Temat który nurtuje mnie od dawna i wymaga chyba nowego okre¶lenia.
Nasi historycy zwykli go omijaæ, ruscy traktowaæ nieco zbyt propagandowo i ojczyznotwórczo.
Chcia³bym , ¿eby¶my wymienili nasze informacje na podany temat.
Mo¿e uda nam siê poszerzyc nasz± wiedzê o borni naszych s±siadów.

Zacznijmy od pancerza. Jak wygl±da³o uzbrojenie ochronne wojowników ruskich i rusko-polskich z prze³omu XIV i XVw?
Czy w II po³owie XIVw mo¿na by³o ju¿ spotkaæ juszman i bechter (osobi¶cie bechter widzê tu w XVw, raczej). Koniec XIVw, to podobno czas zanikania pancerza lamelkowego. Pewnym problemem te¿ jest he³m. W ostatniej publikacji o Ruskim uzbrojeniu Ospreya "Medieval Roussian Armies 1250-1500" Shapkovsy/Nicolle/McBride namietnie przedstawia sie ruskich w sto¿kowych he³mach z nosalami. Z datowaniem na prze³om XIV i XVw. Na rozgrzewkê podrzucam fragment rekonstrukcji z w/w dzie³ka. Datowanie na 1375r.

Zapraszam szystkich zainteresowanych wschodem do aktywno¶ci. mo¿e u³o¿ymy sobie obraz pozwalajacy na unikniêcie wielkich wpadek w rekonstrukcjach.

Wystêpowanie he³mów sto¿kowych na Rusi w pó¼nym ¶redniowieczu
potwierdzaj± ¼ród³a ikonograficzne.Sam,przy przeg³±daniu wy¿ej wymienionych,zwróci³em uwagê na ten fakt.Bior±c pod uwagê gwa³towny
rozwój uzbrojenia ochronnego na zachodzie Europy w tej epoce, pozorny anachronizm uzbrojenia ruskiego mo¿e budziæ zdziwienie.Jednak tylko
do czasu,a¿ zdamy sobie sprawê z specyfiki pola walki tej czê¶ci Europy.
Ciê¿ko walczyæ z takim przeciwnikiem jak Tatarzy w ciê¿kiej zbroi p³ytowej!

Jaros³aw z Sanoka
BRZS

Faktycznie, he³m sto¿kowy objawia siê dosyæ czêsto nawet w pó¼nych "obrazkach", ale w II po³owie XIVw i na pocz±tku XVw to raczej bez nosala. A tu jest pies pogrzebany. Bo w naszych zabawach bardzo by siê taki nosal przyda³,a co wiecej pojawia sie czasem w rekonstrukcjach.
Czy kto¶ kojarzy datowanie tego Liwina w za³±czniku? Wydaje mi sie, ¿e pó¼niejszy XIVw. To chyba by³ kafel z pieca albo co¶ takiego. Nie pamiêtam zupe³nie sk±d to siê wziê³o.

Co do walki w zbroi p³ytowej z koczownikami, to akurat jest dobry pomys³. W bezpo¶rednim starciu Europejczycy byli bardzo gro¼ni dla koczowników.
Cie¿ka jazda Mongo³ów a pó¼niej Tatarów obi±¿ona by³a podobnie jak nasze rycerstwo. Co wiêcej problem by³ w europejskiej organizacji walki, w taktyce, nie za¶ w cie¿kim uzbrojeniu. Oczywi¶cie nale¿a³o mieæ dwa rodzaje kawalerii - lekk± i uderzeniow±.

W bitwie nad Ka³k± Mongo³owie rozstrzygnêli swoje zwyciêztwo ¶mia³ym, prze³amujacym uderzeniem cie¿kiej jazdy. A ich ciê¿ka jazda w XIII posiada³a zadrowane konie i ca³kiem okaza³e opancerzenie wojownika.

Anachronizm ruskiego uzbrojenia widzia³bym raczej w izolacji od europejskich o¶rodków wytwórczych. Bli¿ej im by³o do o¶rodków wytwórczych zwi±zanych z inn± tradycj± my¶lenia o ochronie cia³a.
Aczkolwiek trudno mi udawaæ, ¿e tradycje p³atnerskie i taktyka nie wi±¿± siê z sob± :-). Jednak cie¿kozbrojn± kawaleriê uderzeniow± wymy¶lono w³a¶nie na wschodzie. I to daleeeko :-).

