Witam.
W czasie trwania republiki i cesarstwa by³o kilka wojen domowych.
W³a¶ciwie to by³o ich sporo....
Walczy³y przeciw sobie legiony o takim samym wyposarzeniu , taktyce i o takiej samej organizacji.

Ale jak oni siê rozró¿niali miêdzy sob±?
Jak w czasie zamêtu bitewnego walczyæ z wrogiem , a nie z kim¶ kto jest po naszej stronie.

Jak oni to rozwi±zywali?
czy by³y jakie¶ znaki osobiste legionistów? do rozpoznawania siebie w czasie bitwy?

Moim zdaniem to bardzo powa¿ny problem wojskowo¶ci - i Rzymianie MUSIELI to jako¶ rozwi±zac.

Polecam "Wojnê Domow±" Cezara. Na pewno nie wiemy wszystkiego, ale g³ównym wyróznikiem by³a tarcza.
Opisany jest incydent w którym kilku legionistów wziê³o tarcze zabitych wrogów by siê podkra¶æ do wrogich wojsk. Co ciekawe nie ma mowy o zmianie stroju czy innych znaków szczególnych.

Tarcza to na pewno wa¿ny element wyró¿niaj±cy.

Gdzie¶ przeczyta³em, ¿e w okresie wojen na terenie Italii, dla odroznienia przeciwnikow, uzywano kolorowych przepasek (szarf?) na ramieniu.

Wiemy natomiast, ze w okresie wojen domowych (i pó¼niej) uzywano tzw. "hasla dnia". By³o to has³o u¿ywane zarówno jako element rozpoznawczy podczas bitew, jak i has³o które pozwala³o na wej¶cie do obozu. Znane s± przypadki przechwycenia has³a przez przeciwnika, co zmusza³o do nag³ych zmian has³a dnia tu¿ przed bitw±. Podczas bitwy pod Farsalos Cezar u¿y³ has³a Venus Victrix (czyli Wenus nis±ca zwyciêstwo). Kaligula podobno u¿ywa³ has³a dnia w stylu "kochanie" lub "Wenera, bogini mi³o¶ci" po to aby dokuczyæ pewnemu przystojnemu pretorianinowi:)
Wiêcej na ten temat w D. Colins: Legiony Cezara s. 134 i 135