Pomoc - Szukaj - Uytkownicy - Kalendarz
Pena wersja: kab³±czki skroniowe
> Ubiór i dodatki > Dodatki > Bi¿uteria
Wisna
Witam
Czy ma kto¶ rysunki, zdjêcia lub jkaie¶ inne informacje na temat kab³±czków skroniowych? Interesuje mnie okres IX-XI.
Z góry dziêkujê za odp.

Pozdrawiam :-)
Ludka
Witam!

Zajrzyj do ksiazki H. Kocki-Krenz o ozdobach na terenie slowianszczyzny zachodniej, tam tez dalsza bibliografia.

Ludka Excalibur
Wisna
Dziêki :-)
krax
W ksi±¿ce Józefa Kostrzewskiego "Kultura prapolska" na stronie 170 jest rysunek stroju g³owy pomorzanki wed³ug znaleziska grobowego z Uniradzy pow.kartuski. Przedstawia u³o¿enie kob³±czków na g³owie. Niestety nie mam mo¿liwo¶ci wrzucenia tego na net.
Pozdrawiam smile.gif
Nawojka
Witaj, smile.gif
dopiero teraz przeczyta³am Twój post (chyba troche za pó¼no)... Ale przesy³am to, co mam. To s± kab³±czki skroniowe s³owiañskie (dregowickie) odkryte podczas wykopalisk w Puszczy Bia³owieskiej.
Generalnie na terenach obecnej Polski jest tak, ¿e kab³±czki pó³torazwojowe (takie jak przesy³am) s± wschodnios³owiañskie, za¶ kab³±czki esowate s± zachodnios³owiañskie. smile.gif
Pozdrawiam.
Nawojka icon_wink.gif
Vesna_
slawa!
mam pytanie odnosnie kablaczkow skroniowych wczesnosredniowiecznych. Jak je noszono - jak je przyczepiano i czy byly noszone z jednej strony, z obu? Jaka byla ich ilosc? W zalacznikach mam rysunki jak je przyczepiano, niestety moj jest inny (zalacznik - kablaczek - ) i nie wiem jak prawidlowo go przyczepic do opaski. co do opaski - przeczytalam ze mozne byc to krajka, lniany lub skorzany pas. a jak tak naprawde bylo i ktore noszono najczesciej?
z gory dziekuje za odp
Vesna
Vlasta
Hej! Jak pisze Koèka-Krenz w ksi±¿ce Bi¿uteria pó³nocno-zachodnio-s³owiañska we wczesnym ¶redniowieczu zasadniczo znajduje siê je w grobach pochowanych kobiet roz³o¿one w jednakowej ilo¶ci po obu stronach g³owy. Je¶li ich ilo¶æ by³a nieparzysta, to czê¶ciej wiêcej kab³±czków by³o z lewej strony, tak samo, je¶li by³ tylko jeden kab³±czek, to wystêpowa³ z lewej strony. Nie jest to jednak absolutna regu³a, by³y wyj±tki. Najczê¶ciej w grobach spotyka siê po jednym kab³±czku po obu stronach czaszki, choæ wystêpowa³y te¿ w znacznych ilo¶ciach - 8,9,11 (co¶ mi siê przypomina, ¿e Wachowski w Cmentarzyskach doby wczesnopiastowskiej na ¦l±sku pisa³ nawet o 13-tu). Kab³±czki mocowano do skórzanych pasków ³±czonych z tkanin± i kor±, pasków z samej skóry, ta¶my p³óciennej czy we³nianej, s± przes³anki ¿e tak¿e do czepców i chust, (spotka³am siê te¿ z pogl±dem, ¿e przywieszano je na sznurkach, przyczepionych do opaski, b±d¿ wplatano we w³osy). Do opasek mocowano je, wsuwaj±c je w opaskê, b±d¼ te¿ przyszywano do niej niæmi, jeden za drugim lub kilka w jednym miejscu (taki jakby wachlarzyk). Czasami na kab³±czek nawlekano dodatkowo paciorek szklany. To w takim telegraficznym skrócie - szersze informacje znajdziesz w w/w pracy Koèki-Krenz (jest tego prawie 20 stron).
Pozdrawiam!
Vlasta
P.S. Temat przerzuci³am tutaj, chyba bardziej pasuje
Bratomir
a ja wciaz proboje dowiedzieæ siê jak nazywa sie rzemie¶lnik któy to wykonuje:) jesli kto¶ moze mi pomoc to bêdê wdziêczny, bo jubilerem go raczej nie mo¿na nazwac:) pozdrawiam
spiralne kab³±czki tak¿e wystepowa³y prawda? na której¶ ze stron które w tym temacie sie pojawia³y gdzie¶ widzia³em
Gloria z Krakowa
Po apelu moderatora przeklejam tu post z tematu o tekstylnych nakryciach s³owy:

