Zapraszamy wszystkich chêtnych z grup antycznych na le¶n± wyprawê Legio XXI Rapax! Zje¿d¿amy siê w Rumii 4 lipca (czwartek) i stamt±d wracamy 8 lipca (poniedzia³ek), maszerujemy za¶ lasami w Dolinie S³upi za Wejherowem (Paraszyno ko³o Strzebielina). Miejsce przepiêkne i niezapomniany klimat, co mo¿ecie sami zobaczyæ tu:
- filmik z czê¶ci zesz³orocznej wyprawy, który daje dobry obraz i lokalizacji, i tego, jak wygl±da i na czym z grubsza polega sama wyprawa:
http://www.youtube.com/watch?v=36cwOI28-ks
- dla korzystaj±cych z Facebooka, tu s± z kolei dwa linki do galerii zdjêæ z poprzednich wypraw:
https://www.facebook.com/#!/media/set/?...0009&type=3
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.2...0722&type=3
Nieco wiêcej szczegó³ów:
I. Co z t± wypraw±?
Dla osób nowych oraz tych, które nie uczestniczy³y w dwóch poprzednich ekspedycjach ? w skrócie, jest to zabawa dla nas samych, we w³asnym gronie. 100% rekonstrukcji, a jednocze¶nie szansa sprawdzenia swoich mo¿liwo¶ci, wytrzyma³o¶ci, przy okazji te¿ integruj±ce grupê do¶wiadczenie. Zadanie polega na przej¶ciu w marszowym ekwipunku okre¶lonej trasy, nocowaniu w lesie pod namiotami i generalnie radzeniu sobie z wszelkimi potrzebami i wyzwaniami po drodze wy³±cznie przy u¿yciu naszych historycznych replik oraz trzymaj±cych "klimat" produktów (m.in. ¿ywno¶ci), które sami niesiemy. Jedynym wyj±tkiem od tej zasady jest kwestia namiotów ? z oczywistych przyczyn nie niesiemy ich ze sob±, lecz s± na ?wirtualnych osio³kach? dostarczane na miejsce noclegu A w trakcie ca³ej zabawy ró¿ne ?questy? dla urozmaicenia. S³owem, do¶æ pierwotne do¶wiadczenie, ale niezapomniane.
Nie chcemy jednak wykluczaæ nikogo z zabawy ? mo¿na i¶æ w samych tekstyliach (graj±c rolê np. ?ciury obozowego? czy obywatela, który do³±czy³ siê dla ochrony po drodze do napotkanej kolumny wojska itp.), nios±c tylko minimum rzeczy niezbêdnych dla siebie i co¶ ze wspólnej puli (lina, patelnia, worek z zapasami ? tego rodzaju). Oczywi¶cie, im wiêcej legionistów w kolumnie marszowej, tym lepiej i to jest za³o¿enie podstawowe.
Z rado¶ci± powitamy te¿ wszystkich chc±cych do³±czyæ go¶ci z innych grup antycznych, np. barbarzyñców (graj±cych rolê lokalnych przewodników, zwiadowców, posi³ków dostarczonych przez zaprzyja¼nionych wodzów itp.).
Jest do nasza zabawa i dla nas ? nie ma hojnego wujka sponsora, wiêc na miejsce trzeba dotrzeæ i wróciæ na w³asny koszt, przygotowaæ siê kupuj±c dla siebie wy¿ywienie (na miejscu czê¶æ rzeczy kupimy pewnie sk³adkowo ? do gotowania na noclegach, ale warto zabraæ ma³e co nieco dla siebie na czas maszerowania). W zasadzie poza kosztem dojazdu inne s± marginalne ? jak wejdziemy w las, to do czasu wyj¶cia kasa nie bêdzie wam potrzebna.
II. Miejsce
Lasy w dolinie rzeki S³upi, ko³o Paraszyna (jakie¶ 30 km na zachód od Wejherowa). Czyli tam, gdzie poprzednio. Dlaczego? 1) Bo to bardzo rzadko spotykane, wyj±tkowo malownicze miejsce, gdzie na umiarkowanym dystansie jest ogromne zró¿nicowanie terenu, bardzo stary las, a na dodatek mo¿na tam chodziæ nie napotykaj±c ¿ywej duszy przez kilka dni, przy czym jednocze¶nie w razie pilnej potrzeby mamy blisko do ?cywilizacji? 2) miejscowi le¶nicy s± zaznajomieni z projektem i bardzo wyrozumiali oraz pomocni, co umo¿liwia nam robienie tego, czego inni nie mog± (vide: ognisko w lesie), 3) Cacaivs ma blisko i jest w stanie wcze¶niej przej¶æ trasê i wszystko odpowiednio zaplanowaæ ? a bez tego ani rusz, 4) odpadaj± nam koszty noclegu po przyje¼dzie, bo baz± i miejscem zbiórki jest dom Cacaivsa w Rumii.
III. Termin
W trakcie wcze¶niejszej dyskusji na forum wyklarowa³ siê ?pocz±tek? lipca, jako termin odpowiadaj±cy w miarê sporej liczbie osób. Ustalili¶my ostatecznie, ¿e bêdzie to 4-8 lipca (czwartek-poniedzia³ek). Tym razem wiêksze wyzwanie, bo ju¿ nie 2, lecz 3 dni w lesie. Skrótowy harmonogram wygl±da tak:
4 lipca (czwartek): Zje¿d¿amy siê w Rumii u Cacaivsa, czym kto mo¿e (samochody, poci±g, polski bus). Najlepiej by³oby jak najwcze¶niej, a przynajmniej gdzie¶ do 16:00-17:00. Wtedy bêdzie jeszcze czas na pogaduchy, a przede wszystkim na ostateczne ogarniêcie sprzêtu, ostatnie robótki i naprawy itp.