Nieco anegdotycznie wspomnia³bym tu o tym, ¿e nawet za czasów rzymskich gdy legiony zachodnie u¿ywa³y lorica segmentata, wschodnie preferowa³y kolczugê. Genius locci, czy co?
Podkre¶lam anegdotyczno¶æ tego stwierdzenia.

Przepraszam, oto ów Litwin.
Na przedraieniu bazuband (karwasz)?,
Zreszt± co tu kombinowaæ nad przerysami z niewiadomo czego.

Przy okazji, od kiedy u¿ywano piecy, kafli do pieców itp?

Jako odtwarzaj±dcy pogranicze polsko-ruskie dorzucê kilka uwag od siebie (mimo ¿e to nie jest, co lojalnie zaznaczam mój okres).

A wiêc tak. Podstawowym opracowaniem (ale bynajmniej nie wyczerpuj±cym zagadnienia) dotycz±cym pó¼no¶redniowiecznego uzbrojenia ruskiego jest praca Kirpicznikova "Voeenoe delo na Rusi", Leningrad 1976 rok (zreszt± najs³absza pozycja w dorobku tego autora).

Uzbrojenie ochronne: wedle pana K. (czyli Kirpicznikowa), który opiera³ siê g³ównie na ikonografii i znaleziskach archeologicznych. I tak np w Nowogrodzie znaleziono szcz±tki lamelki w warstwach osadniczych z XII-XIV wieku, natomiast pancerz zbrojnikowy (³uskowy mo¿e p³aty?) wystêpowa³ tam w warstwach z XIV wieku. Kolega Wotawa wspomina³ o bechterze i juszmanie - pierwsze wzmianki o nich w¼ród³ach ruskich pojawiaj± siê dopiero w 1 po³. XVI wieku, co nie znaczy ¿e nie mog³y byæ znane wcze¶niej. O zbroi bia³ej nie ma ¿adnej wzmianki
He³my:wedle Kirpicznikova s± to dwa rodzaje: wysoki sz³om z tulejk± bez nosala, który w XIV wieku zostaje zaopatrzony w tzw nauszniki (wykonane z metalowych p³ytek - zamiast czepca kolczego). He³my te zanikaja oko³o po³owy XVI wieku; i szyszak w postaci niskiego he³mu otwartego bez nosala z czepcem kolczym (?), który mia³ pojawiæ siê na Rusi w koñcu XV wieku. I to tyle co Kirpicznikov mówi o he³mach. Z M¶cis³awia na Bia³orusi znana jest poza tym jedna salada datowana na XV-1 po³. XVI wieku (wedle publikuj±cego tê saladê wyobra¿enia tego he³mu maj± siê znajdowaæ w tzw. latopisie radziwi³lowskim).
I to chyba tyle tak pobie¿nie. Obrazek MC Bridea jest wiêc dla mnie nieco fantasy - chocia¿ nie mo¿na wykluczyæ stosowania równie¿ przez wojowników wschodnich takich form uzbrojenia ochronnego - jednak nie by³a to norma. A propos ciê¿kiej jazdy - stosowanie jej na wschodzie równie¿ nie by³o norm±...
Pozdrawiam
Niemir
BRZiemiSanockiej
www.bractwo.sanok.com.pl

Ten "Litwin" pokazany przeze mnie za niejakim Dzysiem kanciarzem od ruskiej ksia¿ki o "Kulikowskaja Bitwa" to kafelek z Poznania.
Ot, i przyk³ad solido¶ci wydawnictw popularnych.
Ta publikacja tak jak mówi³em, opisuj±c uzbrojenie z Bitwy Kulikowskiej mie¶ci w sobie sprzêt od Atlantyku do Pacyfiku z przestrzeni 400 lat.
Ruskie s± chyba po prostu nudne i zmy¶laj± na ce³ego ¿eby sobie podnie¶æ atrakcyjno¶æ w³asnego wizerunku w dawnych czasach.

