Mam ma³e zapytanko. Wiem, ¿e koczownicy mieli np. kaftany filcowe. Czy kulturalny cz³owiek z Kijowa móg³by nosiæ co¶ podobnego? Ubrania takie musz± byæ szalenie praktyczne (prawie nieprzemakaj±, s± ciep³e itp) wiêc mo¿e jednak?
Pozdro

Hej! O ile mi wiadomo, nie znaleziono takiego kaftana – ale patrz±c na stopieñ zachowania tekstyliów z wczesnego ¶redniowiecza, jako¶ specjalnie to nie dziwi. Filc (mówi±c inaczej pil¶ñ albo woj³ok) by³ jednak niew±tpliwie na tych terenach znany. W sumie temat ju¿ na FREHA wyp³ywa³, ale siê trochê popowtarzam Pani Irena Turnau w swojej ksi±¿ce o filcu Hand-Felting In Europe and Asia. From the Middle Ages to the 20th Century pisze m.in. o znaleziskach filcu z pó³nocnych Niemiec, datowanych na VII-VIII w. Te kawa³ki mia³y po 3 mm grubo¶ci. Znaleziono równie¿ fragmenty pil¶ni w Szlezwiku, dat. XI-XII w.. Sporo filcu znaleziono równie¿ w porcie w Haithabu – 8 cienkich kawa³ków (0,5-1,4 cm), pochodzi³y z warstw od XI do XII w. Wygl±da³y jak wyciête z wiêkszych kawa³ków. Niektóre z nich s³u¿y³y jako uszczelnienia do statków i ³odzi i by³y przesycone smo³± drzewn±. Inga Hägg w swojej ksi±¿ce o tekstyliach z Haithabu opisywa³a 21 kawa³ków filcu, datowanych na IX-XIII w. Wiêkszo¶æ z nich jest jednobarwna, ale czasami zdarza siê ciemna i jasna we³na sfilcowana razem, zapewne w celach dekoracyjnych. Autorka rozró¿nia 2 typy pil¶ni – cienk±, mocno zbit± z krótkich i silnie sfilcowanych w³ókien oraz bardzo grub±, mniej zbit± i mechat±. Pierwsza s³u¿y³a zapewne do wyrobu nakryæ g³owy, druga – do pokrycia siode³. By³y te¿ kawa³ki wykoñczone w ten sposób, ¿e do we³ny dodawano uprzêdzone nici i w efekcie filc przypomina³ w³ochate zwierzêce futro. W Haithabu znaleziono maski z takiego w³ochatego filcu ( opisane m.in. tu ) . Du¿y kawa³ cienkiego filcu móg³ byæ czê¶ci± kaftana (nie wiem, czy jego np. kszta³t na to wskazywa³, czy to tylko przypuszczenia p. Hägg). Tylko trzy kawa³ki nosz± ¶lady farbowania.
W Starej £adodze w Rosji z warstw „wikiñskich” równie¿ wydobyto skrawki filcu. Du¿y kawa³ek z pasmanteryjnymi frêdzlami(? – nie wiem, czy dobrze przet³umaczy³am „haberdashery tassel”) móg³ byæ fragmentem p³aszcza b±d¼ szala. Sporo kawa³ków pil¶ni znaleziono w Gdañsku w warstwach od X do XIV w., najwiêcej ich przypada³o na koniec XI w. Pojedyncze fragmenty znaleziono na Wolinie (dat. 2 po³. IX- 1 po³. XI w.), w Kamieniu Pomorskim (XI-XIIw.), Opolu (2 po³. XI- XII w.), Wroc³awiu(1 æw. XI w.). Grubo¶æ kawa³ków filcu z Pomorza oscyluje pomiêdzy 2-3 i 5-6 mm. Stopieñ sfilcowania te¿ jest ró¿ny.
Jak widzisz, jakie¶ przes³anki s± – teraz tylko od Ciebie zale¿y, czy siê zdecydujesz na kaftanik.
Pozdrawiam!
Vlasta

jakbym czytal opis ... walonek ... czyli filcowego obuwia
a wkoncu to tez "ubranie filcowe"

tu mozna zobaczyc fotke walonek na wyposazeniu armi czerwonej z poczatku drugiej wojny swiatowej

na pewno produkowano takie jescze w latach 60tych, we wschodniej Polsce, w Rosji i Finlandii
Jak to stary wynalazek ? ciezko mi w tej chwlli powiedziec ...

w kazdym razie zrobilismy takie naszemu mlodziakowi ... na wczesne sredniowiecze
polecam fotke w zalaczniku


pozdrawiam

Co do walonek, to szukam miejsca w polsce, gdzie mo¿na kupiæ. Jak nie znajdê, to sobie zrobiê ;]. Bardziej mi jednak chodzi³o o jakie¶ okrycie typu kaftan. Dziêki Vlasto za info. Nie znalaz³em tego co bym chcia³, wiêc za³o¿y³em nowy temat. W ka¿dym razie, jak kto¶ mo¿e ma cu¶ takiego albo gdzie widzia³, by³bym bardzo wdziêczny za podzielenie siê swoj± wiedz±.
Pozdro

Swego czasu (+/- 1989rok) babcia przywioz³a mi walonki z ZSRR. Podejrzewam, ¿e do dzi¶ s± gdzieniegdzie w Rosji dostêpne (raczej w ch³odniejszych rejonach).