5 lipca (pi±tek): Rano jedziemy busem i samochodami do Paraszyna (jest tam bezpieczny parking przy osadzie), przebieramy siê i ruszamy w las. Maszerujemy dobrze ju¿ niektórym znan± tras± ? jest to tylko ok. 12 km, ale w trudnym terenie, daj±cym przy okazji mo¿liwo¶æ do zabawy w ró¿ne zadania dodatkowe, wiêc przej¶cie zajmuje sporo czasu. Docieramy pod wieczór na miejsce noclegu i rozbijamy namioty (bêd± czeka³y w pobli¿u), gotujemy kolacjê i takie tam. To jest w zasadzie najtrudniejsza czê¶æ ca³ej wyprawy, ale te¿ najbardziej malownicza.
6 lipca (sobota): Zostajemy w miejscu noclegu w naszym mini-obozie. By wypocz±æ po dniu poprzednim, robimy tylko lekkie patrole w g³±b lasów (bez podró¿nych tobo³ów) i organizujemy ?questy? (wyprawa po drewno opa³owe, wodê, mo¿e jaka¶ zasadzka barbarzyñców, przeprawy przez rzeki, budowanie mostku? ? do wymy¶lenia i uzgodnienia). Kto bêdzie za bardzo zmêczony, mo¿e odpocz±æ w obozie, zaj±æ siê logistyk±, wzi±æ udzia³ w mniej wymagaj±cych zabawach terenowych.
7 lipca (niedziela): Po noclegu zwijamy obóz i ruszamy dalej, w nowe miejsce obozowania. Trasa i odleg³o¶æ wyjd± po rekonesansie Cacaivsa. Trzeba za³o¿yæ, ¿e bêdzie to albo trudna trasa, lecz krótsza ni¿ pierwszego dnia, albo podobnie d³uga, ale ³atwiejsza (np. po ubitych le¶nych ¶cie¿kach, a nie przedzieranie siê przez g±szcz powalonych drzew, bagienka itp.). Po dotarciu na nowe miejsce rozbijamy znów obóz (namioty zostan± dostarczone w pobli¿e) itd.
8 lipca (poniedzia³ek): Z rana zwijamy namioty, przebieramy siê, pakujemy do samochodów i wracamy do Rumii. Odpoczynek, posi³ek, ogarniêcie siê i powrót do domów.
http://imageshack.us/photo/my-images/541/mg9346x.jpg/
http://imageshack.us/photo/my-images/15/w4g6776.jpg/
http://imageshack.us/photo/my-images/534/zf04083.jpg/
http://imageshack.us/photo/my-images/849/w4g6687.jpg/
http://imageshack.us/photo/my-images/191/zf03769.jpg/
Pe³na wersja: Expeditio Tertia - Marsz le¶ny 4-8 lipca
PS. Jest oczywi¶cie te¿ mo¿liwo¶æ dojechania w pi±tek czy w sobotê. Tylko wtedy ju¿ na wskazane miejsce w lesie, wiêc trzeba mieæ transport samochodowy, bo inaczej nie da rady.
Questy dla urozmaicenia, mówisz? Miejmy nadziejê ¿e nie bêdzie to dla Was las Teutoburski 
Brzmi fantastycznie!
Brzmi fantastycznie!
Rekwizycja ¿arcia we wsi, wyprawa po drewno, takie tam Zapraszamy!
Zapraszamy!
Historyjka, ¿eby siê wczuæ w klimat. I to autentyczna.
T£O
Po u¶mierzeniu buntu legionów w roku 14 (z wiod±c± rol± XXI w buncie), cezar Germanik (nastêpca tronu) organizuje kolejne kampanie przeciwko Germanom, by pom¶ciæ zniszczenie trzech legionów Warusa w roku 9, a przy okazji - a mo¿e g³ównie - daæ uj¶cie wybuchowym nastrojom w armii nadreñskiej. Po mniejszych wyprawach pacyfikacyjnych w roku poprzednim, w roku 15 rusza du¿a wyprawa, która ma wymusiæ na zdrajcy Arminiuszu i jego skonfederowanych plemionach (Cheruskowie, Brukterowie, Marsowie i inni) waln± bitwê i doprowadziæ do decyduj±cego zwyciêstwa nad Germanami.
Pó¼nym latem lub wczesn± jesieni± roku 15 Rapax by³ czê¶ci± korpusu (legiony I, V, XX i XXI) pod dowództwem legata Aulusa Cecyny Sewerusa, który z baz nad Renem pomaszerowa³ w g³±b Germanii, by po³±czyæ siê nad rzek± Ems z reszt± armii Germanika, która dotar³a tam drog± morsk± wzd³u¿ wybrze¿a. Po³±czona armia odnalaz³a pole bitwy w Lesie Teutoburskim i pogrzeba³a szcz±tki zniszczonych tam wcze¶niej legionów Warusa. Stoczy³a kilka potyczek z si³ami Arminiusza, ale Germanik nie by³ w stanie wci±gn±æ go w bitwê i zadaæ rozstrzygaj±cy cios. Czas ucieka³ i sezon kampanijny mia³ siê ku koñcowi, wiêc postanowiono wróciæ do baz.