Je¿eli chodzi o he³m stozkowy szczególnie ten ze zdjêcia z Ospreya to w albumie State Armoury in the Moscow Kremlin znalaz³em podobny datowany na okres koniec XII pocz±tek XIII wieku opis pod zdjêciem by³ nastepuj±cy: helmet of prince Yaroslav Vsevolodovich late 12 th early 13th century

poni¿ej ¿eczone zdjêcie

A, tak, dziêki. ¦liczny he³m, w³a¶ciciel nietety tragicznie skoñczy³.
Mêczy mnie za¶ w³a¶nie na ile móg³ siê ten styl utrzymaæ do koñca XIVw.
Przyda³o by sie co¶ ruskiego co chroni twarz - po prostu do m³ócki

Trojden mazowiecki na swojej pieczêci z 1341r. ma he³m z nosalem czy bez?
Nie widzê na mojej reprodukcji...
Je¶li z nosalem, to mamy pewien wzór he³mu do po³owy XIVw (powiedzmy).

mo¿e cos wiêcej bedzie widoczne na pieczêci ze strony
http://www.leksykony.pl/moda/opracow/opr6.html

He³m Jaros³awa (tzw. pó³maska) to jednak rzecz charakterystyczna zdecydowanie dla XII-XIII wieku. Nie spotka³em siê natomiast z ¿adnym he³mikiem XIV - wiecznym. Natomiast wydaje mi siê Wotawo, ¿e Konrad ma na g³owie co¶ w rodzaju pikelhaube, która wywodzi siê moim zdaniem bezpo¶rednio z koczowniczych he³mów z pe³n± mask±. Ale czy jest to z pewno¶ci± taki he³m? Co do nosala mo¿na by siê czego¶ takiego dopatrywaæ, ale pamiêtajmy ¿e jest to tylko rysunek, nie za¶ zdjêcie. A rysunek jak to rysunek moze zawieraæ sporo przek³amañ...

Niemir

BRZiemiSanockiej

Problem w tym, ze powa¿niejsze badania na terenach rusko-stepowych chyba dopiero sie zaczn± je¶li chodzi o XIV i XVw. Zdaje siê, ze ostatnio przedatowano ró¿ne znaleziska. Wogóle jakie¶ straszne zamieszanie jest w rusko-stepowym bronioznastwie.

Co do ikonografii, to przypomnia³em sobie, ze perski he³m z "rêkawowym" czepcem z wyciêciem na oczy, nie pokjawia³ sie w ichniej ikonografii wcale. Za¶ w znaleziskach i owszem. Ot, ciekawostka.
Mo¿e co¶ nowego odkopi± kiedy¶ na Rusi czy Stepie...

Czyli przez najbli¿sze piêæ lat jeste¶my chyba skazani na domys³y.
Trzeba chyba bardziej tolerancyjnie traktowaæ sprzêt wschodni, bo inaczej nigdy nie zaczniemy siê nim zajmowaæ....
Jestem za dopuszczeniem he³mów z nosalami :-). Trudno, lepiej wykorzystaæ konkretne wzory ni¿ zbyt fantazjowaæ.

Tak± mam koncepcjê i chcê zapytaæ, czy ona jest dobra ta koncepcja wed³ug Was.

Rzeczywi¶cie W³adys³aw Opolczyk by³ namiestnikiem wêgierskim na Rusi Czerwonej - nota bene mia³ interesy równie¿ w Sanoku i popiera³ osadnictwo niemieckie - ale to nic nie znaczy, gdy¿ element niemiecki stanowi³ tutaj jednak znikom± ilo¶æ...

Niemir

Fakt, st±d w dotychczasowych, oko³ogrunwaldzkich przedstawieniach chor±gwii takich jak Halicka czy Podolska, prezentuje sie zdecydowanie europejski styl.
Ciekawe jest w³a¶nie jak wygl±da³o zetkniêcie tych dwóch tradycji uzbrojenia. Ale to jest uk³adanka dopiero do stworzenia.
Faktycznie, tak jak piszesz wielu musia³o na po³udniowej Rusi wygl±daæ tak jak my. Muszê powiedzieæ, ze niewiele wiem o przebiegu tej akcji osadniczej.

Ale chor±giew przemyska z czsów grunwaldzkich to dwug³owy bizantyjski, z³oty orze³ na niebieskim tle - nic zachodniego - klasyka Ru¶

Niemir

Wotawo mam pytanie odno¶nie uzbrojenia ruskiego!

Na stronie http://www.strangelove.net/~kieser/Russia/...a/armorill.html pokazany jest behter w dziale uzbrojenie XIII - XIV wiek moje pytanie jest nastepuj±ce czy faktycznie behtery by³y u¿ywane w tym okresie bo mi sie wydawa³o - powtarzam wydawa³o - ¿e wesz³y one do u¿ytku ko³o XVII wieku

pozdr.

