Znalaz³am w necie ciekawy tekst pie¶ni nieprzystojnej. Pochodzi ona z pocz±tku XVw. Macie mo¿e cu¶ podobnego? bo zaciekawi³ mnie temat wierszy mi³osnych.


CANTILENA INHONESTA


Chcy ja na pannu ¿a³owaæ:
Nie chcia³at' mi trochy daæ
Memu koni owsa.

Mnisz-li ty, panno, bych by³ ma³?
U mnet' wisi jako stal
No¿yk przy biedrzycy.

Ro¿¿y, panno, ¶wieciczku,
Przysuczywa dratwiczku
Jako pirwe by³o.

Na pisane perzynie
Damy sobie do wole
Piwa i medu.

Ro¿¿y, panno, kahanec,
Ohledawa hned winec,
Jeszcze li je ca³.

A ktorak mo¿e ca³ byci,
Zarazem ji star³ kici,
Kto pirwe przybieh³.

Mnisz-li, panno, bych by³ ¶lep?
Uderzym ja kijem w kerz,
Wy¿enu zajece.


Obja¶nienia


cantilena inhonesta (³ac.) - piosenka nieprzystojna.
¿a³owaæ - skar¿yæ siê.
mnisz-li - czy s±dzisz.
przy biedrzycy - przy biodrze.
ro¿¿y ¶wieciczku - zapal ¶wieczuszkê.
przysuczywa dratwiczku - przêd¼my dratewkê.
pirwe by³o - dawniej bywa³o.
na pisane perzynie - na zdobionej, wzorzystej pierzynie.
medu - miódu.
kahanec - lampka, ¶wiecznik.
ohledawa hnet winec - ogl±dajmy zaraz wieniec, wianek.
li je ca³ - czy jest ca³y (nie naruszony).
ktorak - jak, jak¿e.
zarazem ji star³ kici - od razu go zdar³ kijem.
kerz - krzew, krzak.
wy¿enu zajece - wygoniê, wypêdzê zaj±ca.

hihi
mo¿e to troche nie dokoñca na temat, ale polecam tak¿e lekturê "Pie¶ni nad Pie¶niami" (tej biblijnej) ;) ciekawe rzeczy mog± wyj¶æ z analizy

Na ludowo

Siedzia³a na so¶nie
P³aka³a ¿a³o¶nie
Matu¶, moja matu¶
kiedy mi ³obro¶nie?

Nie p³acz córu¶ nie p³acz
Bo¶ ty jeszcze m³oda
Jeszcze ci ³obro¶nie
Jak u ¿yda broda

Pie¶ñ z Wielkopolski XIX w.
Pozdrawiam

Jacek Kaczmarski ¶piewa³ przet³umczon± przez siebie z francuskiego piosenkê, ponoæ XVI wieczn± (czy kto¶ to mo¿e sprawdziæ?) :

"Moja prze¶liczna mufka"

Prze¶liczna dzieweczka na spacer raz sz³a
Gdy noc j± z³apa³a wietrzysta i z³a
Byæ mo¿e przestraszy³by zi±b i mrok j±
Lecz mia³a wszak mufkê prze¶liczn± sw±

Nie ruszaj to moje, we¼ precz ³apy swoje,
Popsujesz j± bojê siê o mufkê sw±

Wiêc sz³a w dó³ ulicy przez zamieæ i mrok
Gdy jaki¶ m³odzieniec z ni± zrówna³ swój krok
Na widok jej u¶miech rozja¶ni³ mu twarz
Ach panno prze¶liczn± wszak mufkê ty masz

Nie ruszaj to moje ...

Wiem dobrze, ¿e mam mufkê ¶liczn± jak sen
Co ch³opców spojrzenia przyci±ga co dzieñ
Ró¿owym jedwabiem podszyta pod spodem
A z wierzchu futerko co chroni przed ch³odem

Nie ruszaj to moje ...

Lecz mufka jest moja i nic do niej ci
Bo mama kaza³a strzec dobrze jej mi
Wiêc id¼ w swoj± stronê i zostaw mnie ju¿
Bo nie dam ci mufki i za tysi±c ró¿

Nie ruszaj to moje ...

Lecz noc by³a zimna i pannie co sz³a
Zachcia³o siê winka kubeczek lub dwa
Po winku zbyt mocnym zago¶ci³ sen w niej
A ch³opcy z jej mufk± hulali ¿e hej

Nie ruszaj to moje ...