Armia rozdzieli³a siê w drodze powrotnej - Germanik z g³ównymi si³ami wraca³ morzem, za¶ korpus Sewerusa - z XXI w sk³adzie - uda³ siê l±dem w kierunku Renu i bazy w Castra Vetera (Xanten). Si³y Arminiusza pod±¿y³y tropem w³a¶nie tej czê¶ci si³ rzymskich. Rzymianie szli m.in. przez tzw. pontes longi (D³ugie Mosty - k³adki przez moczary wybudowane kilka dekad wcze¶niej) i tam w³a¶nie wpadli w zasadzkê zastawion± przez si³y Arminiusza i jego wuja Inguiomerusa. Wygl±da³o na to, ¿e germañski wódz powtórzy swój wyczyn sprzed 6 lat i rozgromi kolejn± rzymsk± armiê. W ci±gu dwóch dni i nocy w toku walk na bagnach Rzymianie stracili wielu ludzi, wszystkie tabory, a legat zosta³ ranny. Jednak gdy trzeciego dnia rano wojownicy Cherusków ruszyli do szturmu na zaimprowizowany rzymski obóz na kawa³ku suchego terenu, legioni¶ci wytrzymali atak, a w kluczowym momencie sami wypadli przez bramy i rozbili wroga. W legionowej bazie Vetera na rzymskim brzegu Renu uznano tymczasem, ¿e si³y Sewerusa zosta³y zniszczone; proponowano zerwaæ most na rzece i uciekaæ zanim nadci±gn± barbarzyñcy. Desperatów powstrzyma³a ¿ona Germanika Agrypina; ona te¿ pierwsza powita³a powracaj±cy do Vetery, mocno poszczerbiony XXI Rapax i 3 pozosta³e legiony.
NASZA WYPRAWA
Kto by³ poprzednio, ten wie, ¿e teren marszu wprost idealnie pasuje do tego, jak Tacyt opisuje owe pontes longi, czyli drewniane k³adki przez bagna le¶ne, przez które szed³ korpus Cecyny i gdzie wpad³ w zasadzkê.
Bêdziemy mieli bardzo zró¿nicowany sk³ad: mniej wiêcej 1-1,5 contvbernium w sprzêcie, kilka osób "w cywilu" w tym kobiety, a jeszcze zdaje siê dwóch Celtów/Galów.
Wydaje mi siê, ¿e to mo¿e ca³kiem nie¼le pasowaæ do tej sytuacji, kiedy drugiego dnia marszu po bagnach Germanie z sukcesem atakuj± legiony, niszcz± ich tabory i zadaj± spore straty. Mo¿emy sobie wyobraziæ, ¿e jeste¶my grupk± z ochrony rozbitego taboru, która ocala³a i w kilkana¶cie godzin po odej¶ciu Germanów w po¶cigu za uchodz±c± armi± zebra³a co siê da³o z pola i usi³uje pod±¿aæ za legionami, by do³±czyæ znów do towarzyszy.
Tych 8-10 legionistów w uzbrojeniu to oczywi¶cie ocaleni ¿o³nierze XXI. Wsród cywilów mog± byæ np. calones (legionowi niewolnicy), cywilni obywatele (dajmy na to, ¿e kupiec z ¿on±, którego wojna zasta³a w Germanii i usi³uje siê wydostaæ z kot³a, przy³±czywszy siê do napotkanej armii), mo¿e jaki¶ urzêdnik/wys³annik, który od poczatku towarzyszy³ Cecynie itp. Celtowie/Galowie moga byæ ocala³ymi z bitwy sprzymierzeñcami - armii Germanika, jak i ka¿dej rzymskiej armii, towarzyszy³y nie tylko kohorty posi³kowe, ale te¿ kontyngenty od lokalnych, wiernych Rzymowi wodzów plemiennych. Jako niby znaj±cy najlepiej teren, mog± byæ zwiadowcami.
I w ten sposób mamy ca³kiem fajn± przygodê: czy zdo³amy siê przebiæ do g³ównych si³, czy one jeszcze w ogóle istniej± (mo¿e Arminiusz ju¿ je rozbi³?), czy towarzysz±cy nam barbarzyñscy sprzymierzeñcy przypadkiem nie zdradz±, wietrz±c zwrot akcji i mo¿liwo¶æ klêski Rzymian. Itp., itd.
TACYT
A tu macie opis ca³ej tej historii u Tacyta, niezwykle barwny i trzymaj±cy w napiêciu:
Cecyna, który w³asne hufce prowadzi³, otrzyma³ wskazówkê, aby pomimo swej znajomo¶ci dróg powrotnych ? przez ?d³ugie mosty" jak najrychlej siê przeprawi³. By³a to w±ska ¶cie¿ka w¶ród rozleg³ych moczarów, któr± niegdy¶ Lucjusz Domicjusz by³ wymo¶ci³; reszta by³a na-mulista, lepka od ciê¿kiego b³ota albo wskutek strumieni niepewna; dooko³a ? stopniowo pn±ce siê w górê lasy, które teraz Arminiusz ca³kowicie obsadzi³, gdy¿ krótszymi drogami i w po¶piesznym marszu uprzedzi³ by³ naszego ¿o³nierza objuczonego tobo³ami i broni±. Cecyna namy¶laj±c siê, w jaki ma sposób rozpadaj±ce siê od staro¶ci mosty naprawiaæ i równocze¶nie nieprzyjaciela odpieraæ, postanowi³ tam, gdzie by³, obóz wytyczyæ, a¿eby jedni pracê, a drudzy bitwê rozpocz±æ mogli.