A na stronce jest napisane:

13th and 14th Century Russian Arms and Armor
Illustrations
Illustrations are taken from an unknown 19th century Russian source (although one of illustrations contains a big clue) and therefore, their accuracy in depicting 13th and 14th century equipment is unknown

Moim zadniem to 19th century source to "opowie¶ci dziwnej ter¶ci".
Zmiescili tam nawet muszkiet. Co do bechterów na Rusi - powiedzmy - XVIw. koniec XV pewnie te¿ nie by³by wykluczony. Tyle, ¿e tam badania wymagaj± dopiero przprowadzenia z tego co wiem. Podobno maj± strasznie zaniedbany ten temat.

Wotawa ma racjê, przynajmniej po³owa rzeczy pokazanych na tej stronce jest z XVI/XVII w. powiedzia³bym ¿e z silnym wskazaniem na XVIIw. Czê¶æ z tych przedmiotów mo¿na zreszt± znale¼æ w albumach o uzbrojeniu rosyjskim i tam s± troszkê lepiej datowane.

Ciekawostka kolczu¿nicza.
Kó³ka z czepa z Tahañczy. Pochówek najprawdopodobniej po³owiecki.
Prawdopodobnie XIIIw, jeszcze przed najazdem Mongo³ów. Kó³ka sp³aszczone ³±czone nitowanymi z okr±g³ego drutu. Ot, ciekawostka. W wypadku tej kolczugi, kó³ek nie powlekano ¿adnymi bajerami, zdaje siê, ¿e ostatnie rzêdy (wykoñczenia) by³y miedziane.
Szeroko¶æ kó³ek wywo³uje skojarzenia z XVI wieczn± bajdan±. Oczywi¶cie to nie to samo, ale tendencja jest wyra¼na. Podobno zaczêto u¿ywac szerszych kó³ek pocz±tku XIIIw, z tym, ¿e nie znaczy to, ze by³ to trend obowi±zuj±cy. Oczywi¶cie mówimy o terenach nadczarnomorskich. Na po³udniowych kresach uzbrojenie koczowników czêsto jest zbie¿ne z uzbrojeniem ruskim. Przenikanie jest silne.

NIewiem czy to w czym¶ nam pomo¿e ale niez³a jest ksi±¿ka pod tytu³em "Ludzie wschodu w wojsku ostatnich Jagiellonów" stworzona przez Marka Plewczyñskiego......... mo¿e to siê przyda choæ dok³adnei nie odpowiada naszym rozwa¿aniom jest tam troszke przydatnych informaci. Szkoda ¿e ten temat troszku podupad³, dlatego mam pytanie co wed³ug was mo¿e pasowaæ na Grunwald (znalaz³em podobny post lecz nikt niestety niezwróci³ uwagi ). I jeszcze jedno w ksi±¿ce "Odiezda ruskich wojsk" znalaz³em bechter z wygl±du wygl±da do¶æ prymitywny, chcia³bym aby¶cie moi pomogli na ten temat.

"Odie¿da ruskich wojsk" to koszmar
Zdecydowanie odradzam jako ¼ród³o, przypomina mi te wszystkie filmy o Robin Hoodzie z lat piêædziesiatych i sze¶ædziesi±tych...

Najtrudniej jest dobraæ he³m, ja siê zdecydowa³em na he³m z zas³on± twarzow±, ale mam k³opot z zaczepem.
W I³¿y kto¶ mia³ he³m bodaj¿e z Lipowca (ok XIIIw). Zaczep rozwiazany bardzo prosto, mnie kusi taki jak czo³owy we wczesnych przy³bicach. Nie wiem czy powinienem pozwalaæ sobie na tal daleko id±ce uproszczenia.
Na swoj± postaæ przywdziaæ zamierzam elementy koczownicze, ruskie i europejskie. Co¶ w rodzaju wojownika z terenów Rusi Halickiej. mieszanina wp³ywów.

Widzia³em rózne fajne he³my, tak¿e kapaliny z nosalami (sic! - jak w szyszakach husarskich). He³m perski z czepcem rêkawowym te¿ nie by³by od rzeczy. Chodzi o ten zas³±niajacy kolczug± ca³± twarz. Trudno by w nim rozwiazaæ wentylacje w wysció³ce :-).
W ikonografii - najczêsciej proste, otwarte sz³omy. Na bitwê raczej strach...

