Witam,

Chcia³abym zwróciæ siê z ogromn± pro¶b± o pomoc w pewnej kwestii.
Otó¿ od pewnego czasu przemys³ produkuj±cy pami±tki z Polski przej±³ pewne wzory ludowe i wykorzystuje je do promocji naszego kraju. Wzory te s± okre¶lane mianem polskich ludowych, folkowych, czasem pojawiaj± siê bardziej konkretne okre¶lenia "³owicki" i "kaszubski".

w celu zobrazowania tego o czym piszê pozwolê sobie wkleiæ kilka linków:

wzory ³owickie:
sklep1
obraz2
obraz3

wzory kaszubskie:
sklep1
obraz4
obraz5

Pewnych informacji dostarcza równie¿ strona jednego ze sklepów:
Pocz±tki haftu kaszubskiego siêgaj± XIII wieku. Wyspecjalizowa³y siê w nim mniszki z klasztoru norbertanek w ¯ukowie i benedyktynek w ¯arnowcu. Norbertanki za³o¿y³y przyklasztorn± szko³ê (¿ukowsk±), gdzie popularyzowa³y t± piêkn± sztukê. W XIX i XX wieku zaczê³y powstawaæ kolejne szko³y haftu, inspiruj±ce siê kanonami szko³y ¿ukowskiej.
Elementem spajaj±cym ró¿ne gatunki haftu kaszubskiego jest kolorystyka nawi±zuj±ca do Kaszub jeziora i morze symbolizuj± odcienie niebieskiego, zielony i ¿ó³ty odpowiada lasom i ³±kom, czerwieñ nawi±zuje do krwi jak± ka¿dy Kaszub gotów jest przelaæ w obronie swojej ziemi i oraz br±zowy lub czarny. W hafcie dominuj± motywy polskie (niezapominajki, ró¿e, wi¶nie), egzotyczne (tulipany, lilie) oraz pogañskie (pszczo³y, ¿uki). ¼ród³o: http://www.nanaelo.pl/folklor_kaszubski/magnesy_1.html

czy wikipedia: Struktura kolorystyczna haftu kaszubskiego sk³ada siê z piêciu kolorów: niebieskiego (w trzech odcieniach od jasnob³êkitnego po ciemnoszafirowy), czarnego, czerwonego, zielonego i ¿ó³tego. Wystêpuj± miêdzy innymi motywy bratków, chabrów, dzwonków, go¼dzików, koniczynek, lilii, niezapominajek i ró¿ zaczerpniêtych z okolicznej przyrody, jak równie¿ motywy obce (stosowane przede wszystkim w klasztorach) granatu, palmety, tulipanów i akantu. Natomiast motywy owadzie w formie pszczó³ek i ¿uczków pochodz± prawdopodobnie jeszcze z czasów pogañskich. Jedn± z kompozycji wiod±cych haftu jest element "Drzewa ¿ycia" o nieskomplikowanym uk³adzie ga³êzi (zakaz krzy¿owania, nak³adania i przeplatania) nawi±zuj±cej do prostych i przejrzystych zasad ¿ycia ludzkiego. Dominuj±c± rolê kolorystyczn± odgrywa kolor toni jeziornej niebieski, uzupe³niony kolorami czerwonym, czarnym, zielonym i ¿ó³tym odpowiadaj±cym kolorom lasów i ³±k kaszubskich. ¼ród³o: http://pl.wikipedia.org/wiki/Haft_kaszubski

Zale¿a³oby mi bardzo na Pañstwa eksperckiej opinii odno¶nie prawdziwo¶ci powy¿szych informacji oraz oceny autentyczno¶ci wzornictwa które teraz spotykamy na pami±tkach i zwie siê je ³owickim czy kaszubskim, w porównaniu do tego, jakie wzory rzeczywi¶cie by³y u¿ywane w tych rejonach.

By³abym niezmiernie wdziêczna za pomoc.

