Od jakiegos czasu zastanawia³em siê nad czym¶ w rodzaju pieca.
Kiedy ju¿ co¶ znalaz³em pojawi³o jeszcze wiêcej pytañ. Wobec tego proszê szanownych frehowiczów o poiniê na temat tego "urz±dzenia".

http://www.godecookery.com/afeast/kitchens/kit031.html
lub
http://www.godecookery.com/afeast/kitchens/kit010.html

Konkretnie chodzi mi o datowanie teogo urz±dzenia, oraz opinie z jakich materia³ów urz±dzenie by³o zrobione.

Pozdrawiam
TeMuGyn

O! Jakie fajne! Mo¿e TO jest z gliny, a stoi na jakiej¶ izolacji termicznej, ¿eby nie przepaliæ drewnianego wózka?

A s±dz±c po strojach, to pewnie XV wiek. Dok³adnie tak, jak mi pasuje

Tak, ten piec jest z gliny i stoi na drewnianym wózku. Company of Saint George taki posiada, czyli w drugiej po³owie XV wieku wystêpowa³y. Niestety szczegó³ów konstrukcji nie znam. Piekli¶my w nim znakomite paszteciki i placki z owocami. Mniam, niektóre osoby na tym forum mog± potwierdziæ, ¿e by³y smaczne Od kiedy takie piece budowali tego jednak nie wiem.

Mysle sobei z emogly wystepowac tak gdzies od XIIIw. Ksztalt pieca jest standardowy i niespecjalnie sie zmienil, nawet w tej chwili uzywa sie takich gdzieniegdzie, a z tego co pamietam to juz znacznie wczesniej takie wystepowaly. Jesli chodzi o postawienie tego na wozku, to mysle ze mialo to miejsce wraz z rozwojem wiekszych miast, gdzie organizowano rozmaite spedy, wtedy pojawila sie potrzeba zmontowania ichniejszego Fast food -a, no a w XIII wieku to juz miasta byly sporawe, a moze i nawet wczesniej.

pzdr
Krysiak

Foremki przypomina³y wspó³czesne formy do pieczenia tarty (okr±g³e z niskim rantem), oczywi¶cie by³y gliniane.

Ja nie bardzo wiem jakiej temperatury siê mo¿na po czym¶ takim sodziewaæ.
Co gorsza nie wiem jak to w ogóle utrzymujê temperatuê.
Jeli na zasadzie pieca chlebowego to chyba powinno mieæ co¶ w rodzaju w³azu ??
Pozatym na którym¶ obrazku widaæ p³ominie buchaj±ce z pieca, jak to rozwi±zaæ. Zamkniête foremki??

Czy mo¿emy liczyæ najaki¶ dok³adniejszy opis jak funkcjonuje taki piec??

Ikonografia w postaci tych dwóch obrazków chyba bêdzie nie wystarczaj±ca :/

Pozdrawiam
£ukasz

Wklejam odpowied¼ któr± otrzyma³êm na priv. ( dosta³em pozwolenie).



Skoro ju¿ mamy jaki¶ punkt zaczepienia to kontynuujemy ??

£ukasz

Witam!
Jesli to co¶ pomo¿e (nie wiem czy sie nie powtarzam , bo dok³adnie nie ¶ledzi³em dyskusji na temat co by by³o pod Grunwaldem, gdyby... :
najpopularniejsza i najpospolitsza forma pieców w ¶redniowieczu (od czasu gdy zaczê³y wypieraæ paleniska otwarte) opiera³a siê na konstrukji plecionkowej oblepianej glin±.
Nazwa takiego pieca, pochodzi od jego kszta³tu: kop³owy/kopulasty (oczywiste).
Do wyplatania u¿ywano ró¿nego rodzaju witek wierzbowych, wiklinowych itp., po uformowaniu kopu³y (oczywi¶cie na odpowiednio wykonanym cokole: kamienie, obstawa np. drewniana + glina), ca³o¶c wypalano by glina uzyska³a odpowiednie w³a¶ciwo¶ci.
Co do konstrukcji piec musi posiadaæ oczywi¶cie oprócz otworu wsadowgo, otwór dymnikowy.
Zastosowanie takich pieców by³o nadzwyczaj szerokie: ogrzewanie pomieszczeñ, pieczenie, wypalanie ceramiki, topienie metali itd.,itd.
Je¿eli, za¶ chodzi o zastosowanie tego pieca jako przeno¶nego podgrzewacza to rzecz wydaje siê prosta, (oprócz ryc. 1, gdzie niewiadomo, czy przedstawiono dym czy parê/ciep³o) palono w nim jak w jednokomorowym piecu chlebowym (wsad paliwa- wygarniêcie- wsad pieczywa)

Carotta D.

