyly ozdobie i wisialy na scianach.
Pozdr
KACZU

U Lubomirskiego z przyk³ady _RK_ sznurek i fredzle wydaja siê w³a¶nie przyk³adem rapciowania sznurkowego.Tym bardziej ¿e ten sam sznurek jest "przywi±zany" do szabli.Tak mi siê przynajmniej zdaje

Weso³ym zbiegiem okoliczno¶ci jest fakt, ¿e
w tzw. INDIA shopach czasami trafiaj± siê
szale (kaszmirowe, jedwabne lub we³na/jedwab)
robione bardzo podobnie do materia³owych pasów
noszonych czêsto przez szlachtê na ¿upanach
pod deliê, oraz na kontuszach (2 po³.XVII i XVIII,
kiedy moda na pasy indyjskie,perskie,ormiañskie
oraz produkcji polskiej , sta³a sie powszechna).
Szale (pasy) o których piszê, maj± 180 do 250 cm
d³ugo¶ci i robione sa dwustronnie, z polami,
tak jak pasy "historyczne". K³opotem jest tylko cena...

a jakie pasy na wcze¶niejszy okres? 1po³owa XVII wieku?

Pierwsza po³owa XVII w to raczej pasy w±skie - bardzo kosztowne:tkane jedwabne,
popularne "przeworskie", "ogniwkowe" lub " pancerzowe", najszerzej chyba stosowane
"w polu" - skórzane z elementami metalowymi ( niestety za wzglêdu na nietrwa³o¶æ
materia³u baardzo rzadko spotykane w "wykopkach" - parê razy na rze¼bach nagrobnych, parê razy w ikonografii. Nawet w "POLSKIM UBIORZE" Magdaleny
Bartkiewicz nie ma o tym za wiele ( ale co¶ jest, warto spojrzeæ)

Zygmunt Gloger "Encyklopedia staropolska" Warszawa 1958

Od najdawniejszych czasów nale¿a³o do stroju narodowego Polaków przepasanie siê nad biodrami, po wierzchu ¿upana, pasem ¿emiennym lub we³anianym domowej roboty, koloru karmazynowego lub zielonego. (...). Przy bli¿szych stosunkach ze Wschodem wesz³y w u¿ycie pasy jedwabne, ró¿nobarwne, z³otem i srebrem prztykane. Dziewica hawtowa³a nieraz swemu narzeczonemu jedwabiem kolorowym bia³y pas do ¶lubu. Pasy wschodnie, przywo¿one przez Ormian do poslki, p³acono po kilkadziesi±t, a czasem i setkami dukatów. Ordynaryjny pas turecki " mêdelkowym" zwany p³aci³ siê najtaniej 4 dukat; by³y jeszcze i "mukadynowe" pasy i "stambulskie".

Tyle znalaz³em dalej jest o XVII-sto wiecznych

Witam!

Czy na ¿upany zawsze noszono pasy, czy sa dowody na to, ¿e nie przwi±zywano ich niczym?

Pozdrawiam!

jak chodzi³es po domu/dworze/obej¶ciu to nie zak³ada³es pasa bo i po co?

Osobiscie na kazdym portrecie czy obrazie jaki widzialem zupany byly czyms przepasane, albowogle ich nie bylo widac bo byly przykryte delia

Szable noszono tylko przy pasie, czy u¿ywali pendentów? Jak by³em ostatnio na turnieju to widz³em, ¿e szable nosili na krajkach (lub czym¶ bardzo podobnym?) i chcia³em dowiedzieæ siê czy jest to historyczne?

krajki ra¶my plecione pendenty mo¿esz tak nosiæ
ale krajki i podobne nosid³a to wschodnia moda
mozesz na sznurach nosic plecionych z rzemieni - powinno si eto robiæ z o¶lich, koñckich albo wielb³±dzich skór
to wszystko zale¿y na kogo bedziesz sie robi³

Pozdrawiam
Krzysztof

a tak na serio to troszeczke czytaj - jest sporo opracowañ dotycz±cych tego co siê nosi³o w tamtych czasach wystarczy poszukaæ

Rzeczywi¶cie - INDIA-MARKETY... Ciekawostka - niektóre wzory tych 'szaliczków' nie zmieni³y siê od prawie
400-stu, albo i wiêcej lat !!