Kab³±czki skroniowe. Literatura traktuj±ca o kulturze materialnej ¶redniowiecznej Polski donosi o ich wystêpowaniu do koñca XIII wieku; potwierdzaj± to badania archeologiczne. Nie trafi³am jednak na ¿adne przedstawienia ikonograficzne kab³±czków. Jak wiêc nale¿y je nosiæ w XIII wieku? Na chu¶cie oplecionej kolorowym sznurkiem (skoro krajki s± niemodne), tudzie¿ na go³± g³owê? P³ócienny "p±tlik" z BM jest chyba ma³o elegancki.
Gdyby kto¶ dysponowa³ stosownymi ¼ród³ami do popatrzenia...
apaczomir
Andrzej Sikorski "Tkaniny z wczesno¶redniowiecznego cmentarzyska "szkieletowego" w Dêbczynie gm. Bia³ogard województwo koszaliñskie". Dotyczy to XI i schy³ku XII wieku. Opisane jedt tam czó³ko wraz z jego splotem, misterno¶ci±, wplotem z³otej nici i kab³±czkami. Do tego rysunki.

O typologii kab³±czków pisa³ Zbigniew Bukowski w opracowaniu pt. "Puste kab³aczki skroniowe typu pomorskiego"
Korinka
Edit: Kolejne trzy posty dotycz± kab³±czków z XIII wieku; przeniesione z tematu o wykrojach XIII-wiecznych.
Andrzej / Viator


To zale¿y tak¿e od regionu.
W XIII wieku w Polsce noszono jeszcze jak najbardziej kab³±czki skroniowe ^^
co do sposobu ich noszenia, to znam jedynie "ogólne wytyczne" czyli obejmuj±ce ca³y okres, powiedzmy XI-XIII wieku
"mocowane by³y do czó³ek - ta¶m z tkanin lnianych lub we³nianych, albo pasm skóry, zapewne usztywnianych kor±" (dalej jest jeszcze kilka szczegó³ów)
za Kóèka-Krenz Hanna
1993 Bi¿uteria pó³nocno-zachodnio-s³owiañska we wczesnym ¶redniowieczu, Poznañ s. 41-42
Poniewa¿ jest to ksi±¿ka o bi¿uterii, to jest to opisane tylko ogólnie smile.gif
z tego co kojarzê mog³y byæ te¿ mocowane do chust, natomiast opaski bywa³y ozdobne -> ze wzglêdu na tkaninê, z której je wykonano (np. ta z Ka³dusa) lub w ró¿ny sposób dodatkowo zdobione (paciorkami, blaszkami...)
niestety, jak wiadomo, materia³y organiczne zachowuj± siê niezmiernie rzadko :/
Wydaje mi siê, ¿e by³y noszone zarówno przez panny jak i mê¿atki, gdy¿ znajdowane s± zarówno w grobach dzieci (z tego co wiem od ok. 3 roku ¿ycia) jak i kobiet w ró¿nym wieku

