Czo³em!!!
Przegl±daj±c dzi¶ album niejakiego Rembrandta, natkn±³em siê na reprodukcjê poniek±d doskonale znanego mi dzie³a znanego u nas jako "Lisowczyk". Tradycyjnie ju¿ ³apczywym okiem zerka³em na oporz±dzenie, fantazyjny gest i piêknie uchwyconego konika, po czym przysz³o niema³e zak³opotanie...
Kim¿e byli ci Lisowczycy ? Sk±d siê Oni brali, jak wygl±dali ?
Czy by³a to wielobarwna cho³ota, machaj±ca szabelkami i pal±ca na wszystkie strony z samopa³ów ( ponoæ bardzo celnie ), odnosz±ca sukcesy jednynie dziêki "fantazji" i ³utowi szczê¶cia, czy mo¿e by³a to formacja doskonale zaprawiona w wojennym rzemio¶le ( nie piszê tu o pojedynczych je¼d¼cach lecz o ca³o¶ci jako grupie zorganizowanej na przyk³ad jak regularny pu³k ) i doskonale zorganizowana. Fama pokazuje i jedno i drugie.
No i w koñcu jaka by³a Ich genealogia? Przecie¿ nie pojawili siê z nieba miêdzy 1612 a 1614 rokiem. Jak byli liczni, jak zorganizowani - pytañ jest mnóstwo , lecz odpowiedzi stosunkowo ma³o. Mo¿e kto¶ z Was zetkn±³ siê z jakim¶ sensownym opracowaniem tego zagadnienia lub posiada jak±¶ szersz±, wykraczaj±c± poza ogólnodostêpne legendy wiedzê.
Chêtnych zapraszam do dyskusji.

Tu jest trochê o Lisowczykach:
http://alatusmortis.w.interia.pl/index_49.htm

Tutaj te¿ co¶ bêdzie:
http://alatusmortis.w.interia.pl/index_50.htm

Pa

Tutaj jest sporo o lisowczykach.
http://www.signum-polonicum.com.pl/polskie...jewojskowe.html

Polecam tez ksiazke ktora wlasnie czytam Henryka Wisnera "Lisowczycy" tam jest cala ich historia.

Lisowczycy byli bardzo dobrze wszyszkolona leka jazda polska. Zalozyl ich Alexander Lisowski na polecenie Zygmunta III. Lisowski przedtym byl twoarzyszem husarskim. Poczatkowo ich zadaniem byla wojna zaczepna na terenach Rosji. Nie mieli w regulaminie wysokosci zoldu wpisanego wiec brali to co zlupili. Za czasow wyprawy w glab Rosji a powedrowali calkiem ladnie zostawijac za soba zgliszcza czesto. Oddzial byl wielonarodowosciowy. Bardzo dobrze wyszkolony. Po roku wrocili do Polski i zaraz potym
zmarl ich zalozyciel Aleksander Lisowski. Lecz lisowsczycy istnieli dalej mieli roznych dowdodcow ktorych wybiarala rada. Od tego czasu w ich szeragach sluzyli glownie Polacy. Odzanczyli sie w walce w wielu kampaniach na zachodzie. Byli takze pod Cecora i Chocimiem. W okresie gdy nie bylo wojen a krol zalegal z zoldem rabowali miejsca w ktorych stacjonowali. Czy rabowali bardziej niz inni zolnierze trudno powiedzec ale cos musi w tym byc ze byli stym mocno kojarzeni i ludnosc na wiesc ze Lisowszczycy maja gdzes stacjonowac podnosila bunt. Czesto tez odzialy ktore nie dostaly zoldu rabowaly cos byly mylnie nazywane lisowczykami. Brali udzal w wojnie 30 letniej. Rezczpospolita czesto tylko czekala zeby ich wypozyczyc aby nie stacjonowali na jej terenach stad poniekad kampanie na zachodzie. Czesto krol sie nie przyznawal ze gdzies ich wysylal tlumaczyl sie ze zostali zacigniecie przez Habsburgow. Chodz udzal Lisowszczykow w tlumienu powstania na Wegrzech mial pewnie duzy wplywy na atak Turcji na Rzeczplita.

Oczywsice w poznijszych czasach naprzyklad gdy byli na uslugach Habsburgow mieli juz wpisany zold ale czy go otrzymali to ina sprawa. W momecie kiedy konczyla sie wojna a Lisowczycy wracali na tereny Polskie ludnosc odrazu na sama wiesc wznosila protesty.

