Cze¶æ Wam!

Uczestnicy LDRP nie s³u¿yli pomoc±, mo¿e w¶ród Was znajduj± siê tacy, którzy dysponuj± dalszymi informacjami na w.w. temat.

Zacznê od tego, co mi ju¿ wiadomo:
Przybyli z Rzeszy Krzy¿acy traktowali Prusy jak kolonie. Nie dopuszczali rycerzy pruskich (koloni¶ci) do zakonu i ograniczali udzia³ miejscowych (nawet pochodzenia niemieckiego) we w³adzy. Budzi³o to opozycjê. (To zdanie mo¿na podsumowaæ tak, ¿e krzy¿acy nie dopu¶cili innych do swojej pisakownicy, na co tamci siê gniewali.) Tak¿e uwa¿ano, ¿e urzêdnicy zakonu dopu¶cili siê nadu¿ycia swojej w³adzy. Krysys zbo¿owy przyczyni³ siê równie¿ do powiêkszenia siê socjalnej przepa¶ci.
W nastêpstwie tego wszystkiego szlachta ziemiañska rz±da³a wiêcej wspó³decyzji. Zakon odmówi³ kategorycznie, na co rycerzy Che³mna za³orzyli w roku 1397 spiskowe "Towarzystwo Jaszczurze" jako antykrzy¿ack± organizacjê rycerstwa i nawi±zali kontakt z Polsk±. Celem tej organzacji by³ obrona wspó³nych interesów polskiego rycerstwa w Prusach wobec zakonu. Na pocz±tku uwa¿ano "Z.J." jako nieszkodliwe towarzystwo rycerskie, które niebawem mia³o daæ o sobie znaæ (ale mi siê w³adnie rymowa³o).
W roku 1411 ¶ciêto g³owê Miko³aja Ryñskiego, jednemu z za³o¿ycieli "Z.J." i chor±¿y Che³mna, za dezercjê (zdradê) z czê¶ci± rycerzy swojej chor±gwi w Bitwie pod Grunwaldem.
W roku 1440 powstaje "Zwi±zek Pruski", do którego przy³±czy³a siê tak¿e zwi±zana w "Z.J." opozycja szlachecka.

pytanie 1°) Jacy inni za³o¿yciele s± znane?
pytanie 2°) Czy jest co¶ wiadomo o tym, co sk³oni³o za³o¿yciele do wyboru takiej a nie innej nazwy dla swojej organizacji?
pytanie 3°) Jakimi dzia³aniami zamierzali zadbaæ o swoje interesy?
pytanie 4°) Czego oczekiwali z kontaktu z Polsk± (koron±)?
pytanie 5°) Czy do tego zwi±zku nale¿eli tylko rycerze polskiego pochodzenia?
pytanie 6°) Jakie powodu przedstawiono zakonu za tworzenie „spó³ki” rycerskiej?
pytanie 7°) Czy "Z.J." zosta³ poch³oniêty przez "Z.P.", czy jego cz³onkowie dzia³ali tylko równocze¶nie w jednej jak i w drugiej organizacji?
pytanie 8°) Czy "Z.P." by³ stworem mieszczañsta, skoro "Z.J." by³ organizacj± drobnej szlachty?
pytanie 9°) Czy "Z.P." mia³ odmienne cele od "Z.J."?
pytanie 10°) Co szczegó³owego wiadomo na temat krysysu zbo¿owego, który w efekcie przez konkurencjê miêdzy gospodark± zakonn± a wzros³± w si³ê gopodark± Polski doprowadzi³ do wojny z zakonem?

z p. - Thomas (Regensburg/Ratyzbona, dnia 31.5.2004r.)

Witam!

