Witam
Interesuj± mnie ¼ród³a w których mowa o broni drzewcowej u piechoty polskiej (hajduków). Pomijam dardy, berdysze i halabardy.
Wiecie co¶ mo¿e?

Mo¿e byæ ciê¿ko ze znaleziem ¼róde³, bo piechota typu wêgiersko-polskiego z za³o¿enia by³a formacj± maj±c± wspieraæ dzia³ania jazdy. Nie potrzebowa³a pik bo ani nimi nie prze³amywa³a wrogich szyków (robi³a to jazda) ani nie musia³a nimi broniæ siê od wrogiej konnicy (os³onê zapewnia³a w³asna jazda).

Pikinierzy pojawiaj± siê chyba dopiero w piechocie zaci±ganej wg wzorów niemieckich.

Cze¶æ,

jako osoba, która nale¿y do oddzia³y, który ostatnio w bitwie uzywa w³óczni, to czujê siê niejako wywo³any do tablicy w zwi±zku z pytaniem Semena.

"Nastêpne wiadomo¶ci, dotycz±ce barwy piechoty ³anowej, pochodz± z lat 1680—1683. S± to akwarele55 niewiadomego autora z podpisami w jêzyku niemieckim, datowane 1680 i 1683.
(...)
Nastêpna, siódma, akwarela, z tytu³em: „Pikinier Polsky £anowy AD 1683" przedstawia pikiniera w ciemnozielonym ¿upanie i jasno¿ó³tej delii na bia³ej podszewce (?) z zielonym szerokim ko³nierzem wyk³adanym oraz zielonymi szamerowaniami przy rozciêciach krótkich rêkawów, przewi±zanego zielonym miêkkim pasem. Czapka ¿ó³ta obszyta futrem czarnym od do³u. Przez piersi pas rzemienny, spiêty na klamrê, od torby z bia³ego baranka {?. W prawej rêce siekiera, w lewej pika."

Tyle z pisanych, ikonografia, i tak:

Madziarzy:

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Polacy:

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik


Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Przy czym mój s³aby wzrok mnie mami, ale chyba tutaj czerwoni hajducy nic nie maja, tylko cudzoziemcy jakies halabardy.


I tyle mi siê uda³o znale¼æ w poszukiwaniu ikonografii. Jak odzyskam komputer, to tam chyba mia³em jeszcze jakie¶ inne grafiki (ale nie jestem pewny, to raz. A dwa - chyba jednak dotyczy³a polowañ).

Ogólnie to s³abo.

Fakt, ¿e du¿o osób teraz ma w³ócznie/piki to zwyk³a w rekonstrukcji moda, która i nas z³apa³a ;)

Aczkolwiek jak kto¶ znajdzie informacje na temat pik/w³óczni/halabardy u piechoty polskiej w u¿yciu bojowym (to wa¿ne, bo na jaki¶ wymarszach królewskich to siê zdarza³y).

Przyk³ady innych broni drzewcowych:
"W 1595r w orszaku króla Zygmunta III znajduje siê 300 pieszych ¿o³nierzy, zwanych hajdukami. Oddzia³ z³o¿ony z Polaków i Wegrów, "w ubiorze niebieskim, z czerwonymi czapkami, nios±cy jedni halabardy... przy szablach, drudzy mieli rusznice z lontami, albo te¿ obosieczne berdysze, ci pod chor±gwi± królewsk± szli przed pierwszymi". Wed³ug tego samego opisu hajducy piesi kardyna³a Radziwi³³a ubrani byli w karmazyny i granat, jedni z rusznicami, drudzy z halabardami. ( G.P. Mucante)." - wg. strony CywilBandy

Tak¿e ciê¿ka sprawa.

W czasach Sobieskiego zaci±gano multum piechoty w sk³ad której wchodzili te¿ pikinierzy. Sporo ich widaæ na obrazach s³awi±cych odsiecz Wiedeñsk± ale i w czasach wcze¶niejszych bywali np w bitwie pod lesienicami. Dziesietnicy natomiast miewali halabardy.

piki to jednak w ³anówce, a tak jak wiadomo istnieje od 1655 roku, wcze¶niej nie czyta³em - s³ysza³em o pikach

No dok³adnie tak jak Tomek pisze. Piki w polskiej piechocie to jednak dopiero piechota ³anowa.
Szuka³em naprawdê bardzo dok³adnie. I nie znalaz³em nigdzie w opisach stwierdzenia, ¿e polska piechota autoramentu narodowego w I po³owie XVII w. u¿ywa³a w bitwach broni drzewcowej. Poza oczywi¶cie dardami u dziesiêtników.
Je¶li idzie o halabardy to by³y w u¿yciu ale w zamkach, pa³acach, s³u¿bie wartowniczej, przy uroczysto¶ciach.
Tym niemniej wzorem podobnych tematów na forum, mozna tu zgromadzic jak najwiêcej informacji na ten temat. Zarówno ikonografii jak i ¼róde³ pisanych.

A spisy, sulice i tym podobne u kozaków? Jak to u nich wygl±da³o?

Kozacy regestrowi to nie wiem, trzeba by B³a¿eja zapytaæ.
Ale Kozacy bêd±cy poza rejestrem to na pewno formacja typu milicyjnego. Zatem bez du¿ej wtopy mo¿na przyj±æ, ¿e w wojnach u¿ywali takiej broni/narzêdzi, której u¿ywali tak¿e podczas pokoju. Równie¿ drzewcówek.

B³a¿ej pewnie powie wiêcej, ale ja i tak wrzucê:
Na 1 obrazie widaæ wyra¼nie dosyæ krótk± broñ drzewcow±.
Na obrazie 2 widaæ trzy d³ugie drzewcówki - obraz z pocz±tku XVIII wieku, 1704?

E... Na tym pierwszym obrazie to wszyscy s± krótcy, nie tylko drzewcówki. I wojsko, i konie, i drzewa. Niektórzy piechurzy w dolnym rzêdzie s± wrêcz "szersi ni¿ wy¿si". To nie jest jako¶ zdeformowana reprodukcja?

to ataki obraz

Ale czy chodzi o drzewcówki w piechocie polskiego autoramentu czy w piechocie kozackiej?

Troszkê tak jakby rozszerzy³em zapytanie poniewa¿ chodzi mi ogólnie o u¿ywanie drzewcówek przez pieszych w XVII wieku na terytorium Rzeczypospolitej. Od milicji, regularnych oddzialów przez kozaków czy te¿ czeladz w trakcie wypraw wojskowyh.

Nie chcia³em zak³adaæ nowego w±tku:



Czy kto¶ wie co¶ o pochodzeniu tych toporów?

Jak rozumiem, jest to zdjêcie z Muzeum Wojska Polskiego, ale nie mogê znale¼æ wiêcej danych.

Przypominaj± co¶, co po niemiecku zdaje siê nazywano 'mordaxt'.

Ciekaw jestem, czy naprawdê da siê je jako¶ powi±zaæ z hajdukami/piechurami polskimi, czy to raczej do¶æ 'lu¼na' ekspozycja.