Witam,

Mam pytanie do znawców.
Szuka³em w internecie informacji o okres w którym zaczêto wykorzystywaæ stal do produkcji ³uczysk do kusz. Z pocz±tku znalaz³em informacjê(na polskich stronach) o tym, ¿e takie kusze zaczêto produkowaæ w 2 po³owie XV wieku. Natomiast na kilku zagranicznych stronach znalaz³em zupe³nie inne lata, mianowicie najwcze¶niejsze zapiski o taki kuszach siêgaj± dat 1314 i 1370(wed³ug tamtejszych ¼róde³). Prosi³bym - je¶li to mo¿liwe - o podanie tytu³ów jakiej¶ literatury fachowej w tym wzglêdzie. Czy kto¶ z forumowiczów natkn±³ siê w jaki¶ ¼ród³ach na informacje o tych XIV-wiecznych stalowych ³uczyskach, czy to raczej SF?

Wszystko zale¿y o jaki region Ci chodzi... Doprecyzuj to mo¿e kto¶ Ci pomo¿e. Te zagraniczne strony to pewnie zachodnie. Nie dziwota, ¿e tam wcze¶niej zaczêto produkowaæ kusze ze stalowym ³uczyskiem. Za Micha³em Bogackim w ksi±¿ce "Broñ wojsk polskich w okresie ¶redniowiecza": ,,Jeszcze w XIV wieku stosowano kusze, których ³uki wykonane by³y z kompozytu. Jednak w XV wieku zaczê³y siê pojawiaæ powszechniej ³uki stalowe, znane zapewne ju¿ we wcze¶niejszym stuleciu. Co wiêcej, pocz±tkowo stosowano je raczej przy ciê¿szych kuszach, u¿ywanych przy strzelaniu z murów ówczesnych warowni i miast."

Owszem - pierwsze wzmianki s± z dat które poda³e¶ - mam niestety tylko opracowanie nie ¼ród³o - owo opracowanie wyra¼nie i dobitnie podkre¶la, ¿e te ³êczyska by³y robione tytu³em eksperymentu o wielkim stopniu zgro¿enia ¿ycia dla u¿ytkownika i technologicznie by³o nie realne zastopsowanie ich jako formy uzbrojenia. Chodzi os³ownie eksperymenty z pojedyñczymi sztukami w skali ca³ego zjawiska kusznictwa. A¿ do w zasadzie koñca XV wieku nic siê w tym nie poprawi³o je¶³i chodzi o kusze rêczne - sporo wcze¶niej poprawi³o siê je³¶i chodzi o kusze wa³owe (ale te¿ w XV wieku). Kwestia zasadnicza by³o tutaj uchwycenie realnych mo¿liwo¶ci wyprodukowania ³aczyska z metalu o okre¶lonych proporcjach (d³ugo¶æ, grubo¶æ, szeroko¶c vs. sprêzysto¶c i wytrzyma³o¶æ).Nied³ugo skrobnê o tym cos w temacie o ¿ekomym zakazie stosowania kuszy przez papie¿y.

No ro siê sekundê spóxni³em

Tak dok³adnie chodzi mi o pierwsz± æwiartkê XV wieku tereny Francji, kusza w rêkach najemnika z Genui. Mimo to chcia³bym mieæ wzgl±d we wszystkie aspekty w tej sprawie tj. kiedy i gdzie taka broñ siê pojawi³a najpierw i kiedy sta³a siê powszechnie u¿ywana(oczywi¶cie chodzi mi o ówczesna Europê).

Wymieniony wy¿ej tytu³ pana Bogackiego tak¿e postaram siê przestudiowaæ w najbli¿szym czasie... tj... je¶li uda mi siê t± pozycje znale¼æ.

Ksi±¿ke Bogackiego znajdziesz bez trudno¶ci.

Na miniaturze z kroniki Froissarta, która przedstawia zdobywanie miasta Duras (Ksi±¿ka Bogackiego wy¿ej wymieniona), widaæ kuszników chowaj±cych siê za pawê¿ami. Owi kusznicy naci±gaj± broñ widn± niemieck± lub angielsk±. Fragment pochodzi z 1377 roku. Po wystêpowaniu mechanizmu naci±gaj±cego, wywnioskowaæ mo¿na, ¿e jest to kusza o ³uczysku stalowym.

Tak, ju¿ znalaz³em u czarodzieja merlina.pl. Nawet nie bola³o, raptem 34z³.

Hubercie z Poznania - ale¿ nie - niczego takowego wnioskowac nie mo¿na i nie nale¿y - nie ma takiej korelacji i Twój wnioske jest sprzeczny z tym co wiemy o A. terminie i szerszym zastosowaniu naci±gu windowego B. Do czego i kiedy ów naci±g zastosowano C. kiedy i gdzie zaczêto stosowaæ ³aczyska stalowe D. czemu wogóle kto¶ wpad³ na taki pomys³ i dla czego E. dla czego owy pomys³ by³ dos³ownie niewczesny - czyli nie na czasie F. kiedy i dla czego sta³ siê na czasie.