Pozdrawiam serdecznie,
Agata

Obawiam siê, ¿e Freha niekoniecznie jest idealnym miejscem do szukania odpowiedzi na takie pytania, radzê spróbowaæ "bli¿ej ¼ród³a" czyli u osób zajmuj±cych siê (niekoniecznie praktycznie) sztuk± ludow±. Piszê "niekoniecznie praktycznie" bo sami twórcy nie musz± byæ historykami, i mo¿esz siê dowiedzieæ "tak by³o od zawsze, bo babusia tak mówi³a".

Kolejny problem: na pytanie takie, jakie stawiasz, trudno o dobr± odpowied¼. Mo¿na stwierdziæ: "tak, jest to autentyczne wzornictwo, bo rzeczywi¶cie wychodzi³o spod rêki twórców okre¶lanych mianem ludowych, a nie by³o produktem akademickiego kszta³cenia artystycznego ani produkcji przemys³owej".
Ale przypuszczam, ¿e nie ca³kiem o tak± odpowied¼ ci chodzi. Dlatego musisz sprecyzowaæ nie tylko
ale jeszcze kiedy.

Rzecz w tym, ¿e wzornictwo ludowe nie jest zespo³em motywów danym raz na zawsze. Wzory ewoluuj±, wychodz± z u¿ycia, na ich miejsce wchodz± nowe - wziête z innych regionów lub warstw spo³ecznych. I fachowcy po dzi¶ dzieñ spieraj± siê, co w³a¶ciwie nazywaæ "ludowym", a czego nie.

To, co ch³op wytwarza³ dla siebie, wedle wzorów znanych z dziada pradziada? OK, zgadzamy siê, ¿e tak.
To, co ch³op wytwarza³ dla siebie, z w³asnego surowca, na wzór podpatrzony u pana we dworze? Zwykle przyjmuje siê, ¿e tak.
To, co ch³op wytwarza³ dla siebie, wedle wzoru wyuczonego w szkó³ce? Tu opinie siê ró¿ni±.
To, co ch³op wytwarza³ dla "pañstwa z miasta" modyfikuj±c tradycyjny wzór pod "pañstwa" gusta? Tu etnografowie skacz± sobie do garde³.
A wci±¿ nie wyczerpa³am wszystkich mo¿liwych kombinacji...

Konkretnie:
Zamieszczone przez Ciebie wzory wycinanek ³owickich (oczywi¶cie jako wycinanek, a nie nadruku na chusteczkach czy czymkolwiek innym) s± oryginalne w takim sensie, ¿e wykonywa³y je ch³opki, nie kszta³cone w szko³ach plastycznych. Natomiast s± to w du¿ej mierze wzory ju¿ przekszta³cone w³a¶nie "pod pañstwa gusta", z my¶l± o sprzeda¿y. Kolorowy "papier glansowany", z którego robi siê te wycinanki, sta³ siê dostêpny w drugiej po³owie XIX wieku (i to g³ównie ostatniej æwierci), a obecnie znane bogactwo kolorystyczne to dopiero lata powojenne.

Je¶li chodzi o uk³ad - oryginalne wycinanki wykonywane na w³asne potrzeby by³y albo symetrycznymi ornamentami, albo uk³adami postaci ludzkich naklejonych na pasy papieru, przedstawiajcymi ró¿ne sceny z ¿ycia.

Ornamenty asymetryczne to generalnie ju¿ sztuka pó¼niejsza (dwudziestolecie), przeznaczona dla miejskiego odbiorcy. A jeszcze dalej idzie ³±czenie ornamentów z pasiakiem (oryginalnym motywem zdobnictwa ³owickiego, ale... na tekstyliach! Jego o¿enek z wycinankami to ju¿ dorobek Cepelii, podobnie jak przenoszenie motywów z wycinanek i tekstyliów na kubeczki, popielniczki itd).

