Witam serdecznie, w ramach pomniejszego i prywatnego projektu zamierzam spróbowaæ zrekonstruowaæ ubiór z okresu X wieku - z terenów naszego kraju, ³±cznie z innymi elementami kultury materialnej - przede wszystkim sprzêtem obozowym. Spore wyzwanie - bo nie mamy wiele powszechnie dostêpnych znalezisk, na podstawie, których mogliby¶my wykonaæ rekonstrukcje.

Przede wszystkim, zacznê od rozpoznania - czy jeste¶my w stanie w ogóle wykonaæ podstawy ubioru. Je¿eli tak - po ich wykonaniu, postaram siê w miarê mo¿liwo¶ci ograniczyæ do konkretnych ram terenowych - choæ to w tym przypadku pewnie proste nie bêdzie. W kwestii uzbrojenia nie powinno byæ wiêkszego problemu.


1) Buty
2) Spodnie
3) Tunika
4) Pasy z okuciami (mam nadzieje, ¿e uda mi siê znale¼æ okucia maj±ce kontekst)

5) Kolczuga
6) He³m

7) Miecz

To na pocz±tek - zaczynam od dokumentacji pierwszych trzech elementów.

Je¿eli macie jakie¶ wskazówki, gdzie - w jakich muzeach zacz±æ poszukiwania, bêdê bardzo wdziêczny za pomoc - oczywi¶cie podzielê siê wszystkimi znalezionymi materia³ami i zdjêciami.


CDN...

Je¿eli moderator dzia³u nie bêdzie mieæ nic przeciwko - chcia³bym prowadziæ w temacie co¶ w rodzaju otwartego dziennika, w którym bêdê umieszczaæ materia³y jakie uda mi siê zdobyæ - w tym zdjêcia i analizy znalezisk, ikonografiê i opisy poszczególnych etapów pracy przy rekonstrukcji. My¶lê, ¿e nie ma sensu zachowywaæ tego tylko dla siebie - bo mo¿emy (wszystkie osoby zainteresowane tematem) d±¿yæ do opracowania "wizerunku" mieszkañców wczesno¶redniowiecznej Polski, po przez zamieszczanie i wspóln± analizê ¼róde³.


Obawiam siê, ¿e w tym przypadku bardzo ciê¿ko bêdzie ograniczyæ siê do konkretnych ram terenowych - ze wzglêdu na ilo¶æ znalezisk.


Zacznê od tych najprostszych elementów - to znaczy butów,
ubioru wierzchniego (potocznie bêdê nazywaæ go tunik±) i spodni.

W nastêpnym wpisie pojawi± siê ju¿ materia³y ¼ród³owe.

My¶lê ¿e nie bêdzie problemu - proszê bardzo.
Inicjatywa bardzo cenna, ¿yczê powodzenia.

Spodnie i ubiór wierzchni

Drzwi gnie¼nieñskie - odlewy przedstawiaj± wydarzenia maj±ce miejsce w czasie od 956 do 997 roku - jednak zosta³y wykonane w II po³owie XII wieku.







Pytanie - czy mo¿emy braæ pod uwagê przedstawione na nich "tuniki" - czy autor wykona³ wspó³czesne (ówcze¶nie XII wieczne) przedstawienie ubioru - czy móg³ mieæ wiedzê, jak wygl±da³ ubiór te 200 lat wcze¶niej - móg³, mog³y przetrwaæ ikonografie - ale czy rzeczywi¶cie tak by³o, tego siê nie dowiemy.

Jednak czy w przeci±gu 200 lat - ubiór wierzchni (mówimy na razie o "tunice" i spodniach" móg³ zmieniæ siê diametralnie - raczej nie. Mo¿emy porównaæ niektóre znaleziska kompletnych ubiorów np. ze Skandynawii (z X wieku) - do XII / XIII wiecznej Cotte - krój jest jest prawie taki sam. Jeszcze pytanie czy autor przedstawia równie¿ Polaków, czy tylko Prusów - je¿eli tych drugich, mamy tylko analogiê. (czasami, jak tutaj - mo¿e brakowaæ mi podstawowej wiedzy - ale na bie¿±co bêdê ³ataæ te dziury)

W±tpiê, ¿e znajdziemy tkaniny w postaci kompletnych ubiorów (je¿eli by istnia³y, z uwagi na skalê znaleziska na pewno mogliby¶my znale¼æ informacje o nich w internecie) w tym przypadku - ale mo¿e uda siê znale¼æ ikonografiê - tak czy inaczej, z poszukania jednego i drugiego nie rezygnujemy.

Czy w ogóle uda siê nam zrekonstruowaæ ubiór wierzchni - czy tylko bêdziemy mogli go odtworzyæ na podstawie analogii i ikonografii.

