CYTAT(Ania ¯uk @ 11:55 17.06.2009)
O matko. Po pierwsze, to, ¿e nie widzia³e¶ to nie znaczy, ¿e nie ma. Po pierwsze rysie nie ¿yj± w stadach jak wilki, ka¿dy ma swój area³. Wiêc nie zobaczysz rado¶nie biegn±cego stada. Poza tym nie biega z rykiem po chaszczach, nie tupie i nie wyje.
Siedlisko chorób i wirusów- spu¶æmy zas³onê milczenia na t± wypowied¼, dobrze?
Je¶li chodzi o w¶ciekliznê- proszê nie pisaæ takich bzdur, ¿e trudno siê zaraziæ, bo jest to wrêcz szkodliwe!!!!!!!! Je¶li chodzi o przypadki ¶miertelne, to owszem przez pewien czas b³o tak, ¿e ostatni zgon z powodu w¶cieklizny zanotowano w latach osiemdziesi±tych i z tego powodu spad³a czujno¶æ lekarzy i ludzi- na pocz±tku tego wieku w Polsce zmar³y dwie osoby, kobieta z Mazur pogryziona przez kota i k³usownik (nie wiadomo od kogo siê zakazi³, poniewa¿ nie chcia³ przyznaæ siê do k³usownictwa i informacje te uzyskano dopiero od rodziny po jego zgonie). Tak wiêc kontakt z tak± pad³± zwierzyn± to nie jest najm±drzejszy pomys³. I to jest info z Zak³adu Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. A pan weterynarz powiatowy chyba powinien uzupe³niæ swoj± wiedzê w tym zakresie.
nie napisa ³em ¿e "nie ma ich w puszczy Kozienickiej" tylko ¿e "nigdy nie widzia³em ani nie spotka³em" zdajê sobiê sprawê z ich psychiki i sposobu ¿ycia ty chyba to dopiero odkrywasz ale mam nadziejê ¿e ni z podrêcznika pt. weekendowe porady babci maliszewskiej na temat... bo to co napisa³a¶ jest
wikipedia: RY¦
Wystêpowanie
Pierwotnie zasiêg rysia obejmowa³ obszar od Pirenejów po Kamczatkê, od Ba³kanów po Skandynawiê i od Turcji po Kaszmir i Tybet. Obecny naturalny zasiêg tego gatunku nie obejmuje krajów Europy Zachodniej. Od lat siedemdziesi±tych zasiêg ponownie zacz±³ siê rozszerzaæ dziêki reintrodukcji na obszarach Szwajcarii, Austrii, Czech, Francji i S³owenii. W Skandynawii obserwuje siê rozprzestrzenianie tego gatunku poza ko³o podbiegunowe.
Status rysia euroazjatyckiego jest ró¿ny w zale¿no¶ci od obszaru:
Francja: wytêpiony ok. 1900 roku, obecnie reintrodukowany w Wogezach i Pirenejach.
Niemcy: wytêpiony w 1850. W latach 90. XX wieku reintrodukowany w Lesie Bawarskim i Harzu. W roku 2002 stwierdzono pierwszy miot dzikich rysi na terenie Niemiec.
Szwajcaria: wygin±³ w roku 1915, reintrodukowany w roku 1971; z obszaru Szwajcarii rysie przewêdrowa³y do Austrii, gdzie ju¿ od dawna by³y wytrzebione.
Karpaty: na tym górzystym obszarze od Czech do Rumunii ¿yje ok. 2200 rysi.
Pó³wysep Ba³kañski: w Serbii, Macedonii, Albanii i Grecji ¿yje w sumie oko³o 50 rysi; ta niemal wymar³a populacja ma szansê zostaæ zasilona przez rysie migruj±ce z obszaru S³owenii.
Skandynawia: W Norwegii, Szwecji i Finlandii ¿yje w sumie oko³o 2500 rysi. Skandynawskie rysie by³y bliskie wyginiêcia, ale ich liczebno¶æ zwiêkszy³a siê dziêki ochronie. W miêdzyczasie zniesiono zakaz polowania na te zwierzêta.
Rosja: ponad 90% wszystkich rysi euroazjatyckich zamieszkuje lasy Syberii. Ich zasiêg obejmuje obszar od zachodnich granic Rosji do wyspy Sachalin na Pacyfiku.