Tarcza moze byæ trójk±tna, okrag³a, albo migda³owata. Pos³aæ wzory zdobieñ? Niestety za³aczniki na FREHA le¿a i kwicz±.

Os³ona korpusu pikowañce kolczugi, u¿ywano te¿ jeszcze lamelkowych, czêsto ³uskowych (sic!). Bechtera raczej nie by³o jeszcze.
Pikowañce d³u¿sze ni¿ zachodnie. Nie mam wzoru swój kombinowa³em. Mam nadziejê, ¿e sie sprawdzi. Zobaczymy. Polecam

Oz³ony r±k - bazuband, albo mnawet ryzykow³abym europejsk±.
Dla siebie wybra³em bazuband, bo to zarekawie i na³okietni w jednym.
Konieczno¶ci± okaza³o siê wi±zanie go na wysoko¶ci ³okci do przeszywanicy.

Rêkawice - postawi³em na klepsydrowe, poza tym wybra³em miecz zamiast szabli (trzy razy tañszy). miecze na szczê¶cie ca³kowicie pasuj± do Rusi.

Nogi - jest kilka fajnych patentów. Musia³bym to narysowaæ.
Wytnê kawa³ek z tego co próbujê robiæ i pokaze w sieci. Pewnie na Bagrittonie je¶li Robertowi siê spodoba.
Czêsto ukazuje sie proste nakolanki jak wczesne europejskie z wywiniêciem (bez folg), albo okr±g³e. Nagolenniki jak europejskie, tyle, ¿e koñcz± sie nad kostk±, a ni¿ej jest taka zabawna, kolcza falbanka (to jedna z opcji).

Do dzia³u "Linki" wrzucam kilka instrukta¿y na temat utwardzonej skóry i wyrobów z niej. Polecam te¿ stronkê "Red Kaganate". Pada³em te¿ chyba w odpowiedzi na Twój list trochê linków na temat Bizancjum (w dziale stroje).
Du¿o fajnych strojów ruskich wynalaz³ Piotr Kotowicz.
Acha. Polecam filc i skórê jako materia³ do konstrukcji przeró¿nych os³on.
Niestety sam sie do tego dopiero bêdê zabiera³.

No tak - a jak w³a¶ciwie powinien wygl±daæ strój ³uczniczy powiedzmy pierwsza po³owa XIV wieku - ma siê rozumieæ z pogranicza z Rusi±?

Czy powiedzmy zestaw

- basinet
- niezbyt gruba przeszywka
- kolczuga
- zbroja (³uska , lub lamelka)
- oddzielnie na³okietnik i narêczaki
- nabiodrki
- nagolennice

nie bêdzie przesad±?

Zastamnawiam siê szczególnie nad os³on± r±k?

A mo¿e raczej pozostaæ przy stroju "cywilnym"? Kolejna sprawa - buty. Z nosami wyd³u¿onymi czy raczej nie? Konwencja XIV wieku nakazywa³a by chyba noski przed³u¿one.........

Wotawo to szczególnie do ciebie te dywagacje ciekawy by³bym Twojej opinii jako osoby która udziela siê w kwestii wschodniej - oraz ma siê rozumieæ do wszystkich którzy zechca podzieliæ sie swoimi przemy¶leniami.

W takim stroju bêdziesz najlepiej opancerzonym ³ucznikiem stulecia :-D
Bardzo du¿o tego i bardzo europejskie.
Twoja postaæ prezentowa³a by sie niemal lepiej ni¿ ¶mietanka europejskiego rycerstwa spod Crecy w 1346r.

Czy co¶ z tego sprzêtu masz i chcesz u¿yæ, czy te¿ wszystko jest dopiero w planach?
Co jest priorytetem w tej kompozycji i czemu ma ten sprzêt s³u¿yc?
Czy nasz zamiar walczyæ wrêcz?
Co do ³ucznika - pieszy czy konny?

Pod has³em "nabiodrki" jak siê domy¶lam kryj± sie os³ony ud?

