Kilka osób mnie ju¿ o to pyta³o na priv, wiêc chyba jest zapotrzebowanie na tego typu informacjê. Dzielê siê wiêc tym, co mam.

Zacznê od chor±gwi Królestwa Polskiego, która towarzyszy³a królowi w 1683 roku. Szczê¶liwie przetrwa³ jej wizerunek na obrazie M. Altomonte "Bitwa pod Parkanami".

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Ciekawe jednak, ¿e na szkicu, który sobie ten malarz stworzy³ gdy przygotowywa³ siê do malowaniu obrazu bitwy pod Wiedniem, ta flaga wygl±da inaczej. Nie ma na niej or³a, za to jest tak zwany herb ma³y z tarcz± Sobieskich, czyli Janin± po¶rodku. Przy okazji widaæ buñczuk noszony przy Sobieskim.

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Jak ta chor±giew by³a wykonana? Nie znam jej opisów, wiêc mogê tylko domniemywaæ przez analogiê do innych chor±gwi, ¿e b³awat by³ wykonany z adamaszku, a orze³ aplikowany (oddzielnie na obu stronach b³awatu, aby zgodnie z heraldyk±, g³owa or³a by³a z ka¿dej strony zwrócona w jego praw± stronê). Byæ mo¿e tarcza na piersiach or³a by³a haftowana.

---------

Mam wizerunek podobnego or³a Sobieskiego z innego ¼ród³a (z albumu Alfreda Znamierowskiego "Stworzony do chwa³y"; rys. na podstawie odwrotnej strony karty tytu³owej herbarza Wac³awa Potockiego z 1696 r.). Ale s± tu jak widaæ ró¿nice z tym, co Altomonte wymalowa³.

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Orygina³ tutaj http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=41492 strona 6

A teraz o buñczukach. W mojej nowej ksi±¿ce "Husaria pod Wiedniem 1683" jest ca³y rozdzia³ na ich temat. Tam o symbolice sk³adowych tego znaku, o drzewcu, o obyczajach z buñczukiem zwi±zanych itd. Tutaj tylko wrzucê wizerunki buñczuków, bo nie wszystkie w ksi±¿ce zamie¶ci³em.

Poni¿ej fragment obrazu Martino Altomonte "Bitwa pod Parkanami".
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

A teraz fragment obrazu M. Altomonte "Bitwa pod Wiedniem"
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik


Z kolei poni¿ej buñczuk z miedziorytu "Dodecameron", czyli wyprawa na czambu³y tatarskie 1672 roku. Dzie³o holenderskiego grafika Romeyna de Hooghe, wykonana na podstawie rysunków uczestnika tej wyprawy, gdañszczanina Franciszka Gratty.
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Co ciekawe, do naszych czasów przetrwa³ fragment buñczuka Sobieskiego. Buñczuk Sobieskiego z obrazu bitwy wiedeñskiej Martino Altomonte jest zwieñczony ostrym grotem, pod którym doczepiono ozdobê z piór maj±c± imitowaæ orle b±d¼ sokole skrzyd³o. Oprawa tych piór, podarowana ojcom paulinom przez Jakuba Sobieskiego w 1722 roku, szczê¶liwie zachowa³a siê do naszych czasów w klasztorze na Jasnej Górze. Porównanie jej obecnego wygl±du z obrazem pozwala stwierdziæ, ¿e malarz perfekcyjnie odmalowa³ ten element. Uwiarygodnia to inne szczegó³y jego dzie³a. Sama oprawa, wykonana ze srebra, kuta, rytowana i z³ocona, ma d³ugo¶æ 37,5 cm i szeroko¶æ do 7 cm.
--------

A poni¿ej jedna ciekawostka konstrukcyjna. Poprzeczka pod poduszk±. Nie widaæ jej na tych wyobra¿eniach, które s± powy¿ej, ale jej obecno¶æ by³aby do¶æ logiczna. Jako¶ ta poduszka musia³a byæ od do³u podtrzymywana, ¿eby siê nie obsun±æ.
Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik
Rysunek z ksi±¿ki Józefa £oskiego "Jan Sobieski, jego rodzina, towarzysze broni..."