Je¶li interesuje ciê te¿ kwestia ³owickich tekstyliów, daj znaæ. Co do wzorów kaszubskich, orientacjê mam zdecydowanie s³absz±, ale ta "symbolika barw" zdecydowanie wygl±da na dorobion± post factum do stanu istniej±cego.
Krótki a sensowny tekst o hafcie kaszubskim: LINK

Owka - serdecznie dziêkujê za odpowied¼.

Masz racjê, ¿e moje pytanie jest nieprecyzyjne - muszê przyznaæ, ¿e odrobinê celowo, gdy¿ w³a¶nie musia³abym mieæ pewno¶æ co do definicji, tego czym jest ludowe, a takiej pewno¶ci póki co nie posiadam. Miotam siê pomiêdzy dylematami, które wypisa³a¶.

Wiem, ¿e to bardzo du¿o, o co pytam i w±tpliwe, by kto¶ by³ na tyle zmotywowany by o tym pisaæ, ale je¶li chodzi o bardziej konkretne pytanie, to interesowa³oby mnie to jak te wzory ewoluowa³y, jakie ich elementy by³y dodawane w którym momencie, jak zmienia³y siê kolory (czyli trochê informacji ju¿ uzyska³am od Ciebie w czê¶ci dotycz±cej ³owickich wzorów)

Je¶li poczekacie kilka dni to postaram siê daæ namiary do osoby/osób, które zajmuj± siê haftem kaszubskim "od zawsze". Nale¿± do Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. S± to osoby które znaj± temat praktycznie- wzory, kolory, materia³y, ale mo¿e te¿ bêd± zna³y kogo¶ kto zg³êbi³ temat "historycznie".

Co do kolorystyki ³owickich we³nianych pasiaków:

Pierwotnie (g³êbiej w XIX wieku) dominowa³a w nich czerwieñ, oraz szaro¶æ i czerñ. Mo¿na te¿ zetkn±æ siê z informacjami podaj±cymi zestawienie: pomarañcz - szaro¶æ - czerñ. Wynika to z faktu, ¿e nie by³a to czysta, soczysta czerwieñ, tylko prze³amany pomarañczem, rudo-ceglasty odcieñ, na tym forum znany jako "marzannowy" . Szaro¶æ i czerñ nie by³y otrzymywane w wyniku barwienia, lecz z we³ny naturalnie kolorowych owiec - dlatego szaro¶æ mia³a ró¿ne odcienie, a czerñ nie by³a g³êboka, lecz prze³amana br±zem.

Z pocz±tkiem XX wieku dominuj±cym kolorem ³owickich pasiaków staje siê pomarañcz - ju¿ "nowoczesny", wyrazisty, otrzymywany z barwników anilinowych. Na tym tle dodane zostaj± kontrastowe - zwykle zimne - barwy: zieleñ, fiolet. Czerñ naturalna zostaje stopniowo wyparta przez g³êbsz± i bardziej kontrastow± anilinow±, szaro¶æ znika ze stroju uroczystego.

W dwudziestoleciu miêdzywojennym jako kolory dominuj±ce upowszechniaj± siê zimne barwy, wcze¶niej wystepuj±ce jako akcent na pomarañczowym tle - przede wszystkim zieleñ, szmaragd. Pomarañcz nie znika, ale wystêpuje raczej jako barwa dodatkowa.

Pasiaki bez dominuj±cego koloru, têczowe, b±d¼ z dominuj±cym ró¿em - to kolorystyka powojenna, ³±czona z wp³ywem Cepelii.

W stroju mêskim te zmiany kolorystyczne by³y sporo wolniejsze, w³a¶ciwie do wspó³czesno¶ci utrzyma³ siê pasiak z dominacj± pomarañczowego.

To ja jeszcze dodam, ze istnieje polskie opracowanie popularno-naukowe, obejmuj±ce tematyk± w³a¶nie ludowe hafty i koronki - "Polskie hafty i koronki" El¿biety Piskorz-Branekovej, wyd. Muza
http://www.muzaklub.com/galerie/p/polskie-...oronki_1041.jpg