Barbarzyñcy, usi³uj±c przednie poczty prze³amaæ i miêdzy sypi±cych szañce siê wedrzeæ, dra¿ni± ich, okr±¿aj±, atakuj± od frontu; mieszaj± siê krzyki pracuj±cych i walcz±cych. A dla Rzymian wszystko by³o równie niepomy¶lne: teren ? g³êboki moczar, tak samo stopie nie daj±cy oparcia, jak i do posuwania siê za ¶liski; ludzie ? obci±¿eni pancerzami; nie mogli oni nawet, stoj±c w wodzie, dzirytom nadaæ rozmachu. Przeciwnie Cheruskowie: nawykli do bitew w¶ród moczarów, wysmuk³y mieli wzrost, mieli ogromne w³ócznie zdatne do zadawania ran choæby z daleka. Dopiero noc chwiejne ju¿ legiony z niepomy¶lnej walki wyswobodzi³a.
Germanowie, z powodu sukcesu niezmordowani, nawet teraz nie my¶leli o spoczynku: wszystkie wody, jakie na wznosz±cych siê dooko³a wzgórzach wytryska³y, na niziny skierowali i tak wskutek zalania terenu i zasypania gotowej ju¿ czê¶ci robót praca siê ¿o³nierzom zdwoi³a. Od czterdziestu ju¿ lat by³ Cecyna w s³u¿bie, s³uchaj±c albo rozkazuj±c, ze szczê¶ciem i niepowodzeniem obeznany i dlatego nieustraszony. Rozwa¿aj±c przeto, co mo¿e nast±piæ, nie znalaz³ innego wyj¶cia, jak ¿eby nieprzyjaciela w lasach zatrzymaæ, a¿ jego ranni ¿o³nierze i ca³y ciê¿szy tabor naprzód siê wysforuj±; albowiem w ¶rodku miêdzy górami a moczarami rozci±ga³a siê równina, która w±sk± tylko liniê bojow± dopuszcza³a. Wybiera i kieruje legion pi±ty na prawe skrzyd³o, dwudziesty pierwszy na lewe, pierwszaków na czo³o pochodu, dwudziestaków przeciw po¶cigowi.
Noc by³a z dwóch wrêcz przeciwnych powodów niespokojna, ile ¿e barbarzyñcy przy uroczystych ucztach weso³ym ¶piewem albo dzik± wrzaw± g³êbie dolin i rozbrzmiewaj±ce echem le¶nym parowy nape³niali, u Rzymian za¶ s³abo p³onê³y ognie, przerywane tylko s³yszano nawo³ywania, a oni sami w rozsypce le¿eli przy wale, b³±kali siê miêdzy namiotami, bezsenni raczej ni¿ czujni. Tak¿e wodza przerazi³ pe³en grozy sen; zdawa³o mu siê bowiem, ¿e Kwintyliusza Warusa zbryzganego krwi± i wynurzaj±cego siê z bagien widzia³ i jakby jego wo³anie s³ysza³, ¿e jednak za nim nie poszed³ ³ wyci±gniêt± ku sobie jego rêkê odepchn±³.
O ¶wicie legiony, wys³ane na skrzyd³a, z obawy albo krn±brno¶ci miejsce swe opu¶ci³y i pole poza okolic± bagien po¶piesznie zajê³y. Arminiusz jednak, aczkolwiek swobodnie móg³ atakowaæ, zaraz siê nie porwa³; lecz skoro wozy z baga¿ami w b³ocie i dziurach ugrzêz³y, ¿o³nierze dooko³a popadli w zamieszanie, porz±dek chor±gwi zosta³ zm±cony i jak to w podobnej chwili dziaæ siê zwyk³o, ka¿dy na w³asn± ¶piesz±c siê rêkê leniwe tylko na rozkazy mia³ uszy ? wtedy rozkazuje Germanom natrzeæ, wo³aj±c: ?Oto Warus i tym samym losu zrz±dzeniem po raz wtóry skrêpowane legiony!" Przy tych s³owach wraz z doborowymi prze³amuje szyki i zw³aszcza koniom raz po raz zadaje rany. Te w ka³u¿ach w³asnej krwi i na ¶liskim gruncie bagiennym potykaj±c siê zrzucaj± swych je¼d¼ców, rozpraszaj± zachodz±cych im drogê, tratuj± le¿±cych. Najwiêksza potrzeba doko³a or³ów nasta³a, których ani nie¶æ przeciw napieraj±cym pociskom, ani umocowaæ w mulistej ziemi nie by³o mo¿na. Cecyna, usi³uj±c szyk bojowy podtrzymaæ, spad³ z przeszytego strza³± konia i by³by zosta³ osaczony, gdyby pierwszy legion nie by³ go os³oni³.
Na pomoc przysz³a chciwo¶æ nieprzyjació³, którzy zaniechali rzezi i gonili za zdobycz±; tak wydosta³y siê legiony o zmierzchu dnia na otwarte pole i na sta³y grunt. Lecz nie by³ to jeszcze koniec ich biedy: trzeba by³o wznie¶æ wa³, nawoziæ ziemi na nasyp; utracono po wiêkszej czê¶ci narzêdzia, jakimi wykopuje siê ziemiê albo wykuwa murawê; nie by³o namiotów dla manipu³ów ani banda¿y dla rannych. Dziel±c miêdzy siebie zanieczyszczone b³otem albo krwi± po¿ywienie, biadali nad grobowymi ciemno¶ciami i nad tym, ¿e tylu tysi±com ludzi jeszcze tylko jeden dzieñ ¿ycia pozosta³.