Dziêki radom przedmówcy (£ukaszu: je¶li nic po drodze siê nie pot³ucze, to na G2005 zapraszam na degustacjê) stworzyli¶my wraz ze znajomym ceramikiem piec gliniany. Odbiega on budow± tych termosów, co je widaæ na wózkach z rycin, gdy¿ stawia siê go nad do³kiem z ogniskiem, dziêki czemu mo¿na w nim piec wszystko hurtowo, jedno po drugim. Testy na udku z kurczaka i karkówce wypad³y zaskakuj±co smacznie, rzek³bym nieskromnie, ¿e tak dobrej karkóweczki w ¿yciu nie jad³em. Do pe³ni szczê¶cia brakuje mi jedynie sposobu pomiaru temperatury.

Wie mo¿e kto¶, jak w XV mierzono temperaturê?

Przecie¿ musieli mieæ jakie¶ wska¼niki temperatury, mo¿e niezbyt dok³adne, ale jednak! Jedyny neutralny historycznie sposób jaki przychodzi mi do g³owy to wstawienie naczynia z odmierzon± ilo¶ci± wody, nastawienie klepsydry i mierzenie czasu do zagotowania. Dalej to tylko termodynamika (dzi¶ analityczna, kiedy¶ empiryczna). A temperatura jest mi potrzebna do wypieku ciasta, które o wiele ³atwiej ni¿ miêso sknociæ zbyt wysok±/nisk± temperatur±...

Wydaje mi sie ze tym co zastepowalo termometr bylo doswiadczenie Dlatego pewne rzeczy byly trudne do wykonania i wymagaly przekazywania wiedzy by ktos mogl powiedziec - o teraz juz dobre, teraz wkladaj
I nie mowie tutaj tylko o wypiekach - ale odlewnictwie, kuciu (no tutaj to mozna sie sugerowac kolorem :P) etc.

Zawsze mozesz wsadzic reke do pieca i zobaczyc po jak dlugim/krotkim czasie bedzie jej juz tam zle mowie calkowicie powaznie akurat - choc tutaj tez musisz miec doswiadczenie - ale mozna w domu pocwiczyc

Witam
Tak w³a¶nie odbywa sie mierzenie temperatury - w³o¿enie rêki do pieca i odmierzanie czasu licz±c (najlepsza metoda to na glos wyra¼nie - sto dwadzie¶cia jeden , 122, 123 itd) do czasu jak d³ugo mozna wytrzymaæ. Kazdy ma indywidualn± tolerancjê na ból i tu potrzebne jest do¶wiadczenie. Metoda ta jest opisana tutaj:
Gauguging temperature

Jeszcze o pomiarze temperatury"
Sprawdzaj±c, czy piec jest w dostatecznym stopniu rozgrzany, gospodyni wrzuca³a weñ gar¶æ m±ki, je¶li m±ka siê zatli³a, piec by³ za gor±cy, je¶li tylko przyrumieni³a, mo¿na by³o wk³adaæ bochenki.

Czas potrzebny do upieczenia
Gospodyni powinna by³a dobrze wymierzyæ czas potrzebny na upieczenie chleba. " ¯eby widzieæ, kiedy siê chleb upiecze, to trzeba z tego samego ciasta, z którego robi± siê bochenki ("bu³ki chleba"), zrobiæ ma³± ga³kê i wsadzaj±c jednocze¶nie chleb do pieca, wrzuciæ te ga³kê do garnuszka lub szklanki z wod±. Jak ga³ka wyp³ynie na wierzch z wody, to i chleb ju¿ w piecu jest upieczony i czas go wyjmowaæ." (Witowt Chleb Wis³a 1904 t. 18, s. 49).