Co do butów - nie wiem. Trzeba by wymy¶liæ jakie¶ t³o dla tej postaci.
Co wniej powinno byæ zachodniego a co wschodniego.
Trudno to rozstrzygn±æ, wiêc zazwyczaj patrzy siê ile z posiadanego stroju europejskiego da sie wykorzystaæ :-).
Ruskie buty piechoty widzia³em ró¿ne, czasem wygl±da na to, ¿e panowie s± w nogawicach (z podeszwami zapewne), czasem maj± cholewki do pó³ ³ydki albo wy¿sze.

Z tego jaki mam przegl±d butów ruskich to moda na wyd³u¿one noski (przynajmniej w znaleziskach archeologicznych) nie jest zauwa¿alna, trwaja praktycznie formy znane wcze¶niej...

Pozdrawiam

Niemir

http://www.geocities.com/Athens/Olympus/35...505/lam-fgt.gif

a na jaki okres mo¿na datowaæ tego ³ucznika

Pod tym adresem jest samochodzik

http://www.geocities.com/Athens/Olympus/35...3505/page6.html

a teraz - grafika na samym dole

To wojownik mocno wymy¶lony, ujêcie opracowane na podstawie scenki z naczynia Sogdyjskiego.
Kr±g uzbrojenia perskiego i stepowego, Sogdiana - z grubsza dzisiejsze okolice Afganistanu, Tad¿ykistanu i Uzbekistanu.

¯ebys widzia³ ich oryginalne nakrycia g³ów :-D.

Moim zadniem - raczej - spoko, mimo, ¿e oryginalny wizerunek du¿o wcze¶niejszy. Problemem mog± byæ os³ony przedramienia.
Poza tym to zdecydowanie cie¿kie uzbrojenie.
Nie wiem, kiedy na europejskiej cze¶ci stepu pojawi³a os³ona w postaci kolistej tarczy umieszczonej na piersi. Kombinujê, ¿e chyba w³a¶nie tak na prze³omie XIII i XIVw. Ale to nieco "instynktowne" kombinowanie w tym przypadku.

Uwaga na pancerz lamelkowy - jest dosyæ ciê¿ki, w³a¶nie d³ubiê przy czepcu takiej konstrukcji i troche sie obawiam o jego wagê.

A je¶li mozna to jakiej blachy uzywasz do lamelek - tak z ciekawo¶ci i dla nauki

ja mam z pó³torówki swoj± lamelkê

Niemir

Dopiero zacz±³em przygodê z lamelkami - 1mm, ale to stal wytrzymalsza od typowej.
Po co by³y dodawane te pasy skóry miêdzy poziomymi rzêdami lamelek? ¯eby siê p³ytki nie rysowa³y? Dodatkowa amortyzacja? Uszczelnienie?
Nie zawsze by³y, ale czêsto siê je przedstawia.
Acha. Poszerzenia zamierzam "wyrabiaæ" dodatkowymi trapezoidalnymi p³ytkami. Podejrzewam, ze s± lepsze sposoby. Kto¶ je zna?

Dyskusjê o lamelkach przerzucam z rozmowy
"Ru¶ Tatarzy i wschodnia Polska XIV/XVw".
http://www.freha.pl/index.php?showtopic=41...er=asc&start=26
do istniej±cej ju¿ "pancerz ³uskowy lub lamelkowy"
http://www.freha.pl/index.php?showtopic=43...er=asc&start=13
ü~bcaf5d9

Znalaz³em w sieci rysunek z podpisem:
voin-lucznik pogriebiennyj w katakombie 55 Dmitrijevskovo mogilnika.
Mam pytanie mo¿e kto¶ s³ysza³ o tych wykopaliskach i wie na jaki
okres s± one datowane?

pozdr

Umaliaju was, budtie lubiezny i podajcie linka.

http://www.warclub.enjoy.ru/gallery/soldiers.html - co powiecie na panów na koniach (data 1381 9 obrazek od góry) ?