Fanka kab³±czków ;P
Kay
Hejka!
Czy mo¿na co¶ wiêcej a propos tych kab³±czków..? Bo ju¿ kilkakrotnie zetknê³am siê z opini±, ¿e - owszem- by³y, ale na pocz±tku stulecia, a nie wiem, co pó¼niej icon_sad.gif Ta pozycja o której wspominasz... czy ogranicza siê tylko do bi¿uterii z tytu³owego regionu, czy jest to jaki¶ przekrój? Bo - prawdê mówi±c - strasznie "cierpiê" na nakrycia g³owy, a ¶ci¶lej : nie cierpiê ich! icon_wink.gif Zatem ci±gle szukam czego¶ nowego, a jako¶ razi mnie kompletny brak nakrycia g³owy. Wiêc - " nie chcem, ale muszem". Mo¿e kab³±czki by³y by jakim¶ wyj¶ciem? Generalnie - odtwarzam po³owê XIIIw, region: obecnej Wielkopolski - i w zasadzie, tylko to mnie interesuje. Jest w tej ksi±¿ce jaka¶ wzmianka jak to wygl±da³o na tych ziemiach, miêdzy 1240r a 1300r ?

Pozdawiam!
Korinka
Ksi±¿ka generalnie jest o bi¿uterii (za to powinna byæ stosunkowo ³atwo dostêpna), a co do nakryæ g³owy s± tam tylko ogó³y. Natomiast kab³±czki w XIII w. uznaje siê jeszcze za "standard", prze¿ywaj± siê jeszcze w 1. po³. XIV w. Jest to na pewno zale¿ne od regionu i "klasy spo³ecznej"
Generalnie przyjmuje siê (generalizuj±c), ¿e z czasem stawa³y siê coraz wiêksze, wiêc w XIII wieku mog³y mieæ ¶rednicê 5-7 cm.

Kori

PS W³a¶nie piszê o tym pracê ;P wiêc jak siê na co¶ natknê, to postaram siê daæ znaæ smile.gif
Nikodem
Wybaczcie forumow± nekromancjê smile.gif.

Poszukuje informacji o kab³±czkach malowanych, lub w inny, podobny sposób zdobionych (emalie? farby? barwniki?). Kocka-Krenz niestety nic nie pisze na temat takiej techniki zdobienia bi¿uteri w¶ród s³owian zachodnich angsad.gif.

Je¶li Moderatory uwa¿aj± i¿ nekromancja to z³o proszê o wydzielenie do osobnego w±tku smile.gif.
Bryan (Mettivs Naevivs Corax)
Nie, nie, spokojnie - sam chcê kupiæ ¿onie kab³±czki, wiêc chêtnie sobie poczytam.
Libu¹e
Ciekawe...sk±d pomys³, ¿eby by³y malowane? Jako¶ trudno mi sobie to wyobraziæ. Zw³aszcza na tych cienkich. Na pewno ozdobne by³o czó³ko, czasem do kab³±czków co¶ doczepiano, jest te¿ znalezisko kilku kab³±czków po³±czonych razem w rodzaju ³añcuszka (¶rodkowe Czechy), ale malowane?
Nikodem
Le¿y mi na biurku, st±d pomys³. Tzn nie wiem czy to malowanie, czy emalia czy inny rodzaj pow³oki. Z pomiarów widaæ ¿e sam kab³±czek jest miedziany, a warstwa która go gdzieniegdzie pokrywa to mieszanka wielu rzeczy - krzem, o³ów, fosfor, wapñ, glin, chlor, tlen i arsen (mam tylko pierwiastki, bo to pomiar z EDX). Czekam na wyniki badañ Ramanowskich i LIBS, a w miêdzyczasie szukam czegokolwiek w literaturze na temat takiego zdobienia kab³±czków skroniowych. Niestety (podstawowa) literatura nic o tym nie wspomina.