Zbiorê dok³adne informacje na ich temat i zrobiê analizê. Zobaczymy czy chocia¿ w jakim¶ minimalnym stopniu mo¿emy braæ to pod uwagê.


Jest to dla mnie wyzwanie - bo nie mam du¿ej wiedzy na temat kultury materialnej tych czasów - mo¿na powiedzieæ, ¿e zaczynam w tym okresie od zera - dlatego je¿eli bêdê i¶æ w jak±¶ z³± stronê - to od razu proszê o zwrócenie uwagi osób, które siedz± w temacie wczesnego ¶redniowiecza. Biorê siê za poszukiwania.

Na podstawie innych ¼róde³ raczej trzeba przyj±æ ¿e tworz±cy "dzie³a" ukazywali dawne wydarzenia tak jakby to by³o im wspó³cze¶nie. "Drzwi" by³yby wyj±tkiem.

Dalej wiek XII - ale warte zamieszczenia.
Mam nadzieje, ¿e powoli uda siê nam zej¶æ ni¿ej z datowaniem.

Wi¶lica - p³yta orantów (XII wiek)






























Je¿eli autorem jest Polak - (czego nie wiemy) - przedstawione s± stroje polskie.
Natkn±³em siê w internecie na informacje o datowaniu zabytku na wiek X - jednak bior±c pod uwagê okres panowania wymienionych osób - jest to nie mo¿liwe. Mo¿liwe, ¿e ko¶ció³ powsta³ w tym okresie - jednak sama p³yta musi pochodziæ z XII wieku.





Wiêc nie pozostaje nic innego - jak poszukiwania ikonografii datowanej tylko i wy³±cznie na interesuj±cy nas okres - ewentualnie do koñca wieku XI.
Bêdzie ciê¿ko - ale liczê na to, ¿e co¶ uda siê znale¼æ, przetrz±snê wszystko co tylko siê da.
Z butami ju¿ bêdzie ³atwiej (bo mamy tutaj ju¿ znaleziska, dziêki czemu mo¿emy ju¿ mówiæ o rekonstrukcji) - ale po kolei.

P³yta orantów (orantis od orare "modliæ siê") nie ornatów ;) Literówka Ci siê wkrad³a.

Dziêki za zwrócenie uwagi, inaczej zosta³by do¶æ istotny b³±d - ju¿ poprawione.

PS: Czy jest mo¿liwo¶æ wstawiania zdjêæ z linków w miniaturach ?


---------------------------------

Ubiór wierzchni - interesuje nas postaæ Mieszka III. (dalej wiek XII - ale po¶piechu, zejdziemy ni¿ej)



Patena kaliska ksiêcia Mieszka III Starego, ufundowana (przez ksiêcia) dla klasztoru cystersów w L±dzie. - dalej XII wiek, wykonana przez mnicha Konrada - jego pochodzenie nie jest potwierdzone - prawdopodobnie pochodzi³ z Nadrenii. Jednak dzie³o zosta³o wykonane w Polsce.







Przedstawione postacie:

mnich Konrad, twórca pateny







Ksi±¿ê Mieszko III stary




opat Szymon




¶w. Miko³aj





W najgorszym wypadku - tunikê bêdziemy musieli odtworzyæ na podstawie analogii do znalezisk i ikonografii z innych krajów oraz analogii do polskiej ikonografii z nieco pó¼niejszych czasów - ale na razie nie ma po¶piechu. My¶lê, ¿e znajdziemy jeszcze sporo przedstawieñ - byæ mo¿e nawet z X wieku - czas uruchomiæ kontakty i ruszaæ na poszukiwania te¿ poza internetem.

Kolumna w ko¶ciele ¦wiêtej trójcy w Strzelnie - XII wiek (dalej)






Autor nieznany.
Kolumna wykonana w Polsce.

Nic, nie ma sensu traciæ czasu na siedzenie przed ekranem - z pocz±tkiem nastêpnego miesi±ca ruszam w trasê. Zacznê od muzeów na Podkarpaciu (przy okazji wybiorê siê w góry i kupiê ³adn± we³nê), potem stopniowo nastêpne województwa.


Postaram siê zrobiæ w miarê mo¿liwo¶ci jak najdok³adniejsze dokumentacje znalezisk.

No i jestem zmuszony do poszerzenia datowania do 100 lat w górê - tak wiêc X i XI wiek.
Potem jako¶ bêdzie siê to precyzowaæ.