Wiêc o powstaniu i ogólnej dzia³alno¶ci tzw. Jaszczurkowców niewiele do tej pory wiem, ale du¿± rolê na pewno odegrali w konflikcie grunwaldzkim- ¿eby nie powiedzieæ zasadnicz±. Wiêc dziêki nim to w³a¶nie Jagie³³o nasz kochany wiedzia³ DOK£ADNIE o wszystkich przedsiêwziêciach Zakonu NMPDNwJ . Znana jest i najlepiej o tym po¶wiadczaj±ca osoba Staszka z Bolumina (vel Stassko von Bolmen) który to bêd±c zaufanym Wielkiego Mistrza Ulryka i jego pokojowym ,jak dobrze pamiêtam, nie odstêpuj±c Ulryka na krok o wszystkim powiadamia³ W³adys³awa Jagie³³e. On te¿ przez goñca o¶wieci³ naszego genialnego w³adcê wykazuj±c liczbê, rodzaj, rozstawienie planowane i rodzaj umocnieñ poczynionych przez Krzy¿aków ( je¶li chodzi o umocnienia to nie jestem osobi¶cie w stanie uwierzyæ ¿e w oko³o 5-6 godzin Czarno-Biali zdo³ali mimo posiadanych ¶rodków wykopaæ g³êbokie i szerokie wilcze do³y i zamaskowaæ je ale to na inn± dyskusje...). Staszko pochodzi³z ziemi che³miñskiej i jest pierwowzorem naszego Hansa Klossa . Jest ¿ywym dowodem na zorganizowanie Jagie³³y który to mia³ w³asn± siatkê wywiadowcz± i agentów których to rolê spe³niali do tej pory dyplomaci na dworach królewskich ( i tutaj trzeba wspomnieæ o równoleg³ym Staszkowi Zawiszy Czarnym na dworze Luksemburczyka ).Je¶li chodzi o nazwê to jest ona nawi±zaniem do tajnych i ostro¿nych dzia³añ cz³onków- dzia³añ zwinnych (rzek³bym nawet GIBKICH ) co kojarzy³o siê z jaszczurk±... Jak dokopie sie wiecej na temat Jaszczurkowców to dam na pewno znaæ, puki co w/w ciekawostka która mam nadzieje pomog³a . Pozdrawiam!

Wiele Ci nie pomogê, bo nie pamiêtam. Jakby¶ zapyta³ rok temu .

Tu mam niewiele, bo raczej k³ad³em nacisk na Zwi±zek Pruski. Ale Towarzystwo Jaszczurcze przekszta³ci³o siê w Zwi±zek Pruski. A ludzie z Towarzystwa Jaszczurkowców pe³nili wysokie funkcje w Zwi±zku Pruskim.

http://alatusmortis.w.interia.pl/index_j.htm

Pa

Zwiazek Jaszczurczy za³o¿yli;
Miko³aj z Rniska'
Jan z Pu³kowa herbu Rogala
Fryderyk Kitnowski
Miko³aj Kitnowski.
Na dokumencie za³o¿ycielskim widnieje 26 naciêæ od pieczêci co ¶wiadczy, ¿e za³o¿ycieli, pierwotnie by³o 26. Po 1408 roku do zwi±zku do³±czyli...
Otto Konojad
Hanusz Kitnowski
Gunter z Dylewa
Jan ze Szczuplinek
Jan z Jani
Jarko z Bolszewa
Walter Grela z £ebuni
Gunter Grela z £ebuni

Za³o¿eniem ZJ by³a ...wzajemna pomoc osob± i maj±tkiem(...) bez ¿adnej niewierno¶ci, fa³szu, zdrady oraz wszelkiej innej chytro¶ci ...) przeciw ka¿demu, kto dokucza, gnêbi albo krzywdê czyni za wy±tkiem jednak osoby wielkiego mistrza...

Krzy¿acy ZJ zatwierdzili a nawet wikarii w Radzynie dali w³asnego kapelana. W 1408 wikariê przeniesiono do ko¶cio³a ¶w. Jakuba w Toruniu.

Dlatego ZJ bo jej cz³onkowie nosili na tunikach srebrne wizerunki jaszczurki jako zwiêrz±tka chytrego i zwinnego.

Oprócz M. z Rniska, którego ¶ciêto w Grudzi±dzu w dniu 2 grudnia 1410 r. zginêli wszyscy mêscy potomkowie jego rodu - nawet dzieci. . Na do¿ywotnie wiêzienie skazany zosta³ komtur Radzynia Georg v. Wirsberg. To miêdzy innymi by³o powodem zrzucenia ze stanowiska wielkiego mistrza Heinrycha v. Plauen w dniu 14 pa¼dziernika 1413 r. Pawe³ v. Russdorf uniewinni³ innych cz³onków zwi±zku.

W w pa¼dzierniku 1437 r. szlachta che³miñska i pomorska spotka³a siê w Lisewie by zniesie¶æ c³o funtowe i podatek litewski zwany "Wartegeld". Ich przywódc± by³ jednak Jan Ba¿yñski i Botho v. Eulenburg. Do tego zwi±zku do³±czyli;
Gunter z Dylewa - Jaszczurkowiec
Johan Cegenherg chor±¿y che³miñski
Gdy pertraktacje w sprawie op³at nie da³y rezultatu, w dniu 21 lutego 1440 roku w Elbl±gu odby³ siê pierwszy zjazd Zwi±zku Pruskiego. Nie mo¿na w uproszczeniu przyj±æ, ¿e Zwi±zek Jaszczurczy przekszta³ci³ siê w Zwi±zek Pruski. To Jaszcurkowcy do³±czyli do ZP, do którego oprócz rycerstwa nale¿a³y tak¿e Rady Miast che³miñskich i pomorskich i innych.