Pozdrawiam serdecznie smile.gif
dara
proste barwienie stopów miedzi polega na umieszczeniu oczyszczonego i ogrzanego przedmiotu w dymie siarki uzyskamy w ten sposób niebiesko zielona patynê
Nikodem
To nie jest patyna, poza tym na powierzchni nie ma siarki.
Aedan
A mo¿e tlenki czy azotany miedzi?
Zdjêcie (makro) by co¶ mog³o pomóc. W przypadku emalii widoczne by³yby prawdopodobnie ¶lady komórek. Mo¿e by³y jakie¶ pow³oki metaliczne które oksydowa³y i zabarwi³y powierzchniê? Farby na metal, która przetrwa³aby te parêset lat raczej sobie nie wyobra¿am.
Anka z Mazowsza
Hensel w jednej z ksi±¿ek pisze o emaliowanych kab³±czkach chyba z br±zu, wczoraj wpad³a mi w rêce w antykwariacie, ale tytu³ mia³a jaki¶ taki dziwny, ¿e nie mogê go teraz znale¼æ w necie...smile.gif Postaram siê sprawdziæ nied³ugo i co¶ napiszê...

Pozdrawiam
Lubomir Aleksandrowicz
Witam!

Na Rusi emalia znana i popularna nie tylko na kab³±czkach ale i krzy¿ykach .
W³a¶nie przygotowujemy siê do wykonania krzy¿yków z br±zu z emali±
Je¶li kto¶ jest ciekaw niech napisze do mojej , jak bêdzie ma³a czas to poda wiêcej szczegó³ów Mojmira z Horodnej Rzemios³o Grodowe "Szepcz±ce
Kruki" krukimojmiry@interia.pl
Nikodem
Aedan - nie mam zdjeæ makro, mam jedynie zdjêcia mikroskopowe, ale to Ciê chyba nie zainteresuje.
Anka - bêdê zobowi±zany.
Lubomir - jakie emalie?
Lubomir Aleksandrowicz
Witam !
Przepraszam z rozpêdu napisa³em kab³±czki mój b³±d , chodzi³o mi o ko³ty i zausznice , mogê jescze dopisaæ pisanki emaliowane o czywi¶cie wczesne ¶redniowiecze:)

krukimojmiry@interia.pl
Piwomir
Witam

Interesuj± mnie wzory kab³±czków z Wielkich Moraw. W dotychczas przeczytanej literaturze narazie nic nie znalaz³em.
Olof
Grzebi±c w tym temacie znalaz³am co¶ takiego:

CYTAT
Náu¹nice

Stejnì jako gombíky jsou velkomoravské náu¹nice typické pro tuto dobu a oblast. Mají velice obsáhlou typologii. Zpùsobem zpracování je mù¾eme rozdìlit na náu¹nice zhotovené z filigránového drátku a náu¹nice vytepávané z plechu. Dále jsou tu náu¹nice podunajského typu, které bývají èasto z bronzového drátu, nìkdy zdobeného granulací, a veligradského typu, které jsou èasto velmi masivní a honosné.

PROSTÉ NÁU©NICE

a) jednoduché krou¾kové náu¹nice ? celá slovanská oblast (7. ? 13. st)

b) náu¹nice s oèkem ? 10. ? 13.st. (hl. v 11. st)

c) esovité zakonèení ? sklonek 10. ? 11.st.

d) meandrovité ukonèení ? pøedchùdci a souputníci esovité záu¹nice

e) spirálovité ukonèení ? 10. st. a vý¹¹e

f) spirálovité závìsky ? ovlivnìn byzant.-orientálními rázem ? 10.st.

g) trubièkovité závìsky ? 1. pol. 10. st.

h) duté nezdobené kulièky



HONOSNÉ NÁU©NICE

a) Hrozníèkové

a.1.) jednoduchý hrozníèek ? datována pùvodním materiálem keszthelského rázu (ná¹ivky, èelenky, zvoneèek) do 1. 1/3 9. st.

a.2.) se 3 ? 4 zrny se mimo Moravu vyskytují s pozdnìkeszthelskými vìcmi a dle staromìstské stratigrafie patøí do 1. pol. 9. st., ale mo¾nost výskytu i na poè. 10. st.

a.3.) jednostranný protáhlý hrozníèek od 2. pol. 9. ? poè. 10. st.

a.4.) oboustranné hrozníèky ? datování na sklonek 9. st. a 1. pol. 10. st.