(1) BUTY (wiem, ¿e jest trochê znalezisk - wiêc nie powinno byæ wiêkszych trudno¶ci)

(2) OKUCIA DO PASA (wiêkszo¶æ znalezisk jest bez kontekstu - trzeba szukaæ okuæ z grobów)

(3) POCHWA MIECZOWA (skrawki znalezisk albo analogie)

(4) TRZEWIKI OD POCHWY (tu mamy sporo znalezisk)

(5) MIECZ

(6) GALANTERIA (tu spodziewam siê najwiêkszych trudno¶ci - póki co mam tylko skrawki znalezisk)

(7) BI¯UTERIA







(8) KOLCZUGA

(9) HE£M

(10) TARCZA (skrawki znalezisk albo nic)




Zastanawiam siê jak rozwi±zaæ kwestie namiotu.

W kontek¶cie znalezisk poszerzenie datowania na XI wiek nie wiele Ci da. Wiêkszo¶æ zabytków i tak datowana jest zazwyczaj w szerszym przedziale czasowym.

Je¶li chodzi o Twoje punkty to:
1. bez problemu
2. wynalazek obcy, koczowniczy, zrezygnuj
3. znajdziesz, choæby z Gdañska
4. du¿o materia³u
5. jw
6. jak poszukasz to znajdziesz
7. bez problemu
8. jw
9. jw
10. analogie, i zachodnioeuropejska ikonografia
Przy stroju te¿ radzi³bym zajrzeæ do ¼róde³. Rekonstrukcja na podstawie fragmentów tekstyliów nie jest doskona³a.

Poniewa¿ wspomnia³e¶ o zamiarze kupienia we³ny, proponujê z odpowiednim wyprzedzeniem wywiedzieæ siê na temat hodowli owiec ras pierwotnych na Podkarpaciu, skontaktowaæ siê z producentami i z góry umówiæ. Wakacje nie s± okresem strzy¿y ani uboju i hodowcy mog± nie mieæ na sk³adzie ani runa ani skór. Dodatkowo, liczba owiec wypasanych na halach tatrzañskich w ostatnich latach drastycznie spada, naukowcy alarmuj± ¿e zagro¿one s± i podstawowe stado jako pula genetyczna, i hale tatrzañskie jako takie, poniewa¿ niewypasane - zarastaj±. W stosunku do stanu stabilnego sprzed kilkunastu lat pog³owie owiec spad³o ju¿ dziesiêciokrotnie i we³na rodzimych owiec jest obecnie u górali tak samo deficytowa jak w ca³ym kraju. Nie daj siê nabraæ - to, co masowo sprzedaj± turystom bacowie na ca³ym Podhalu w sezonie letnim to importowane skóry i we³na merynosów australijskich, a nie rodzimych ras owiec, niestety ró¿ni±ca siê.

Mieszka³em przez kilkana¶cie lat na Podkarpaciu - tutaj te¿ zaczê³a siê moja przygoda z rekonstrukcj±. Mam kontakt z jednym starszym Panem, który ma niewielk± hodowlê - my¶lê, ¿e tutaj jeste¶my bezpieczni. Jak ju¿ zacznê sam± rekonstrukcjê - bêdê zamieszczaæ opisy i zdjêcia z poszczególnych etapów. Oczywi¶cie bêdê wdziêczny za dalsze wskazówki i uwagi w temacie.

Swoj± drog±, jednak z tego trudno jest wyrosn±æ.
Mia³em ponad dwuletni± przerwê.

Notatka na marginesie - analogia, przedstawienie ubioru w ewangeliarzu gnie¼nieñskim. Zosta³ wykonany przez czeskich mnichów - jego powstanie datowanie jest na koniec XI wieku.

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Jutro pocz±tek trasy po muzeach w Polsce.

Pierwsza czê¶æ trasy po muzeach zakoñczona - mam dokumentacje fotograficzne ogromnej ilo¶ci znalezisk. Powoli przygotowuje siê do rekonstrukcji. Na pocz±tek spróbuje odtworzyæ ubiór - na podstawie zebranej ikonografii (z Polski i Czech - biorê pod uwagê w sumie 68 ikonografii z X i XI weku). Niestety w przypadku tego elementu nie jeste¶my w stanie wykonaæ normalnej rekonstrukcji - ze wzglêdu na brak znalezisk.

Oczywi¶cie mam tego du¿o wiêcej, ni¿ na zamieszczonym poni¿ej zdjêciu.
Muszê siê teraz temu wszystkiego dobrze przyjrzeæ - choæ du¿o kombinowania tutaj nie ma.

Identyczne przedstawienia ubiorów s± te¿ na ikonografii niemieckiej z X wieku.
S± to proste i powszechne kroje.

czy ten dziennik zosta³ gdzie¶ przeniesiony czy autor siê podda³?