Witam!

Chcia³em siê dowiedzieæ, czy pas taki jak w za³±czniku siê nadaje? Jest on wykonany z we³ny. Zastanawiam siê, czy nie jest on za bardzo "wzorzasty"?

Pozdrawiam!

Podzia³em ornamentów na poszczególne w±tki przypomina trochê Pasy S³uckie.. a w Polsce to raczej XVIII wiek

Ja natomiast zastanawiam siê od jakiego¶ czasu jakiego typu pas ma na sobie jeden z manekinów w MWP w W-wie..

Wiadomosc, ktora jedna z uzytkowniczek omylkowo wyslala jako raport...

pas na manekinie z MWP to pas z ³adynkami i raczej nie nosi³o sie go do codziennego stroju na ¿upan

Wielceszanowny Boran
Z calegoserca dziekuje za pomoc, poprostu nie zorientowalam sie.
Chcialab jeszcze zauwazyc ze w I pol XVII w zupany przepasywano pasami sporzadzonymi z kalamajki, drukowanych perkali, a u najbiedniejszych z plotna lub barchanu. Rok temu w Kijowie przedstawiano wystawe malarstwa XVII-XVIII wiecznego (zwlaszcza portretow polskiej szlachty, pozbieranych z roznych muzeum z calej Ukrainyi wczesniej malo reprezentowanych) gdzie te pasy mozna bylo wyszukac. Na terenach kresowych (na Ukrainie) wykorzystywali dla tych celi roznych tkanin bogatych i wzorzystych, dobytych raczej jako lupy wojenny.


Wielceszanowny Boran
Z calegoserca dziekuje za pomoc, poprostu nie zorientowalam sie.
Chcialab jeszcze zauwazyc ze w I pol XVII w zupany przepasywano pasami sporzadzonymi z kalamajki, drukowanych perkali, a u najbiedniejszych z plotna lub barchanu. Rok temu w Kijowie przedstawiano wystawe malarstwa XVII-XVIII wiecznego (zwlaszcza portretow polskiej szlachty, pozbieranych z roznych muzeum z calej Ukrainyi wczesniej malo reprezentowanych) gdzie te pasy mozna bylo wyszukac. Na terenach kresowych (na Ukrainie) wykorzystywali dla tych celi roznych tkanin bogatych i wzorzystych, dobytych raczej jako lupy wojenny.

Krzysztofie

Przyzynaje ¿e nie widzia³em tego pasa, ale ¶miem w±tpiæ. Nie mam na my¶li ³adownicy tylko kolorowy pas którym manekin jest PRZEPASANY Zaznaczy³em go wyra¼nie na drugim zdjêciu. Widaæ róznokolorowe wzornictwo, natomiast na pierwszej fotce (gdzie widaæ naprawdê niewielki jego fragment) mo¿na zauwa¿yæ dziwn± budowê.. tak jakby by³ to skórzany pas a¿urowy, z podszytym podk³adem. Oczywi¶cie to tylko teza.

A a¿ur mamy chocia¿by na torbach kozackich spod Beresteczka

Je¶li siê mylê, proszê mnie poprawiæ.

Pozdrawiam.

dok³adnie o tym pasie mówiê i jest to pas z ³adunkami
dok³adniejszy opis to:
pas wschodni z pogranicza persko-tureckiego z koñca XVII pocz±tku XVIII wieku (XVIII wiek pewniejszy), wykonany ze skóry obci±gniêtej wyp³owia³ym karmazynowym aksamitem jedwabnym z naszytymi aplikacjami z zielonej skórki.
Pod klap± pasa znajduj± siê gniazda na 29 ³adunków.
D³ugosæ 94 cm, szeroko¶æ 7,5 cm, waga ca³o¶ci 0,5 kg.
Pas zakupiony do MWP ze zbiorów Józefa Brandta.