Przypadkiem koñ, który zerwawszy wêdzid³a samopas goni³, sp³oszy³ siê krzykiem i kilku napotkanych w drodze obali³. Tak wielkie st±d powsta³o przera¿enie ? poniewa¿ s±dzono, ¿e Germanie siê wdarli ? ¿e wszyscy do bram siê rzucili; z tych zw³aszcza do dekumañskiej starano siê dostaæ, która od nieprzyjaciela by³a odwrócona i uciekaj±cym wiêksze zapewnia³a bezpieczeñstwo. Aczkolwiek Cecyna by³ przekonany, ¿e obawa jest p³onna, nie móg³ przecie¿ ani sw± powag±, ani pro¶bami, ani nawet ramieniem oprzeæ siê ¿o³nierzom albo ich powstrzymaæ, wtedy rzuci³ siê na ziemiê przy progu bramy i dopiero wzbudzaj±c lito¶æ zamkn±³ im drogê, gdy¿ byliby musieli przej¶æ przez cia³o legata. Równocze¶nie trybunowie i setnicy dowiedli im, ¿e ich pop³och jest nieuzasadniony.
Nastêpnie gromadzi ich na placu broni, ka¿e im w milczeniu s³ów swych wys³uchaæ i poucza ich, czego nagl±ce okoliczno¶ci wymagaj±: ¯e jedyny w orê¿u ratunek, lecz nale¿y nim Pos³ugiwaæ siê z rozumnym umiarkowaniem i pozostaæ w obrêbie wa³u, a¿ nieprzyjaciele w nadziei zdobycia go bli¿ej post±pi±; potem trzeba ze wszystkich stron wypa¶æ: taki wypad a¿ do Renu ich zaprowadzi. Gdyby chcieli uciekaæ, czeka ich jeszcze wiêcej lasów, jeszcze g³êbsze moczary, srogo¶æ nieprzyjació³; natomiast jako zwyciêzcy posiêd± cze¶æ i s³awê. Co w domu im drogie, co w obozie zaszczytne, to im przypomina; o niepowodzeniu zamilcz±. Potem, zaczynaj±c od siebie, konie legatów i trybunów bez ¿adnych wzglêdów najdzielniejszym wojownikom oddaje, a¿eby ci, a za nimi piechota, na wroga uderzyli.
Niemniejsze poruszenie panowa³o w¶ród Germanów z powodu nadziei, ¿±dzy i sprzecznych zapatrywañ wodzów, albowiem Arminiusz radzi³, ¿eby Rzymianom pozwolili wyruszyæ, a potem znowu ich na bagnistym i bezdro¿nym terenie osaczyli; Inguiomerus gwa³towniejsz± i mi³± barbarzyñcom wyrazi³ opiniê, ¿eby wa³ zbrojnymi otoczyæ, bo jego zdobycie szybko nast±pi, wiêcej bêdzie jeñców, nietkniêta zdobycz. Przeto o brzasku dnia zasypuj± rowy, narzucaj± na nie faszyny, chwytaj± siê szczytów wa³u, na którym z rzadka i jakby trwog± przykuci stali ¿o³nierze. Kiedy tak na szañcach wisieli, dano has³o kohortom, rogi i tr±by razem zabrzmia³y. Nastêpnie z krzykiem i rozmachem rzucaj± siê zewsz±d na ty³y Germanów, wo³aj±c obel¿ywie, ¿e nie ma tu lasów ani bagien, lecz teren jest równy, bogowie przychylni. Nieprzyjaciela, który wyobra¿a³ sobie ³atw± zag³adê i niewielu tylko na po³y uzbrojonych, d¼wiêk tr±b, b³ysk orê¿a im niespodzianiej, tym bardziej zaskoczy ³ i padali ? jak w powodzeniu chciwi rabunku, tak w niepowodzeniu nierozwa¿ni. Arminiusz nietkniêty, Inguiomerus z ciê¿k± ran± walkê opu¶ci³; prostych ¿o³nierzy r±bano, jak d³ugo zawziêto¶ci i dnia starczy³o. Dopiero noc± zawróci³y legiony, a chocia¿ jeszcze wiêksza ilo¶æ ran i ten sam brak ¿ywno¶ci je trapi³, si³ê, zdrowie, zapasy, s³owem wszystko w zwyciêstwie znalaz³y.
T£O
Po u¶mierzeniu buntu legionów w roku 14 (z wiod±c± rol± XXI w buncie
), cezar Germanik (nastêpca tronu) organizuje kolejne kampanie przeciwko Germanom, by pom¶ciæ zniszczenie trzech legionów Warusa w roku 9, a przy okazji - a mo¿e g³ównie - daæ uj¶cie wybuchowym nastrojom w armii nadreñskiej. Po mniejszych wyprawach pacyfikacyjnych w roku poprzednim, w roku 15 rusza du¿a wyprawa, która ma wymusiæ na zdrajcy Arminiuszu i jego skonfederowanych plemionach (Cheruskowie, Brukterowie, Marsowie i inni) waln± bitwê i doprowadziæ do decyduj±cego zwyciêstwa nad Germanami. Pó¼nym latem lub wczesn± jesieni± roku 15 Rapax by³ czê¶ci± korpusu (legiony I, V, XX i XXI) pod dowództwem legata Aulusa Cecyny Sewerusa, który z baz nad Renem pomaszerowa³ w g³±b Germanii, by po³±czyæ siê nad rzek± Ems z reszt± armii Germanika, która dotar³a tam drog± morsk± wzd³u¿ wybrze¿a. Po³±czona armia odnalaz³a pole bitwy w Lesie Teutoburskim i pogrzeba³a szcz±tki zniszczonych tam wcze¶niej legionów Warusa. Stoczy³a kilka potyczek z si³ami Arminiusza, ale Germanik nie by³ w stanie wci±gn±æ go w bitwê i zadaæ rozstrzygaj±cy cios. Czas ucieka³ i sezon kampanijny mia³ siê ku koñcowi, wiêc postanowiono wróciæ do baz.