Oto daty z dziejow lisowczykow.
1615 - zalozenie ich przez Alexandra Lisowskiego oraz wyprawa Pó³nocna w g³ab Rosji.
1616 - Smierac Alexandra i wprowadzenie zasady wyboru wodza w pulku.
1616-1619 - Walki na terenach Rosji.
1619 - T³umiene powstania w Górynych Wegrzech.
23 XI 1619 - Bitwa pod Humennem.
1620 - Wyprawa do Austri i Czech oraz obrona Rzeczplitej.
10 II 1620 Cesarz Ferdynand II przyjmuje pu³kownika Lisowczyków jarosza Kleczkowskiego.
17 IX - 6X 1620 Udzia³ w bitwie pod Cecora. Klêska.
8 XI 1620 Udza³ w bitwie pod Bia³a Góra.
2 IX - 9 X 1621 Udza³ w bitwie pod Chocimiem.
1622 - Uchalanie rygorystycznych artykulow wojskowych przez Lisowczykow. Wyprawa nad Ren Dowodca Ksiaze Zygmunt Karol Radziwil.
1623-1629 - W s³uzbie cesaraskiej Wyprawa do Moraw, Lombardii i nad Ren. Wzrost wrogich nastrojow wobec Lisowczykow. Obawa odwetu Turcji i Wegier za dokonywane grabierze przez lisowczykow.
1624 - Uchalenie ustawy sejmowej potepiajacej lisowczykow. Zmierzch lisowczykow.
1625 - Sejm zezwala Lisowczykowm na sluzbe w choragiwaich kwarcianych.
1626-1629 Udzal w wojnie ze Szwecja na teranach Prus.

A cos wiecej o ich uzbrojeniu moze wacpan wie?? Jakie luki,jakie tarcze....co wiecie,zalezy mi na dokladnosci bo chce sobie wlasnie Lisowczyka zrobic

jejku ³uki tylko wschodnie tak samo tarcze raczej ka³akany stroje zgodne z fantazj± i zasobno¶ci± kiesy danego lisowczyka....zreszt± to widaæ na obrazie ³uk wschodni, strój polski tylko ta czapa taka hm do ko³paka niepodobna:)

a czemu nie ko³pak? bo troszkê futro opada na boki?

mea culpa mea maxima culpa!
poprostu na tamtej poprzedniej rycince wygl±da³o toto jak jaki¶ pludracki wymys³
ale co mnie ciekawi to szabelka przytroczona pod prawym kolanem hmm mo¿e to mañkut?
lisowczycy chyba niemieli ¿adnych nakazów co do wyposa¿enia?
pozdrawiam
ps ile kosztuj± ³uczki wschodnie?

Lisowszczycy byli polska lekka jazda. Wiec mieli takie samo uzbrojenie jak formacje tego typu.

Szabla pod prawym kolanem by³a to tzw. zapasowa szerpentyna. Podobnie umieszczone szable mieli u³ani w czasie wojny obronnej w 1939 r.

hmm na "zapasow± szerpentyne" to mi nie wygl±da, sk±d ¿e¶ wasze to wynalaz³? a nie jest to jaka¶ wegierskiej ma¶ci szabelka aby? a nie "zapasowa szerpentyna"

Pozdrawiam

Czo³em !
A by³em pewien ¿e nasi koniarze mieli szabliska przy lewej tybince

Mam ksi±¿kê ,,Gawêdy o broni i mundurze" tam co¶ gadali o tej szabli

Witam

Czy kto¶ mo¿e ma jakie¶ ryciny/obraz/opracowania, gdzie mo¿na zobaczyæ jak wygl±da³y znaki/sztandary chor±gwi lisowskich?? Najbardziej chodzi mi o czarn± i czerwon± sk³adaj±ce siê z towarzystwa. Za wszelka pomoc bêdê wielce zobowi±zany
Pozdrawiam

Mateusz Marmay-Stawowy

Je¶li mówimy ju¿ o lekkiej je¼dzie. To jakiej formacji jest ten ¿o³nierz???

Ilustracja kiep¶ciutka (maleñka rodzielczo¶æ), ot, je¼dziec w delii, ¿upanie, spodniach, butach i czapce. Proporzec nic nie mówi±cy.
Mo¿e to byæ i pospolitak, jak i ¿o³nierz prywatny lub kwarciany lekkiej jazdy. Z tej ilustracji niczego wiêcej siê nie uzyska. Tak¿e ustalenie datowania i lokalizacji jest raczej niemo¿liwe.
Aczkolwiek kolorystyka taka jakby kozacka.
Wi±zanie ilustracji z lisowczykami te¿ jest trochê na si³ê. ¯o³nierz najemnej, nieregularnej formacji móg³ wygl±daæ jakkolwiek. To nie husarz, pancerny, czy inkszy wybraniecki lub rejestrowy.

K³aniam-
Rabiega

W sprawie ilustracji to warto siêgn±æ do ¼ród³a pochodzenia ilustracji. Wykona³ j± Gembarzewski na podstawie akwareli Jacoba de Gheyna. Orygina³ pochodzi z 1610r i przedstawia towarzysza jazdy lekkiej. W czasie kiedy Gembarzewski robi³ swoj± ilustracjê do ksi±¿ki "¿o³nierz polski w. XI- w.XVII" to by³a ona w muzeum w Dre¼nie.

Czo³em!

Z tego co wiem to za cichym przyzwoleniem Zygmunta III na polecenie Karola Chodkiewicza. Z wiadomych wzglêdów- tak a nie inaczej (-;