Pozdrawiam

ciekawe rysunki srebrnych pasów z 1 po³owy XVII w. znajduj± siê w Encyklopedii staropolskiej Zygmunta Glogera
http://univ.gda.pl/~literat/glogers/s019.jpg

Obi³o mi siê o uszy ,¿e w Warszawie w Wilanowie mo¿na zamówiæ utkanie pasa. Czy to prawda? Po co india-market, skoro mo¿na mieæ utkany na w³asne zamówienie. Dowiedzia³em siê te¿, ¿e tak¿e w Warszawie, gdzie¶ na terenie £azienek, stoj± zabytkowe krosna na których kto¶ tka pasy. Czy to te¿ jest prawda? Je¶li tak, to jak to wygl±da w praktyce? Do kogo siê udaæ i ile to kosztuje?

Prawda, Manufaktura Krolewska znajduje sie w lazienkach. Stoi tam kilka krosen, robia wrazenie ale sa XVIIIstowieczne.
¯akardowe pasy na nich wykonane tez wygladaj± na XVIII-XIX wieczne -taka technika po prostu a o samym ¿akardzie te juz bylo w innym temacie ze dopiero od XVIIIw. Jakby nie bylo, dla mnie wyglada³y tak jak zachowane np w kolekcji p. Janiaka(glownie XIXw).
Liczy sobie za nie chyba ró¿nie, jak ja zapyta³em z ciekawo¶ci to krzykn± 1000zl za 3m (50cm szerokosci).
Z tego co wiem to obszyl zaloge z Ogniem i Mieczem.

Ostatnio zamówili¶my u nich dwa pasy ka¿dy po 350 cm i uda³o nam siê zej¶æ do 800 z³ za sztukê. Pasy s± naprawdê dobrze wykonane.

Racja... A w sprawie Wilanowa co¶ wiadomo?

Przepraszam, ¿e od¶wie¿ê temat ale mam pytanie w jaki sposób zawi±zuje siê pas jedwabny o d³ugo¶ci 3-4 m i grubo¶ci 10 cm( pas ma po obu stronach "frêdzelki" i chcia³bym aby obydwa koñce wisia³y u mojego boku( tak sobie wyobra¿am przepasanie siê takim pasem)

Pozdrawiam
MM

O ile wiem (a sam niedawno pyta³em o to m±drzejszych ode mnie), nie ma "jedynej s³usznej metody wi±zania pasa" i nie zachowa³y siê ¿adne opisy sposobu wi±zania. Trzeba ogl±daæ portrety z epoki (te, na których osoby portretowane nosz± podobne do naszego pasy) i kombinowaæ próbuj±c osi±gn±æ podobny efekt z zachowaniem elementarnej wygody u¿ytkownika i zasad szlachetnej sztuki wi±zania wêz³ów...

Ja znam dwie metody wi±zania. Jedna na szybko, druga z lepszym efektem koñcowym. Jak znajdê chwilê to wrzucê foto-instruktarz.

Witam serdecznie,
A co powiecie o pasach materia³owych na kolczudze, zak³adanych pod pas od rapci? Widaæ to na tablicy go³uchowskiej na przedstawieniu tego go¶cia. No i w jego osprejowskiej przeróbce. S±dzê, ¿e mia³ chroniæ pas rapci przed unicestwieniem w kontakcie z kolczug±, z naciskiem na pas rapci z materia³u nie ze skóry. Macie wiêcej takich obrazów, portretów, rycin, opisów, sztychów i innych ¼róde³?:D

Moim zdaniem autor ospreyowskiego rysunku nieco pop³yn±³. Jego pomy³ka wynika z drobnego niedopatrzenia i niedoczytania. Nie pope³niaj tego samego b³êdu Prisonerze. Wskazany przez Ciebie fragment tablicy goluchowskiej przedstawia pas skórzany na aksamitnym (materia³owym) podbiciu. Konstrukcja znana choæby z metalowych pasów przeworskich. Trafia siê na ten temat kilka s³ów w literaturze (choæby u Gutkowskiej), a i ikonografia siê znajdzie (portret m³odego W³adys³awa IV).