Zbudziwszy siê w p³acz uderzy³a i jêk
Zepsuli mi mufkê i szew na niej pêk³
Odarli futerko i jedwab na fest
I na nic ma mufka zupe³nie ju¿ jest

Nie ruszaj to moje ...

Wiêc m³ode dziewczêta strzec trzeba siê wam
Tych ch³opców co z wami chc± byæ sam na sam
Przemin± raz dwa wina szum, s³odkie s³ówka
A w darze zostanie wam dziurawa mufka

Nie ruszaj to moje ...

Kilka songów mo¿na znale¼æ tutaj:
Polska poezja ¶wiecka XV wieku, opr. M.W³odarski, Wroc³aw 1997, BN I, 60 - i je¶li mnie pamiêæ nie myli, to w³a¶nie tu jest Cantilena.
¦redniowieczna poezja polska ¶wiecka, oprac. S. Vrtel-Wierczyñski, Wroc³aw 1952. BN I, 60 - tu krytycznie trzeba spojrzeæ na zawarto¶æ.
Gatunek, gatunek - i cechy gatunkowe.
W pierwszej pozycji s± (je¶li dobrze pamiêtam) fragmenty ¿akowskich przy¶piewek (oj, inhonesta!)

Kiedy¶ nikt - pod gro¼b± banicji towarzyskiej - nie odwa¿y³by siê za¶piewaæ przy kobietach "Przybyli u³ani pod okienko", a dzisiaj kolesie zasuwaj± to na paradach patriotycznych; niby nie pada tam nawet s³owo "pyta", ale jednak co¶ wisi w powietrzu. A dziurawa mufka to dopiero zadanie dla rekonstruktorów! pozdro

mo¿e trochê nie w temacie ale:
jedna z fraszek Kochanowskiego brzmi te¿ jak pie¶ñ


"Do dziewki"

Nie uciekaj przede mn±, dziewko urodziwa,
Z twoj± rumian± twarz± moja broda siwa
Zgodzi siê znamienicie; patrz, gdy wieniec wij±,
¯e pospolicie sadz± przy ró¿ej lelij±.

Nie uciekaj przede mn±, dziewko urodziwa,
Serceæ jeszcze niestare, chocia broda siwa;
Choæ u mnie broda siwa, jeszczem niezganiony,
Czosnek ma g³owê bia³±, a ogon zielony.

Nie uciekaj, ma rada; wszak wiesz: im kot starszy,
Tym, pospolicie mówi±, ogon jego twarszy;
I d±b, choæ mie¶cy przeschnie, choæ list na nim p³owy
Przedsiê stoi potê¿nie, bo ma korzeñ zdrowy.

wprawdzie nie ma melodii, ale w wierszach czêsto wspomina o graniu na lutni wiêc kto wie, mo¿e kiedy¶ jaka¶ by³a (bo mi to brzmi na pie¶ñ)

Ok, Kochanowski by³ notorycznym ¶wintuchem, ale uznaæ fraszkê za "pie¶ñ" (co to jest "pie¶ñ"?), poniewa¿ "brzmi jak pie¶ñ" to raczej b³±d w metodzie. Zreszt± analiza formalna tej fraszki nie wykazuje raczej nic niezwyk³ego... Pozostaje wiêc tylko Gomó³ka i smêtny Psa³terz.

...A w szko³ach jawi siê, jako flegmatyk, nudziarz i safandu³a. Komuda (cze¶æ mu za jego ksi±¿ki) wykorzysta³ tê fraszkê w swoim ,,Banicie''.

A tak w temacie, raz s³ysza³em jeden wiersz (na upartego, mo¿na za¶piewaæ):

Opiwszy siê winem i gard³em i nosem,
Jak nie rzygnie przez stó³ towarzysz usarski bigosem.

£o rany! Co to za cudo?

...a, raz zas³ysza³em.

Dobrze by³oby jednak spróbowaæ ustaliæ ¼ród³o. Je¶li zas³ysza³e¶ to na imprezie odtwórców to jeszcze o niczym nie ¶wiadczy. W takich razach ¶piewa i recytuje siê ró¿ne rzeczy.

"Opiwszy siê jak ¶winia, i gêb± i nosem
Rzygnie na stó³ husarski towarzysz bigosem etc."
- Wac³aw Potocki, "Polskie blomuzie"

Jak najbardziej XVII wieczny autor, jednak nie by³a to pie¶ñ, choæ siê rymuje ;)

Niestety, Ig³a mnie ubieg³. A mog³em jednak si±¶æ w niedzielê do kompa.