Armia rozdzieli³a siê w drodze powrotnej - Germanik z g³ównymi si³ami wraca³ morzem, za¶ korpus Sewerusa - z XXI w sk³adzie - uda³ siê l±dem w kierunku Renu i bazy w Castra Vetera (Xanten). Si³y Arminiusza pod±¿y³y tropem w³a¶nie tej czê¶ci si³ rzymskich. Rzymianie szli m.in. przez tzw. pontes longi (D³ugie Mosty - k³adki przez moczary wybudowane kilka dekad wcze¶niej) i tam w³a¶nie wpadli w zasadzkê zastawion± przez si³y Arminiusza i jego wuja Inguiomerusa. Wygl±da³o na to, ¿e germañski wódz powtórzy swój wyczyn sprzed 6 lat i rozgromi kolejn± rzymsk± armiê. W ci±gu dwóch dni i nocy w toku walk na bagnach Rzymianie stracili wielu ludzi, wszystkie tabory, a legat zosta³ ranny. Jednak gdy trzeciego dnia rano wojownicy Cherusków ruszyli do szturmu na zaimprowizowany rzymski obóz na kawa³ku suchego terenu, legioni¶ci wytrzymali atak, a w kluczowym momencie sami wypadli przez bramy i rozbili wroga. W legionowej bazie Vetera na rzymskim brzegu Renu uznano tymczasem, ¿e si³y Sewerusa zosta³y zniszczone; proponowano zerwaæ most na rzece i uciekaæ zanim nadci±gn± barbarzyñcy. Desperatów powstrzyma³a ¿ona Germanika Agrypina; ona te¿ pierwsza powita³a powracaj±cy do Vetery, mocno poszczerbiony XXI Rapax i 3 pozosta³e legiony.
NASZA WYPRAWA
Kto by³ poprzednio, ten wie, ¿e teren marszu wprost idealnie pasuje do tego, jak Tacyt opisuje owe pontes longi, czyli drewniane k³adki przez bagna le¶ne, przez które szed³ korpus Cecyny i gdzie wpad³ w zasadzkê.
Bêdziemy mieli bardzo zró¿nicowany sk³ad: mniej wiêcej 1-1,5 contvbernium w sprzêcie, kilka osób "w cywilu" w tym kobiety, a jeszcze zdaje siê dwóch Celtów/Galów.
Wydaje mi siê, ¿e to mo¿e ca³kiem nie¼le pasowaæ do tej sytuacji, kiedy drugiego dnia marszu po bagnach Germanie z sukcesem atakuj± legiony, niszcz± ich tabory i zadaj± spore straty. Mo¿emy sobie wyobraziæ, ¿e jeste¶my grupk± z ochrony rozbitego taboru, która ocala³a i w kilkana¶cie godzin po odej¶ciu Germanów w po¶cigu za uchodz±c± armi± zebra³a co siê da³o z pola i usi³uje pod±¿aæ za legionami, by do³±czyæ znów do towarzyszy.
Tych 8-10 legionistów w uzbrojeniu to oczywi¶cie ocaleni ¿o³nierze XXI. Wsród cywilów mog± byæ np. calones (legionowi niewolnicy), cywilni obywatele (dajmy na to, ¿e kupiec z ¿on±, którego wojna zasta³a w Germanii i usi³uje siê wydostaæ z kot³a, przy³±czywszy siê do napotkanej armii), mo¿e jaki¶ urzêdnik/wys³annik, który od poczatku towarzyszy³ Cecynie itp. Celtowie/Galowie moga byæ ocala³ymi z bitwy sprzymierzeñcami - armii Germanika, jak i ka¿dej rzymskiej armii, towarzyszy³y nie tylko kohorty posi³kowe, ale te¿ kontyngenty od lokalnych, wiernych Rzymowi wodzów plemiennych. Jako niby znaj±cy najlepiej teren, mog± byæ zwiadowcami.
I w ten sposób mamy ca³kiem fajn± przygodê: czy zdo³amy siê przebiæ do g³ównych si³, czy one jeszcze w ogóle istniej± (mo¿e Arminiusz ju¿ je rozbi³?), czy towarzysz±cy nam barbarzyñscy sprzymierzeñcy przypadkiem nie zdradz±, wietrz±c zwrot akcji i mo¿liwo¶æ klêski Rzymian. Itp., itd.