To na razie tyle. Polecam pozycjê K. Górskiego - "Zwi±zek Pruski i poddanie siê Prus Polsce" a ponadto ca³e tony innych ksi±¿ek w których zjawisko to opisano bardzo dok³adnie

Hako

W Ryñsku (wioska miêdzy Che³m¿± a Kowalewem Pomorskim) w parku mo¿na obejrzeæ Pomnik Miko³aja z Ryñska.

A co s±dzicie szeroko propagowanej polsko¶ci cz³onków Tow.Jaszczurczego. Moim zdaniem jedyny powód ich kontaktów z Polsk± by³y swobody w naszym kraju panuj±ce. Takie same powody kierowa³y "zwi±zkiem miast pruskich" - nie pamiêtam nazwy. Mieszkam 12 km od Ryñska i ten temat troche mnie interesowa³.

Cze¶æ!

Jeszcze nie podziêkowa³em "Hanko" za ciekawe wiadomo¶ci - czyniê to wiêc z opó¼nieniem teraz ni¿ w cale.

Ciekaw, ¿e nie zg³asza³o siê wiêcej ludzi. Czy to jest a¿ tak ma³o znaym tematem? Jak widaæ po notatkach "Hanko" ZJ odegra³ do¶æ znaczn± rolê przy demonta¿u potêgi zakonu. (Wróg we w³asnych szeregach jest bowiem gro¼niejszy ni¿ taki z zewn±trz.) Widzia³em jaszczurkê na jendej z chor±gwi pod Grunwaldem. My¶la³em, ¿e grupa z pod tego znaku bêdzie siê tu wypowiadaæ na ten temat.

Jawor, na Twoje pytanie powiem tylko tyle. Przeczytaj listê nazwisk za³o¿ycieli i masz pierwsz± czê¶æ odpowiedzi. Drug± czê¶ci± prawdy jest, ¿e narodowo¶æ i wszystko co z tym zwi±zane jest pomys³em o wiele pó¼niejszego okresu historii Europy. (patrz powstanie pañstw narodowych)
Zakon zmieni³ "regu³y gry", co panom ¶wieckim (wasale zakonu) na swoich w³o¶ciach siê nie podoba³o. My¶leli mo¿e te¿, ¿e z takim ¶wieckim panem z dalekkiego Krakowia (walcz±cym ci±glê o utrzymanie siê na tronie z innymi potentatami kraju) jest ³atwiej ¿yæ ni¿ z takim super zorganizowanym panem (jakim by³o pañstwo zakonne) w bezpo¶rednim otoczeniu. Skoro na terenie panstwa zakonnego mówiono w conajmniej 3 jêzykach nie my¶lê, aby polsko¶æ odegra³a tu jak±kolwiek rolê.
Polska by³a jedynym mo¿liwym partnerem do rozmów, który by³ na tyle silny aby przeciwstawiæ siê zakonowi i mia³ poza tym i tak co¶ przeciwko zakonowi. Jak ci ¶wieccy panowie feudalni "wszelkiej ma¶ci" widzieliby na horyzoncie innego partnera, który móg³by zapewniæ im takie swobody feudalne jak w innych ¶wieckich pañstwach Europy (w przeciwieñstwie do absolutyzmu scentralizowanego pañstwa zakonu), to i z nim by siê zbuntowali.

z p. - Thomas

Thomas
Dla mnie jedynym argumentem na mo¿liwo¶æ polsko¶ci za³o¿ycieli TJ jest fakt, ¿e Ziemia Che³miñska jeszcze przed Zakonem stanowi³a mieszankê s³owiañsko(polsko) - prusk±. Z chwil± pojawienia siê Zakonu dochodzi do tego jeszcze osadnictwo niemieckie.
Wszystkie miejscowo¶ci, a ich nazwy by³y brane od nazwisk ich w³a¶cicieli by³y pierwotnie niemieckie - tak mówi± ¼ród³a. Na moje obecna forma tych nazwisk jest pochodn± wspó³czesnych - polskich - nazw miejscowo¶ci.
Tyle na gor±co.