Jesli myslisz o starych wytworcach, to nie kupisz ... ostatnia fabryke/wytwornie zamknieta na poczatku lat 70tych. Do tego nie zachowalo sie filczarstwo zupelnie wsrod wytworstwa ludowego, w zadnym z rejonow naszego kraju.

Prawdopodobnie jedyna osoba ktora sie para robieniem filcu recznie w Polsce w ksztalt inny niz plaski, jest moja malzonka Daria. Pozostale 2 osoby o ktorych wiem (Kasia - malzonka Banana, oraz ktos od Gyuli, a moze i on sam) wytwarzaja plaskie filce...

Zeby zrobic walonki trzeba miec troche doswiadczenia juz w kapeluszach, a z pewnoscia bez odpowiedniego modelu drewnianego nogi na ktorym filc bedzie schnal i sie kurczyl sie nie obejdzie.

Roboty filczarskiej oraz runa przygotowanie i wykorzystanie przy tym wiecej co przy dwoch czapkach/ kapelutkach
Wiec ni jak sie nie da zejsc ponizej 200 z³ za walonki .. czy to duzo czy to malo .. niby za skorzane botki placimy tyle samo lub wiecej u sredniowiecznych wyrobnikow.



Chyba bym nie kojarzyl tego z chlodniejszymi rejonami. Przez ostatnie 10 lat tania chinszczyzna zalala swiat , takze i jego najbiedniejsze rejony. Wiec chinskie gumiaki na pewno kroluja i na totalnych "koncach swiata".

Jesli gdzies sa do kupienia, to wlasnie raczej na zasadzie rekodziela ludowego. I byc moze szlo by to kupic i w centrum moskwy jako cos dla turysty ...

.. trza poszukac. Jest szansa ze wyjdzie sporo taniej ... choc trza doliczyc koszta sprowadzenia i koszta poswieconego czasu na poszukiwania, wykonanych telefonow itp itd.

Zawsze tez mozna sprobowac samemu .... na rowerze sie nauczyliscie to i tego mozna

Walony wracaj± do mody w Rosji. Ostatnio nawet lecia³ program o tym.
W Moskwie nawet otwierane s± (wytworne) specjalne sklepy z walonkami w których dostaniesz walonki w cenie samochodu nawet. Jak mówi± Rosjanie nie ma nic lepszego ni¿ obuwie które pomog³o wygraæ II wojne
Reasumuj±c w Rosji nie bedzie problemu z dostaniem.

Pozdrawiam

PS. Walonki prawdziw± furorê robi± w¶ród afrykañskiej m³odzie¿y studiuj±cej w Rosji (powa¿nie)

Witam

Przegl±daj±c zasoby sieci odno¶nie filcu trafi³em na co¶ ciekawego. Wspó³czesne wykorzystanie w modzie ubrañ z filcu wzorowane na tradycji koczowniczej.

Wykroje jak wykroje. Zainteresowa³a mnie jednak sama technologia opisywana m.in. przez Watchera - podobna jak w kapeluszach czy walonkach - ca³o¶æ z jednego kawa³ka bez szycia. Warto obejrzeæ:

Louis de Cordier

Ciekawy jestem czy jest to twórcze wykorzystanie technologii produkcji kapeluszy, czy odwzorowanie tradycyjnej metody jak w tym temacie.

pozdrowienia

Bravo Vislaw

to zdjecie : http://www.louisdecordier.com/felt-large.htm
powalilo nas z zona, na glebe

.. Bo¿e jest jeszcze piekno na tym swiecie



dzisiejsza produkcja kapeluszy ma niewiele wspolnego z dawna technika, to co pokazali na zdjeciu z w/w strony wyglada tak jak wlasnie sie robilo filcowe wyroby dawnij ..czyli na skorzanej/drewnianej formie uklada sie runo .. w kliku warstwach naprzeman pod katem 90 stopni (jak w papirusie) .. potem sie to filcuje/spilsnia i filcuje/pilsnia i znowu i znowu .... i powstaje .. dowolny ksztalt z jednego kawalka .. . bez zadnego szycia


jak ktos sobie chce zamowic takie wdzianko.. to zapraszam .. wyrob bedzie w pelni historyczny
... no i nie tak drogi jak w Paryzu

Mam kolejne pytanie : Kawa³ki filcu znalezione w okolicach Kijowa i ew. trochê bardziej na po³udnie/po³udniowy wschód. By³bym wdziêczny za in formacje. Vlasta pisa³a o Starej £adodze, mnie by jednak bardziej interesowa³a ta mniej zwikingowana czê¶æ Rusi. Wiem, ¿e ruscy siê t³ukli ze stepuj±cymi ale chyba nie zawsze wiêc my¶lê, ¿e czasami byli w dobrych stosunkach.
Pozdro

Temat ucich³ ju¿ dwa lata temu, czy mo¿e od tego czasu co¶ siê zmieni³o/dosz³y jakie¶ nowe ¼ród³a? Chodzi mi w³a¶nie o stosowanie filcu jako materia³u ubraniowego we wczesnym ¶redniowieczu (mnie interesuje VI..IX w., ale inne przyk³ady te¿ mile widziane), bo poza kilkoma ¼ród³ami wykopaliskowymi nic wiêcej tutaj nie napisano na temat stosowanie tego _jako tkaninê ubiorow±_.