TACYT
A tu macie opis ca³ej tej historii u Tacyta, niezwykle barwny i trzymaj±cy w napiêciu:
Cecyna, który w³asne hufce prowadzi³, otrzyma³ wskazówkê, aby pomimo swej znajomo¶ci dróg powrotnych ? przez ?d³ugie mosty" jak najrychlej siê przeprawi³. By³a to w±ska ¶cie¿ka w¶ród rozleg³ych moczarów, któr± niegdy¶ Lucjusz Domicjusz by³ wymo¶ci³; reszta by³a na-mulista, lepka od ciê¿kiego b³ota albo wskutek strumieni niepewna; dooko³a ? stopniowo pn±ce siê w górê lasy, które teraz Arminiusz ca³kowicie obsadzi³, gdy¿ krótszymi drogami i w po¶piesznym marszu uprzedzi³ by³ naszego ¿o³nierza objuczonego tobo³ami i broni±. Cecyna namy¶laj±c siê, w jaki ma sposób rozpadaj±ce siê od staro¶ci mosty naprawiaæ i równocze¶nie nieprzyjaciela odpieraæ, postanowi³ tam, gdzie by³, obóz wytyczyæ, a¿eby jedni pracê, a drudzy bitwê rozpocz±æ mogli.
Barbarzyñcy, usi³uj±c przednie poczty prze³amaæ i miêdzy sypi±cych szañce siê wedrzeæ, dra¿ni± ich, okr±¿aj±, atakuj± od frontu; mieszaj± siê krzyki pracuj±cych i walcz±cych. A dla Rzymian wszystko by³o równie niepomy¶lne: teren ? g³êboki moczar, tak samo stopie nie daj±cy oparcia, jak i do posuwania siê za ¶liski; ludzie ? obci±¿eni pancerzami; nie mogli oni nawet, stoj±c w wodzie, dzirytom nadaæ rozmachu. Przeciwnie Cheruskowie: nawykli do bitew w¶ród moczarów, wysmuk³y mieli wzrost, mieli ogromne w³ócznie zdatne do zadawania ran choæby z daleka. Dopiero noc chwiejne ju¿ legiony z niepomy¶lnej walki wyswobodzi³a.
Germanowie, z powodu sukcesu niezmordowani, nawet teraz nie my¶leli o spoczynku: wszystkie wody, jakie na wznosz±cych siê dooko³a wzgórzach wytryska³y, na niziny skierowali i tak wskutek zalania terenu i zasypania gotowej ju¿ czê¶ci robót praca siê ¿o³nierzom zdwoi³a. Od czterdziestu ju¿ lat by³ Cecyna w s³u¿bie, s³uchaj±c albo rozkazuj±c, ze szczê¶ciem i niepowodzeniem obeznany i dlatego nieustraszony. Rozwa¿aj±c przeto, co mo¿e nast±piæ, nie znalaz³ innego wyj¶cia, jak ¿eby nieprzyjaciela w lasach zatrzymaæ, a¿ jego ranni ¿o³nierze i ca³y ciê¿szy tabor naprzód siê wysforuj±; albowiem w ¶rodku miêdzy górami a moczarami rozci±ga³a siê równina, która w±sk± tylko liniê bojow± dopuszcza³a. Wybiera i kieruje legion pi±ty na prawe skrzyd³o, dwudziesty pierwszy na lewe, pierwszaków na czo³o pochodu, dwudziestaków przeciw po¶cigowi.
Noc by³a z dwóch wrêcz przeciwnych powodów niespokojna, ile ¿e barbarzyñcy przy uroczystych ucztach weso³ym ¶piewem albo dzik± wrzaw± g³êbie dolin i rozbrzmiewaj±ce echem le¶nym parowy nape³niali, u Rzymian za¶ s³abo p³onê³y ognie, przerywane tylko s³yszano nawo³ywania, a oni sami w rozsypce le¿eli przy wale, b³±kali siê miêdzy namiotami, bezsenni raczej ni¿ czujni. Tak¿e wodza przerazi³ pe³en grozy sen; zdawa³o mu siê bowiem, ¿e Kwintyliusza Warusa zbryzganego krwi± i wynurzaj±cego siê z bagien widzia³ i jakby jego wo³anie s³ysza³, ¿e jednak za nim nie poszed³ ³ wyci±gniêt± ku sobie jego rêkê odepchn±³.
O ¶wicie legiony, wys³ane na skrzyd³a, z obawy albo krn±brno¶ci miejsce swe opu¶ci³y i pole poza okolic± bagien po¶piesznie zajê³y. Arminiusz jednak, aczkolwiek swobodnie móg³ atakowaæ, zaraz siê nie porwa³; lecz skoro wozy z baga¿ami w b³ocie i dziurach ugrzêz³y, ¿o³nierze dooko³a popadli w zamieszanie, porz±dek chor±gwi zosta³ zm±cony i jak to w podobnej chwili dziaæ siê zwyk³o, ka¿dy na w³asn± ¶piesz±c siê rêkê leniwe tylko na rozkazy mia³ uszy ? wtedy rozkazuje Germanom natrzeæ, wo³aj±c: ?Oto Warus i tym samym losu zrz±dzeniem po raz wtóry skrêpowane legiony!" Przy tych s³owach wraz z doborowymi prze³amuje szyki i zw³aszcza koniom raz po raz zadaje rany. Te w ka³u¿ach w³asnej krwi i na ¶liskim gruncie bagiennym potykaj±c siê zrzucaj± swych je¼d¼ców, rozpraszaj± zachodz±cych im drogê, tratuj± le¿±cych. Najwiêksza potrzeba doko³a or³ów nasta³a, których ani nie¶æ przeciw napieraj±cym pociskom, ani umocowaæ w mulistej ziemi nie by³o mo¿na. Cecyna, usi³uj±c szyk bojowy podtrzymaæ, spad³ z przeszytego strza³± konia i by³by zosta³ osaczony, gdyby pierwszy legion nie by³ go os³oni³.