a.5.) zdobený spodní oblouk ? sklonek 9. st. - 1. pol. 10. st., techniky zde u¾ívané jsou i napodobovány v belobrdském inventáøi v 10. ? 11. st.

a.6.) zdobené na horním oblouku ? analogie v Zalaváru a i nálezu Triljském kde jsou spolu s náu¹nicemi datovanými od sklonku 9. st. do pol. 10. st.

a.7.) z tordovaného drátu ? konec 9. st. a 1. pol. 10. st.(neznáme mimo Staré Mìsto)

a.8.) s hroznièkovým závìskem ? z 10. st. dle nálezových okolností ve Starém Mìstì , Skalici a Brna ? Malomìøic.

b) Bubínkové náu¹nice

b.1.) se 4 bubínky ? ve 4 variantách. První dvì varianty lze klást do posled. 1/3 9. st. - 1. pol. 10. st. a dal¹í dvì varianty do 1. pol. 10. st., pøesná analogie této variety je ze Zalesie. Blízkost tìchto náu¹nic k typickým kusùm starocharvátským. Je dolo¾en i spoleèný výskyt náu¹nic se 4 bubínky s gombíky a s náu¹nicemi vrcholného støedohradi¹tního období a výskyt odlévaných tvarù v okruhu belobrdském.

b.2.) se tøemi bubínky ? Staré Mìsto, odlévaný exempláø z Pohanska.

b.3.) se 7 bubínky ? dle V. hrubého je datace náu¹nic do 1. pol. 10. st. s tím, ¾e se poèaly vyrábìt ji¾ na sklonku 9. st..

c) ko¹íèkové náu¹nice

c.1.) 7 ko¹íèkù ? souèasné s náu¹nicemi se 7 bubínky, sklonek 9. st. a 1. pol. 10. st.

c.2.) 9 ko¹íèkù ? uzavøený celek se 7 ko¹íèky, objevují se i gombíky s úpadkovým ornamentem, knoflíky s puklicemi , sloupeèkové náu¹nice, øetízkovité náu¹nice a esovité záu¹nice ? 1. pol. 10. st. V 2. pol. 10. st. ¹el vývoj ko¹íè. náu¹nic k tvarùm se tøemi ko¹íèky d) sloupeèkové náu¹nice ? nachází se spolu s pozdními gombíky, knoflíky s makovou granulací , ko¹íèkovými a hrozníèkovými náu¹nicemi ( èasto s esovitou klièkou, to ukazuje na pol. 10.st.)

e) Lunicové náu¹nice

e.1.) s øetízky ? poklady zlomkového støíbra a tak lze datovat na sklonek VM období. To dokazuje i datování ze Starého mìsta ? Na Valách, ©pitálkách a i z Kouøimi z let 910 ? 940.

e.2.) s bubínky ? s hvìzdicovým závìsem; Z. Vinsky datuje do 7. ? 11. st.

e.3.) s hrozníèky ? poklady zlomkového støíbra z konce 10. st. a z 11. st.. Odlévané varianty v hrobech belobrdské a karatánské kultury.

Varia ? V. hrubý zde øadí rùzné typy její¾ dolní oblouk je ukonèen oèkem èi esovitou klièkou.


I ilustracje:


Náu¹nice podunajského typu




Náu¹nice byzantsko-orientálního rázu



Wujek Google i wyszukiwanie po czesku siê k³aniaj± google.gif
M¶cidróg
CYTAT
Interesuj± mnie wzory kab³±czków z Wielkich Moraw.

Nie kab³±czki a zausznice,wszystko dalej jak poda³a Olof.
Piwomir
CYTAT(M¶cidróg @ 08:01 08.05.2013) *
Nie kab³±czki a zausznice,wszystko dalej jak poda³a Olof.