Azja ¦rodkowa: rysie wystêpuj± te¿ naturalnie w Chinach, w prowincjach Gansu, Qinghai, Syczuan i Shaanxi, a tak¿e w Mongolii, Uzbekistanie, Kazachstanie, Turkmenistanie, Kirgistanie i Tad¿ykistanie.
Wystêpowanie na terenie Polski
Na terenie Polski wyró¿nia siê dwie populacje rysi. Populacja nizinna wystêpuje w Polsce pó³nocno-wschodniej (Puszcze Augustowska, Knyszyñska, Bia³owieska i Borecka), a karpacka we Wschodnich i Zachodnich Karpatach oraz na Pogórzu Karpackim. Od lat 80. nielicznie spotykany jest na Roztoczu i na Polesiu Lubelskim. Niewielka, sztucznie reintrodukowana na pocz±tku lat 90. XX wieku populacja ¿yje w Puszczy Kampinoskiej. Wed³ug autorów raportu ZBS PAN "Czynna ochrona rysia w Polsce" w 2008 liczba rysi w Polsce oszacowana zosta³a na oko³o 200 osobników.
Siedlisko
Du¿e, zwarte kompleksy le¶ne ze starymi drzewostanami o gêstym podszycie, zarówno górskie jak i nizinne, iglaste i mieszane. W zale¿no¶ci od obfito¶ci siedliska, area³ osobniczy rysia euroazjatyckiego mo¿e siê wahaæ od 130 km² do 1400 km² (w Polsce do 350 km²[3]).
Charakterystyka ogólna
Ry¶ euroazjatycki jest najwiêkszym przedstawicielem rodzaju Lynx. Ma okr±g³± g³owê, krêpe cia³o osadzone na d³ugich, silnych ³apach, palce zakoñczone wysuwalnymi pazurami. Wierzch czarno¿ó³torudy z brunatnymi plamkami (wyra¼niejsze u populacji karpackich, i mniej wyra¼ne u nizinnych), brzuch i bokobrody bia³e. Stoj±ce uszy s± zakoñczone charakterystycznym pêdzelkiem sztywnych, czarnych w³osów, ogon krótki, ciemniejszy na czubku. Ry¶ ma dobrze rozwiniête zmys³y wzroku i s³uchu. Sprawnie wspina siê po drzewach, dobrze skacze. Nie jest za to dobrym biegaczem, szybko siê mêczy.
Wymiary
D³ugo¶æ cia³a bez ogona
70 - 130 cm
D³ugo¶æ ogona
15 - 40 cm
Wysoko¶æ w k³êbie
50 - 75 cm
Masa cia³a
15 - 38 kg
Pokarm
Po¿ywienie rysia stanowi± gryzonie, zaj±ce, ptaki, sarny, m³ode jelenie, kozice i warchlaki, czasami padlina. Ry¶ atakuje z ma³ej odleg³o¶ci, unika d³u¿szych po¶cigów. Powodzeniem koñczy siê co 4-5 atak.
Rozród
Ci±¿a trwa oko³o 67-74 dni, w miocie jest od 1 do 4, wyj±tkowo 6 koci±t. Kociêta rodz± siê w gêstych m³odnikach, wykrotach lub zwa³owiskach drzew. Wa¿± oko³o 290 g, otwieraj± oczy miêdzy 24 i 30 dniem ¿ycia; ss± do 3-6 miesiêcy. Samodzielno¶æ osi±gaj± przed up³ywem 1 roku ¿ycia, w wieku 9-11 miesiêcy, wówczas opuszczaj± matkê. Samice dojrzewaj± p³ciowo w wieku od 9 miesiêcy do 1,5 roku, samce pó¼niej, w wieku od 1,5-2 lat.
D³ugo¶æ ¿ycia
Na wolno¶ci ¿yj± 14-17 lat. W niewoli mog± osi±gn±æ wiek oko³o 26 lat.
Tryb ¿ycia
Poza okresem godowym prowadz± samotniczy i nocny tryb ¿ycia. Rewiry samców s± wiêksze ni¿ rewiry samic; rewir jednego samca mo¿e zachodziæ na rewiry 2-3 samic. W trakcie poszukiwania jedzenia rysie przemierzaj± ¶rednio 7 km w czasie jednej nocy, ale mog± przebyæ ponad 20 kilometrów[4]. Wbrew utartym pogl±dom ry¶ nie czatuje na ofiarê na ga³êzi, ale aktywnie jej poszukuje. Samice z m³odymi mog± polowaæ równie¿ za dnia.