Ponadto - ilustracja podana przez Ciebie stanowczo nie pochodzi 1377 roku (stanowczo z tego co wiem - bo mogê wiedzeiæ po prostu ¬LE -i wtedy moje stanowczo jest o kant ty³ka pot³uc) - i w zasadzie od tego chyba nale¿a³oo by zaczaæ aby j± wydatowaæ i powy¿sza wyliczanka by³a by nie potrzebna.

No dobra, przyznam siê szczerze, pope³ni³em gafê z tym gdybaniem. Jednak w ksi±¿ce jak byk stoi, ¿e ilustracja z 1377 roku. Mimo to, winda o czym¶ ¶wiadczy. Specem od kusz nie jestem, jednak kompozytowe ³uczyska naci±gano hakiem (równie¿ ksi±¿ka Bogackiego).

Ilustracja jest zapewne oko³o 100 lat po¼niejsza - mo¿e i 50, w dodatku przedstawia najnowsze nowinki techniczne z epoki ilustratora - ergo - tak czy siak - to tak jakby¶ rekonstruuj±c wojnê secesyjn± na stanowiskach kartaczownic Gatlinga postawi³ dzia³a Vulcan 20 mm o napêdzie elektrycznym lub spalinowym - "bo i kaliber podobny i podobnie wygl±da i zasada dzia³ania taka sama".

Rozmaicie naci±gano kompozytowe ³êczyska kusz nie tylo hakiem. Bo by³y one rozmaite.

W takim razie dziêkujê za sprostowanie. W takim razie Davook chyba ju¿ dosta³ odpowied¼ na swoje pytanie.

Tak dosta³em ju¿ odpowied¼. Wygl±da na to ¿e trzeba zacz±æ gotowaæ klej z rybich pêcherzy i wyci±gaæ od dawna sezonowane drewno. itd itd...

Zdajesz sobie sprawe z tego, ¿e kusza w rozumieniu prawa wymaga pozwolenia na broñ?

A czy kto¶ powiedzia³, ¿e zamierzam j± zbudowaæ(w rozumieniu prawa) ? Mowa by³a o ³êczyskach.

Pierwsz 100% pewna wzmianka o stalowym ³aczysku kuszy (genueñskiej) pochodzi z 1314 roku. Wed³óg znawców tematu przez nastepne lat 60 prêdzej siebie ni¿ kogo¶ mo¿na by³o taka kusz± zabiæ. £êczyska kusz musz± znosiæ niezwykle d³ugotrwa³e obci±¿enia - dla tego eksperymentowano ze stal±. Niemniej jednak lepiej sprawdza³y siê ³êczyska kompozytowe, gdy¿ odpowiednio : ¶ciêgno posiada mniej wiêcej 4 razy wieksz± potencjaln± mo¿liwo¶æ naci±gu, a róg lub ko¶æ wielorybia podobnie wiêkszy wspó³czynnik kompresji (niemniej jednak drewno pozostawa³o g³ówn± sk³adow± trzymaj±ca wszystko w kupie i sztywno¶ci - przez co masa ³êczysk by³a jednak znaczna w stosunku do naci±gu i dawa³o to s³aby proporcjonalnie wspó³czynnik energii wy¿utowej).

Ze stal± jest ten problem, ¿e aby uzyskac dobre ³êczysko trzeba by³o w³ozyæ w jegostworzenie du¿o wiêcej wysi³ku technologicznego i fuizycznego niz w bardzo dobra g³ownie mieczow±.

Ca³o¶c nie mia³a sensu w przypadku broni "dla plebsu".

Wprawdzie oko³o 1370/80 roku (przez co zbiezno¶c z data kroniki - nie z data ilustracji) w koñcu nauczono siê robiæ dobre ³eczyska stalowe (pierwsze zastosowania takich³eczysk "ogólnowojskowe") ale w niewielkich ilo¶ciach - ze wzgledu na koszty w³a¶nie.

Sytuacja uleg³a zmianie dopiero oko³o roku 1405 - 1415. Wtedy to zupe³nie powszechny sta³ siê wynalazek m³ota kowalskiego napêdzanego ko³em m³yñskim, co znacznie potani³o, przy¶pieszy³o i u³atwi³o wstepna obróbke koniecznej wysoko jako¶ciowej stali (jednoczêsnie spektakularnie zmieniaj±c dostepno¶c zbroi p³ytowych) bez obni¿ania a wrêcz z podwy¿szaniem jej cech fizycznych. Nie nale¿ jednak przybierac b³êdnego wniosku, ¿e od tej pory stalowe ³êczyska z marszu wziê³y prymat nad kompozytem. Na to potrzeba by³o bowiem zmiany pokoleniowej w warsztatach produkuj±cych sprzêt kuszniczy. analogicznie jak w przypadku zbroi i pancerzy.