Mysle,ze bardziej rysownik ow chcialby ,zeba tak wygladali Rusini (ale wtedy po co szable, skoro zakuci od stup do g³ow) .
Nie moge niczego autorytarnie stwierdzic ,bo nie jestem Rabinem od wschodniego uzbrojenia, ale ow rysownik pope³nil w swoich produkcjach wiele mroku , kiedy rysowa³ zachodnich krzyzowcow i rycerzy .
Wiem ,ze to fajne i kolorowe i w ogole ( gdyby tacy rusini sie pojawiali ma Grunwaldzie to blo by super) ale jest w tym sporo bajkowosci ......(tak mi sie zdaje)

wszystkim znaj±cym mowê braci zza Buga proponujê zajrzeæ na stronê
http://kgx.narod.ru/gzs/
oraz
http://www.archaeology.kiev.ua/journal/020..._sukhobokov.htm

w tym ostatnim Wotawo jest woin - lucznik którego ci wys³a³em poczt±

Poznajê.
£ucznik nie am na sobie nic ochronnego poza wdzainkiem przypominaj±cym mi gdzie¶ alañsk± kapotê sprzed Xw. He³m jest dla mnie nierozpoznawalny.
Przeszywka któr± próbujê sobie obstalowaæ wygl±da podobnie do tej kapoty, tyle, ¿e zapinana jest na prawej stronie, nie za¶ na lewej. Faktycznie czê¶æ kapot zapinano na lewej stronie. Wiêcej takich zapiêc widzia³em w ciuchach koja¿onych z czasami przed XIIw.
Niektórzy kombinowali nad tradycja tureck± zapinania wdzianka na lewej stronie. Trudno to ostatecznie zweryfikowaæ.

Co do obrazka nr 9, to he³m "zo³otordynskogo wojna" chyba nieco pó¼niejszy ni¿ 1381r. Reszta do wziêcia, poza odwrotnym u³o¿eniem ³ubia. Ciêciwa powinna byc w dó³.
Sylwetki przedstawione s± dobrze. Przedstawienie jednak jest nieprzydatne do rekonstrukcji. Wiele z tego ukazywa³ wcze¶niej Gorelik (te¿ dyskusyjna postaæ).

Wotawa napisa³:
poza wdzainkiem przypominaj±cym mi gdzie¶ alañsk± kapotê sprzed Xw. He³m jest dla mnie nierozpoznawalny.
Przeszywka któr± próbujê sobie obstalowaæ wygl±da podobnie do tej kapoty, tyle, ¿e zapinana jest na prawej stronie, nie za¶ na lewej.

a nie masz przypadkiem wykroju do takiej Kapoty - by³bym wdziêczny za udostepnienie lub wskazówkê gdzie szukaæ

pozdr

No mam i jestem nawet sporo chêtny do pomocy, tylko ostatnio nieco skatowany przez rzeczywistosæ ;).
Nied³ugo powywieszam rózne fajne rzeczy jakie mam w archiwum na jakim¶ tajniackim adresie www i obejdziemy brak za³±czników przez linkowanie.

mam pytanko:

misiurka jako ochrona Posêpnego Czerepu to od kiedy wchodzi w uzycie i kiedy pojawia sie najwcze¶niej na Naszych terenach?

pozdr

http://vestep.narod.ru/base/kr3.html

Wygl±da znajomo, prawda?

Hejka,

Tak na marginesie, czy kolczan litewskiego lucznika moze byc "wlochaty" tzn mam kawal krowiej owlosionej skory i chcialbym z niej cos zrobic. Nie bedzie to jakis mrok?


Pozdrowka,

Dziêki Wotawo! Ano znajomo, znajomo

No to teraz kilka pytañ!

po pierwsze w tunice na za³±czniku nr1 czê¶ci przy szyi i w po³owie rêkawa jak my¶licie czy s± to wszyte odrêbne czê¶ci materia³u czy mo¿e s± naszyte na zasadzie aplikacji na tunikê.

po drugie Wotawo jak my¶lisz czy kapota na za³±czniku nr2 mo¿e zostaæ uszyta wed³ug wykroju jaki zamie¶ci³e¶ (jest to fragmêt ilustracji z knigi Kalka River)

po trzecie czy do stroju z okolic obecnej Litwy i Bia³orusi (sorry musze nadrobiæ lekcje historii odno¶nie zamieszkuj±cych tam drzewiej) wiek XIII mo¿na u¿yæ spodni powiecmy na planie "mongolskim" takich "skejtowych" czy dopuszczalne s± jedynie nogawice

po czwarte czy kto¶ wie jak datowaæ wzór spinki z za³±cznika nr3 kupi³em j± od go¶cia z Litwy

Ja bym przyj±³, ¿e to aplikacje.

Ta druga kapota to jaki¶ dziwny wynalazek. Bardzo dziwny.