Tak, no tak, dziêki wielkie Tylko interesuje mnie jeszcze, czy to by³ tylko i wy³±cznie pas z aksamitu? I jak by³ noszony np. przyszywany/ przymocowany do pasa od rapci na sta³e? I czy by³ u¿ywany zamiast pasa materia³owego je¶li chodzi o noszenie na samym ¿upanie? Spotka³e¶ siê gdzie¶ jeszcze z noszeniem takiego pasa na kolczudze?

W opracowaniach czyta³em jedynie o aksamicie. Na znanych mi zabytkach jest aksamit.



Tak jak wspomnia³em wcze¶niej, taki pas to ca³o¶æ (konstrukcja skóra+aksamit+metalowe dodatki).



Ikonografia dostarcza wielu dowodów na ró¿ne kombinacje.



Nie przypominam sobie, ale wydaje mi siê ¿e to do¶æ logiczne rozwi±zanie. W koñcu to rapcie.

Wybaczcie ¿e od¶wie¿am ale mam pewne pytanie...

Pisali¶cie na temat India Shopów wiêc czy takie chusty/pasy da³yby radê nie psuj±c zbytnio zamierzenia przynajmniej wzglêdnej historyczno¶ci stroju szlachcica na okres 1600-1660r?

http://www.radhashop.pl/mprod.php?idg=286&id=4712
http://www.radhashop.pl/mprod.php?idg=286&id=4701
http://www.radhashop.pl/mprod.php?idg=286&id=4702
http://www.radhashop.pl/mprod.php?idg=286&id=4703
http://www.radhashop.pl/mprod.php?idg=286&id=4704

liczê na wyrozumia³o¶æ

Materia³ poprawny, wzorki w zbli¿eniu te¿ bo podobne w Indiach i Persji by³y w XVII wieku wykorzystywane jedyne co to pytanie kogo chcesz odtwarzaæ bo na pasy pochodz±ce z tamtych kierunków staæ by³o tylko najbogatszych szlachciców. Zatem je¿eli chcesz odtwarzaæ zagonowego szlachetkê albo zwyk³ego pocztowego czy ¿o³nierza jazdy lekkiej to taki pas to troszku za wysokie progi . Jednak¿e je¿eli celujesz w magnata to do kompletu bêdzie ci ju¿ tylko brakowa³o prywatnego miasta, kilkunastu koni i paru innych dupereli ale nic co nie jest do przeskoczenia.
Ja poleca³ bym po prostu pas zwyk³ej jednobarwnej we³ny albo lnu, efekt bardzo fajny, a pas poprawny historycznie i tañszy.

Otó¿ zabieram siê do odtwarzania towarzysza pancernego. Nie wiem, czy jest to dobre ¼ród³o ale na stronie towarzystwa jazdy dawnej widnieje "podobny" pas (o ile pas z manufaktury ³azienkowskiej za ~1000z³ mo¿e byæ podobny). Jak siê do tego odnie¶æ szczerze nie wiem bo w odtwórstwie dopiero raczkujê. Z we³n±/lnem jeszcze siê zobaczy ;)

Tym bardziej skoro zaczynasz proponuje zacz±æ ca³± zabawê od ni¿szego progu spo³ecznego czyli pacho³ek albo pocztowy. Pozwoli ci to sukcesywnie kompletowaæ sprzêt i drog± ewolucji doj¶æ do tego towarzysza, a nie bêdziesz zaczyna³ od d.... strony i nazywa³ siebie towarzyszem posiadaj±c podstawowe ciuszki, kolczugê i szablê . Nie od razu Kraków zbudowano wiêc nie musisz mieæ wszystkiego na starcie i nie musisz byæ od razu towarzyszem pancernym którzy raczej do go³odupców nie nale¿eli i troszkê grosza na aparaty wojenne i nie tylko wyk³adali.

Allo allo,
Persivallu, Parufka m±drze radzi, na pocz±tek w zupe³no¶ci prosty pas, nawet zgo³a skórzany.
Na obrazku w³a¶ciciel pasa tkanego o którym pisa³e¶, przyjrzyj siê ca³o¶ci.

http://img7.imageshack.us/i/40ar.jpg/

Najlepszego, AM.