Podgatunki
Wyró¿nia siê nastêpuj±ce podgatunki rysiów
Pó³wysep Skandynawski, Ni¿ Europejski, Europa Zachodnia (w tym Polska: Puszcza Bia³owieska, Puszcza Kampinoska, Beskid S±decki, Bieszczady), Europa Wschodnia i (Syberia).
carpathica – Karpaty, w tym ich polsk± czê¶æ
dinniki – Kaukaz, Iran i Azja Mniejsza
isabellinus – Turkmenistan, Afganistan, Pakistan, pó³nocne Indie, Himalaje i Tybet
koslovi – po³udniowa Syberia, wybrze¿a Bajka³u i pó³nocna Mongolia
sardiniae † – Sardynia, wymar³y
wrangeli – wschodnia Syberia, w tym góry Stanowe
stroganovi – wybrze¿a Amuru
Wg niektórych starszych systemów do rysia euroazjatyckiego zaliczano te¿ rysia kanadyjskiego i iberyjskiego. Dok³adniejsze badania pozwoli³y na wydzielenie tych taksonów jako osobnych gatunków.
Zagro¿enia i ochrona
W warunkach naturalnych ry¶ nie ma wrogów. Zagro¿eniem dla niego jest cz³owiek i jego dzia³alno¶æ oraz os³abienie spowodowane wystêpowaniem licznych paso¿ytów (tasiemce, nicienie, glisty i w³osieñ krêty) i chorób (w¶cieklizna i parwowiroza). Do g³ównych zagro¿eñ spowodowanych dzia³alno¶ci± cz³owieka zaliczany jest niski stopieñ lesisto¶ci spowodowany wylesianiem, k³usownictwo oraz zabijanie przez ¶rodki lokomocji.
Od 1995. ry¶ jest objêty ochron± gatunkow± i jest wpisany do Polskiej Czerwonej Ksiêgi Zwierz±t.
Ciekawostki
"Ry¶" to s³owo pras³owiañskie, dzi¶ mogliby¶my je przet³umaczyæ jako "szybki" – por. "ruszyæ rysi±" – ruszyæ szybko. Rysia nazywano te¿ ry¶cem, ale pó¼niej (od XVI wieku) nazwa ta zosta³a zarezerwowana dla lamparta.
Przypisy
Czerwona Ksiêga Gatunków Zagro¿onych
Postulaty naukowców w sprawie ochrony rysia. PAP – Nauka w Polsce.
Ry¶ Lynx lynx. Projekt “Natura 2000 w Karpatach”
Inwentaryzacja wilka i rysia. Zak³ad Badania Ssaków PAN.
Bibliografia
Zobacz has³o ry¶ w Wikis³ownikuLynx lynx. Czerwona Ksiêga Gatunków Zagro¿onych
Ma³y s³ownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
Rados³aw Szymczuk: Dzikie koty w Polsce: ry¶. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
dla czego chcesz spuszczaæ zas³onê milczenia na "siedlisko chorób i wirusów" czy¿by¶ nie mia³a dostêpu do literatury typu "weekendowy..." z którego korzystasz
je¿eli tak latwo siê zaraziæ to chcia³em tylko ci wyja¶niæ ¿e nie zaraziæ tylko zakaziæ co powinna¶ wiedzieæ a dla czego to sobie poszukaj... mia³em bardzo du¿o doczynienia ze zwierzêtami zakarzonymi w¶cieklizn± i nie zakazi³em siê... jak na razie...
co do zgonów na w¶ciekliznê to oki mogê siê myliæ i nie twierdzi³em ¿e jest inaczej...
pan weterynarz ma siê dobrze i jest jenym z lepszych fahowców w swojej dziedzinie tak wiêc siê od niego od... i to jest jego pro¶ba a nie moja
liczebno¶æ w parku Kampinowskim jest ok 10 sztuk jest to liczba oszacowana przez le¶ników na podstawie szkód powodowanych przez nie i obserwacji bo ¿aden zaobro¿owany nie prze¿y³.
poza tym ogrody zoologiczne a gdzie jeszcze to nie wiem i przyznajê siê do tego.
poza tym Ry¶ nie ma are³u tylko terytorium bo go broni