Spodnie w typie wschodnim w XIIIw na pewno zano i widywano choæby u Po³owców.
W czym chodzili sami Rusini - nie umiem odpowiedzieæ.
Np. malunki ze ¦wiêtej Zofii w Kijowie (XIIw) pokazuj± odzienie dopasowane do nóg. Du¿o czêsciej takie co¶ widzia³em w obrazkach z XIVw i z XVw. Ewidentnie dopasowane do nóg.
Do tej pory w naszej literaturze popularnonaukowej dominowa³a wizja galotów rodem z komiksów o Wikingach. Na razie za ma³o materia³ów widzia³em i czyta³em aby analizowaæ procetnowy udzia³ spodni i nogawic. Nie wiem.

Na tej stronce znajduje siê wiele informacji na temat orientalnego uzbrojenia. Warto¶æ dowodowa raczej znikoma, ale za to bardzo inspiruje:
.http://www.geocities.com/Athens/Olympus/3505/page9.html

co do zapinki ,to raczej wczesne klimaty ( rzym chociaz wsród altow to tego typu ozdoby chodza b. d³uga ( ale chyba nie do XIVw ?????????

Zarówno przed podbojem przez Zakon, jak i podczas drugiego powstania, Prusowie utrzymywali o¿ywone kontakty handlowe z Rusi±. Sprowadzali miêdzy innymi broñ. My¶licie ¿e sytuacja taka mog³a mieæ miejsce pó¼niej (konkretnie w XIV wieku)? Czy np. struterzy (³ac. latrunculi) mogli je¼dziæ z ruskimi szablami ew. ³amignatami?

Kwestia zapięcia na daną stronę może miec pewne walory bojowo-praktyczne przy szabli, przy broni kolnej, a nawet mieczu, tj w ubiorach mających delikwenta chronić, praworęczny będzie zapinać (osoba praworęczna najczesciej przy szabli jest ustawiona do przciwnika prawą stroną lub atakuje idac przekrokiem też "z prawa", wtedy sztych również ciężej "wsunać") wdzianko na lewą strone, leworęczny na prawą - analogia całkiem wspołczesny wynalazek tj kurtka szermiercza, którą zamawia się z zapieciem na jedną i druga stronę w zależności czy osoba jest prawo czy leworęczna.
Hmmm odswieżylam staroc z 2003r. ale na chwile obecną intryguje mnie sprawa wschodnich, szczególnioe "elastytcznych", osłon.
Pozdrawiam

Witam i pozdrawiam.
Chcia³bym prosiæ pañstwa o pomoc, przy wyborze uzbrojenia dla Litwina z prze³omu XIV i XV wieku. Oto do czego doszed³em ja:

Przeszywka: pikowana w paski, z ko³nierzem, do po³owy uda.

Tors: lamelka stalowa z p³ytek D kszta³tnych.

Rêce: narêczaki zbrojnikowe z na³okietnikami.

Nogi: bigwanty zbrojnikowe z nakolennikami.

He³m: he³m ruski (?) tzn. ¿ebrowiec z mask± uzupe³niony elementami lamelkowymi.

Tarcza: trójk±t z znakiem heraldycznym.

Broñ: miecz o g³owni prostej, z zakrzywionym jelcem, g³owica "talar" i poszukuje Litewskiego odpowiednika halabardy, lub duna, tzn. oburêczna broñ z klinem na koñcu :D

Prosi³bym o sprostowanie je¶li co¶ nie pasuje do Litwina z tego okresu i o poinformowaniu mnie je¿eli istnieje taki topór jaki opisa³em.

He³m: wydaje mi siê ¿e sz³om litewski bardziej by pasowa³ (znalezisko z Kaisiadoriu).
Tarcza: pawê¿ litewska. (góra szersza od spodu o jak±¶ 1/6), grañ okr±g³a lub prostok±tna. tarcza d³ugo¶ci mniej wiêcej wczesnych trójk±tnych - 70-80 cm), naro¿niki okr±g³e. Znaki heraldyczne... s³upy Gedymina na ró¿nych t³ach...
Lamelka nie bardzo... p³aty lub kirys kryty. By³o tego tam sporo.
Miecz standardowy jak na XIV wiek typ XVI wg Oakeshota
Topory zbli¿one do Vb wg typologii Nowakowskiego.

Opracowanie na podstawie materia³ów litewskich.