Witam
Dodatkowe materia³y:

1. Rys historyczny pieczenia i pieców g³ównie z gliny Kariera pieca chlebowego

2. Budowa pieca z gliny - dokumentacja fotograficzna breadovens

3. Piece z cegie³ - olbrzymia ilo¶æ linków - The Brick Oven Page

4. Jak zbudowaæ i u¿ywaæ piec w warunkach polowych - Oven building z u¿yciem kamieni i darni

5. Jak zbudowaæ piec z gliny - kszta³t komory jest formowany z mokrego piasku Bulid Your Own Earth Oven
oraz to samo na zdjêciach

Pozdrowienia

Pomiar temperatury poprzez liczenie b±bli na ³apie przyszed³ mi jako pierwszy do g³owy i z miejsca go odrzuci³em z powodu nierównomiernego rozk³adu temperatury wewn±trz pieca - 3 cm w górê i ju¿ jest du¿o ch³odniej. Sposób zawodny i bolesny w realizacji, choæ mo¿e po latach do¶wiadczeñ co¶ z niego bêdzie.
Niez³y sposób jest z wrzucaniem m±ki, co go Vislav zacytowa³. W³a¶nie sprawdzi³em go w piekarniku elektrycznym rzucaj±c trochê m±ki pszennej na blachê. Przy 150C nic z m±k± siê nie dzia³o. Przy ~190C m±ka siê po chwili zarumieni³a (a raczej troszkê zbr±zowia³a). Przy 250C m±ka z miejsca mocno zbr±zowia³a, a¿ dymek poszed³ . Wszystko jak w opisie! Jak wiadomo, 180-200C to temperatura w sam raz do wypieku.
Je¶li aura dopisze to w ³ikend potestujê ten sposób na ¿ywym ogniu oraz ¿ywym cie¶cie i zdam relacjê.

No i wielkie dziêki za odzew!

Mam nadziejê, ¿e kto¶ to jeszcze czyta...

Sposób "na m±kê" sprawdzony, dzia³a bardzo dobrze - wrzuca siê do pieca trochê m±ki i co jaki¶ czas sprawdza jej kolor. Jak m±ka zaczê³a siê rumieniæ zmniejszy³em ogieñ i wstawi³em placek (robiony na dziko z m±ki, mas³a, jajka, wody i miodu) - na nat³uszczonym talerzyku, robi±cym za foremkê. Ów placek pola³em jeszcze z wierzchu syropem aroniowym, co go pod rêk± mia³em. Po 40 minutach wyj±³em to cudo - od spodu cienki zakalec , ale góra ca³kiem spoko . Ogólnie - da siê piec ciasta, tylko trzeba robiæ to ¼dziebko inaczej ni¿ w piekarniku domowym (brak proszku do pieczenia!).
Po cie¶cie przysz³a kolej na ¿eberka (miodowe i w 5 smakach) - wysz³y elegancko, podobnie jak karkóweczka sprzed tygodnia Piec w sam raz dla miêso¿erców.

A jak kto¶ chce zobaczyæ jak ten piec wygl±da³ (zanim siê trochê okopci³) to zdjêcie znajdzie w za³±czniku. Uchwytu ju¿ dawno nie ma... Wszelakie odmroczniaj±ce uwagi mile widziane!

A ten piec jakis maly jest (cienkoscienny i bez zamkniecia?) - paliles wpierw nim az sie rozgrzal i czysciles go, po czym wsadzales ciasto/mieso - czy paliles non stop pod nim?

Jest ma³y, bo i taki mia³ byæ, nie bêdê na pocz±tek lepi³ nie wiadomo czego ! Ma pó³ metra ¶rednicy, a i tak wa¿y swoje, wiêc z grubo¶ci± ¶cianki bym nie przesadza³ tym bardziej, ¿e ciep³o trzyma nawet po 2.5h po zaprzestaniu opalania. A opalanie - jak pisa³em wcze¶niej - to ci±g³y p³omieñ od do³u. Za tydzieñ bêdê próbowa³ co¶ upiec tak, jak to £ukasz pisa³ : wsad paliwa, wygarniêcie, wsad ¿arcia. Bêdzie do tego chyba potrzebny otwór w kopu³ce, trudno siê mówi, i tak drugi piec jest ju¿ w drodze...

Ci±g³e opalanie od spodu ma tê wadê, ¿e piec siê do¶æ d³ugo nagrzewa - oko³o godziny, wiêc ten sposób op³aca siê tylko przy pieczeniu kilku rzeczy w serii. Sposób z wsadem ¿aru do ¶rodka jest bardziej ekonomiczny, ale piec te¿ szybciej ostygnie (IMHO - choæ prawdê jak zwykle poka¿± testy...), co zaowocuje upieczeniem tylko jednej potrawy. Potem znowy trzeba wsadzaæ ¿ar i czekaæ na nagrzanie. A przy ci±g³ym opalaniu po osi±gniêciu porz±danej temperatury wystarczy ju¿ tylko niewielki p³omieñ, by utrzymaæ zdolno¶æ pieczenia Jak zwykle - co¶ za co¶!