A mnie akurat konkretnie interesuj± kab³±czki, nie zausznice. Czy jakiekolwiek znaleziono?
Olof
Ale co konkretnie masz na my¶li u¿ywaj±c s³owa "kab³±czki"? Chodzi Ci o co¶ w deseñ kab³±czków esowatych na przyk³ad?
Je¶li tak, to Czesi to nazywaj± záu¹nice i w wersji "esowatej" pojawiaj± siê i rozpowszechniaj±, na ile siê wywiedzia³am, dopiero w X w. czyli w zasadzie ju¿ po upadku pañstwa wielkomorawskiego (je¶li przyj±æ ¿e upad³o +- ok. 900 roku).

Charakterystyczne dla Wielkich Moraw s± nausznice jak wy¿ej, i zupe³nie proste i wspania³e ozdobne. Chyba niekoniecznie noszone "na uszach" czy "w uszach" ale tutaj ju¿ powiem szczerze ¿e sama nie wiem (widzia³am i takie wersje i wersje na czó³ku) wiêc siê wypowiadaæ nie bêdê, mo¿e M¶cidrug co¶ napisze wiêcej, on w tym temacie siedzi.
Piwomir
CYTAT(Olof @ 17:43 08.05.2013) *
Ale co konkretnie masz na my¶li u¿ywaj±c s³owa "kab³±czki"? Rozumiem, ¿e chodzi Ci o ozdoby kobiece noszone na g³owie - na skroniach, w okolicach uszu, wplatane we w³osy?


Tak. Chodzi mi o ozdoby kobiece noszone na g³owie - na skroniach, w okolicach uszu przyczepiane do skórzanych lub tkanych opasek, tzw. czólek. Najczê¶ciej esowate, ale nie tylko. Kto¶ kiedy¶ stworzy³ nawet typologiê, wyró¿niaj±c kilkana¶cie rodzajów, ale sobie autora nie przypominam. To co je odró¿nia od zausznic jest w³a¶nie sposób noszenia oraz wynikaj±cy z niego kszta³t - musz± posiadaæ ma³e uszko, by by³o jak je przyszyæ do czó³ka. Czasem komponowane w rz±dki od najmniejszego bli¿ej czo³a do najwiêkszego bli¿ej ucha.
Olof
Ok, to w zasadzie ju¿ Ci wy¿ej odpowiedzia³am, ale jeszcze raz - na terenach które Ciê interesuj± tego typu ozdoby pojawiaj± siê w X w. (datowana dosyæ lu¼no X-XII w.), czyli ju¿ nie za czasów pañstwa wielkomorawskiego. I - uwaga - te najwcze¶niejsze s± bardzo malutkie, ¶rednica tak 1 cm - 1,5 cm. Pó¼niej rosn±.

O, takie maleñstwa (fotki z muzeum w Mikulczicach):





Te kwadraciki z cyframi do opisów mia³y ok. 8-9 mm wysoko¶ci (zapamiêta³am ¿eby mieæ skalê).

Dla dope³nienia obrazu jeszcze dwie nausznice z muzeum w Starym Meste, ozdobna i zupe³nie prosta (tutaj dla odmiany szeroko¶æ tabliczki z numerem to ok. 7 mm)



Odno¶nie kab³±czków ogólnie - niekoniecznie kab³±czki esowate przyszywano za uszko - na Halli jest ca³y temat o czó³kach gdzie s± tak¿e zdjêcia znalezisk a w¶ród nich kab³±czki przetykane przez tkaninê/ta¶mê, przyszywane za "kab³±k" kab³±czka, przeci±gane za uszko przez tkaninê i tak dalej smile.gif Na ten sam temat - znaczy siê mocowania, nieco jest te¿ w kni¿ce Koèki-Krenz "Bi¿uteria pó³nocno-zachodnio-s³owiañska we wczesnym ¶redniowieczu"

EDIT - w³a¶nie grzebi±c na Halli znalaz³am fragment pierwszego rysunku z nausznicami - opisany jako "bronzove vlasove ozdoby" - wiêc mo¿e faktycznie niekoniecznie w uszach/na uszach.
To jest wersja lo-fi gwnej zawartoci. Aby zobaczy pen wersj z wiksz zawartoci, obrazkami i formatowaniem prosz kliknij tutaj.
Invision Power Board © 2001-2024 Invision Power Services, Inc.