Na pomoc przysz³a chciwo¶æ nieprzyjació³, którzy zaniechali rzezi i gonili za zdobycz±; tak wydosta³y siê legiony o zmierzchu dnia na otwarte pole i na sta³y grunt. Lecz nie by³ to jeszcze koniec ich biedy: trzeba by³o wznie¶æ wa³, nawoziæ ziemi na nasyp; utracono po wiêkszej czê¶ci narzêdzia, jakimi wykopuje siê ziemiê albo wykuwa murawê; nie by³o namiotów dla manipu³ów ani banda¿y dla rannych. Dziel±c miêdzy siebie zanieczyszczone b³otem albo krwi± po¿ywienie, biadali nad grobowymi ciemno¶ciami i nad tym, ¿e tylu tysi±com ludzi jeszcze tylko jeden dzieñ ¿ycia pozosta³.
Przypadkiem koñ, który zerwawszy wêdzid³a samopas goni³, sp³oszy³ siê krzykiem i kilku napotkanych w drodze obali³. Tak wielkie st±d powsta³o przera¿enie ? poniewa¿ s±dzono, ¿e Germanie siê wdarli ? ¿e wszyscy do bram siê rzucili; z tych zw³aszcza do dekumañskiej starano siê dostaæ, która od nieprzyjaciela by³a odwrócona i uciekaj±cym wiêksze zapewnia³a bezpieczeñstwo. Aczkolwiek Cecyna by³ przekonany, ¿e obawa jest p³onna, nie móg³ przecie¿ ani sw± powag±, ani pro¶bami, ani nawet ramieniem oprzeæ siê ¿o³nierzom albo ich powstrzymaæ, wtedy rzuci³ siê na ziemiê przy progu bramy i dopiero wzbudzaj±c lito¶æ zamkn±³ im drogê, gdy¿ byliby musieli przej¶æ przez cia³o legata. Równocze¶nie trybunowie i setnicy dowiedli im, ¿e ich pop³och jest nieuzasadniony.
Nastêpnie gromadzi ich na placu broni, ka¿e im w milczeniu s³ów swych wys³uchaæ i poucza ich, czego nagl±ce okoliczno¶ci wymagaj±: ¯e jedyny w orê¿u ratunek, lecz nale¿y nim Pos³ugiwaæ siê z rozumnym umiarkowaniem i pozostaæ w obrêbie wa³u, a¿ nieprzyjaciele w nadziei zdobycia go bli¿ej post±pi±; potem trzeba ze wszystkich stron wypa¶æ: taki wypad a¿ do Renu ich zaprowadzi. Gdyby chcieli uciekaæ, czeka ich jeszcze wiêcej lasów, jeszcze g³êbsze moczary, srogo¶æ nieprzyjació³; natomiast jako zwyciêzcy posiêd± cze¶æ i s³awê. Co w domu im drogie, co w obozie zaszczytne, to im przypomina; o niepowodzeniu zamilcz±. Potem, zaczynaj±c od siebie, konie legatów i trybunów bez ¿adnych wzglêdów najdzielniejszym wojownikom oddaje, a¿eby ci, a za nimi piechota, na wroga uderzyli.
Niemniejsze poruszenie panowa³o w¶ród Germanów z powodu nadziei, ¿±dzy i sprzecznych zapatrywañ wodzów, albowiem Arminiusz radzi³, ¿eby Rzymianom pozwolili wyruszyæ, a potem znowu ich na bagnistym i bezdro¿nym terenie osaczyli; Inguiomerus gwa³towniejsz± i mi³± barbarzyñcom wyrazi³ opiniê, ¿eby wa³ zbrojnymi otoczyæ, bo jego zdobycie szybko nast±pi, wiêcej bêdzie jeñców, nietkniêta zdobycz. Przeto o brzasku dnia zasypuj± rowy, narzucaj± na nie faszyny, chwytaj± siê szczytów wa³u, na którym z rzadka i jakby trwog± przykuci stali ¿o³nierze. Kiedy tak na szañcach wisieli, dano has³o kohortom, rogi i tr±by razem zabrzmia³y. Nastêpnie z krzykiem i rozmachem rzucaj± siê zewsz±d na ty³y Germanów, wo³aj±c obel¿ywie, ¿e nie ma tu lasów ani bagien, lecz teren jest równy, bogowie przychylni. Nieprzyjaciela, który wyobra¿a³ sobie ³atw± zag³adê i niewielu tylko na po³y uzbrojonych, d¼wiêk tr±b, b³ysk orê¿a im niespodzianiej, tym bardziej zaskoczy ³ i padali ? jak w powodzeniu chciwi rabunku, tak w niepowodzeniu nierozwa¿ni. Arminiusz nietkniêty, Inguiomerus z ciê¿k± ran± walkê opu¶ci³; prostych ¿o³nierzy r±bano, jak d³ugo zawziêto¶ci i dnia starczy³o. Dopiero noc± zawróci³y legiony, a chocia¿ jeszcze wiêksza ilo¶æ ran i ten sam brak ¿ywno¶ci je trapi³, si³ê, zdrowie, zapasy, s³owem wszystko w zwyciêstwie znalaz³y.
To jest wersja lo-fi g³ównej zawarto¶ci. Aby zobaczyæ pe³n± wersjê z wiêksz± zawarto¶ci±, obrazkami i formatowaniem proszê kliknij tutaj.