A za zamkniêcie prowizorycznie pos³u¿y³ odpowiednio przyciêty kawa³ek tektury - co w zupe³no¶ci wystarcza³o. Nowy model bêdzie ju¿ mieæ drzwiczki drewniane .

Asia pisa³a powy¿ej o foremkach do pieczenia - okr±g³ych z niskim rantem. Oczywi¶cie glinianych A ma kto¶ mo¿e jakie¶ rycinki takich lub innych foremek? Interesuje mnie datowanie grunwaldzkie, no i przysz³o¶ciowo XIII. Przeznaczenie foremek - zarówno ciacho jak i miêcho.

W koñcu jak dzia³a ten piecyk??
pali siê pod nim i od razu wk³ada ¿±dane danie do ¶rodka , czy mo¿e pali siê w ¶rodku(s± za³ó¿my dwie komory , jedna do grzania , druga do pieczenia) .A mo¿e jest jedna komora , w której najpierw siê napala , pó¼niej czy¶ci , a na koniec piecze w ju¿ nagrzanym piekarniku.
Szczerze mówi±c w ka¿dym z za³±czników mo¿na zobaczyc co innego...
Pozdrawiam

Bo¿e, archeolog...Taki stary temat odgrzebywaæ :D Wszystko jest opisane w temacie wy¿ej, trzeba go tylko przeczytaæ. Pozdrawiam
Gwyn

W temacie w linkach s± zarówno piece , w któych pali siê w ¶rodku , jak i piece na stela¿u drewnianym pod którymi siê pali.A mam nadzieje , ¿e kto¶ po prostu widzia³ dobr± rekonstrukcjê takiego pieca i zajrza³ do ¶rodka.Bo piece ziemianki wpó³cze¶nie robione mnie nie interesuja:)
Z za³±czników(ze ¼róde³ , nie wspó³czesnych linków) , wydawac by siê mog³o , ¿e pali siê bezpo¶rednio w piecu pó¼niej wygarniaj±c popió³ i wk³adaj±c na jego miesjce chleb(lub by³yby dwie komory).
I moje pytanie brzmi , czy by³y dwie komory , czy komora do palenia by³a i t± do pieczenia.Czy mo¿e jednak pali³o by siê pod piecem , w³a¶nie na stela¿u(bez sensu wtedy jest komin w takim piecy , i jako¶ tego nie czuje po za³±cznikach)
Pozdrawiam

Średniowieczne piece opisał Łukasz Lewandowski. Jednokomorowe, wygarniane. Bez komina. Korzystałem z trzech rekonstrukcji, dwu ceglanych, jednej plecionkowej z gliną. Wszystkie działały tak samo. Pozdrawiam
Gwyn

A ile na to cudeñko trzebo materia³u, chodzi mi o ten przeno¶ny piecyk na wózku i jak bardzo trzebo byæ pe³nosprytnym ¿eby go wykonaæ??

Witam

Wykonanie piecyka nie stanowi wiêkszego problemu - w tym temacie metody s± opisane wystarczaj±co dobrze.
Potrzebne s± ok. 2 wiaderka gliny. Przy braku umiejêtno¶ci wyplatania z wikliny mo¿na u¿yæ gotowego kosza bez r±czek. Inn± prost± metod± jest wykonanie wzorca wnêtrza z mokrego piasku - po wyschniêciu ca³o¶ci po prostu siê go usuwa.

Co jest wa¿ne - nie spieszyæ siê z pierwszym rozpaleniem ognia. Ca³o¶æ powinna dobrze wyschn±æ, inaczej popêka - no i nie suszyæ zbyt gwa³townie.

Znacznie wiêkszy problem to 'przyzwoite' wykonanie wózka. Bez umiejêtno¶ci ciesielskich i ko³odziejskich siê nie obêdzie. Mo¿na te¿ próbowaæ szukaæ ma³ych drewnianych kó³ na targach ze starociami - czasami mo¿na trafiæ ciekawe egzemplarze o akceptowalnym wygl±dzie 'historycznym'.

powodzenia, pozdrowienia Vislav

p.s. w Google grafika mo¿na wrzucaæ has³a: clay oven, adobe oven, horno oven i trochê poogl±d±æ zdjêæ ró¿nych piecy

oo w³a¶nie o taka odpowiedz mi chodzi³o dziêkuje Vislavie po raz drugi ju¿ dzisiaj