Ignacy Trzewiczek, szef wydawnictwa Portal, opracowuj±cego w³a¶nie grê RPG Monastyr (fantasy z poziomem technologicznym i spo³ecznym w okolicach renesansu/baroku) poprosi³ mnie o napisanie mu tekstu o walce. Podzieli³em sobie ten tekst na dwa g³ówne dzia³y - walkê wrêcz i walkê strzeleck±. Pierwszy jest ju¿ gotowy (tu uwaga - je¶li kto¶ chce tê pierwsz± czê¶æ przeczytaæ i wytkn±æ mi b³êdy merytoryczne, chêtnie tak± ofertê przyjmê), zanim zacznê drugi chcia³bym zadaæ kilka (w sumie - ca³kiem sporo) pytañ. Przepraszam za pytania proste, na które odpowiedzi móg³bym ³atwo znale¼æ w swoich ksi±¿kach - po prostu od tych ksi±¿ek dzieli mnie teraz wiele setek kilometrów. Oczywi¶cie linki do ¼róde³ jako odpowied¼ zupe³nie mnie usatysfakcjonuj± - bêd±c w sieci tylko w kafejce, z doskoku, nie mogê niestety sam poszukaæ. Wiêc po kolei:

1. Broñ torsyjna.

a) z czego wykonywa³o siê ciêciwy ³uków, a z czego kusz?
B) czy ³uk refleksyjny, poza u³atwianiem strzelania z siod³a, ró¿ni siê znacz±co parametrami od prostego?
c) jaki jest skuteczny zasiêg ³uku przy strzelaniu do formacji a jaki przy strzelaniu do pojedynczego, nieruchomego celu?
d) jaki jest skuteczny zasiêg kuszy przy strzelaniu do formacji a jaki przy strzelaniu do pojedynczego, nieruchomego celu?
e) czy kto¶ (która¶ z armii) u¿ywa³a kuszy do strzelania balistycznego? Czy to jest w ogóle mo¿liwe (wiem, ¿e fizycznie jest - chodzi mi raczej o sensowno¶æ)?
e) jaka jest ¶rednia masa be³tu (nie, Knia¼, nie chodzi mi o wino proste ;> )?
f) czy istniej± osobne rodzaje kuszy bitewnej i ³owieckiej? Nie chodzi mi o zdobienia, ale funkcjonalno¶æ?
g) ile wa¿y kusza?
h) mniej wiêcej wiem jak wygl±da sprawa z konserwacj± ³uku - pokrowiec na ³uk, osobno przechowywana ciêciwa i tak dalej. Jak ma siê to z kusz±? Czy z kuszy równie¿ zdejmuje siê ciêciwê? Je¿eli tak - jak d³ugo mo¿na mieæ j± na³o¿on±? Jak d³ugo kusza mo¿e byæ naci±gniêta? By³bym wdziêczny za wszelkie inne uwagi o kuszy - nie maj±c ¿adnej wiedzy praktycznej o tej broni nie wiem te¿ jakie pytania mam zadawaæ.

2. Broñ palna.

a) jak ma siê sprawa z rozró¿nieniem rusznicy i arkebuza? Wimmer w swojej historii piechoty polskiej pl±cze siê strasznie w rozró¿nianiu jednego i drugiego - jest jaka¶ obowi±zuj±ca definicja?
B) jaki jest ¶redni kaliber arkebuza?
c) jaki jest ¶redni kaliber krócicy i cztym siê z niej strzela? Kulami, czy czym popadnie?
d) u Wimera w³a¶nie czyta³em o wprowadzonych w muszkietach niderlandzkich jakich¶ kratownicach, czy jak on je tam zwa³, maj±cych chroniæ lont i panewkê przed wod± i umo¿liwiaj±cych strzelanie w deszczu. Czy kto¶ o czym¶ takim s³ysza³? Kto¶ co¶ takiego widzia³?
e) jak wygl±da³a obs³uga i strzelanie z granatnika marynarki? Wiem, ¿e strzelano z tego granatami - ale jak to by³o nabijane, jak zapalany by³ sam granat, jak siê z tego celowa³o i jak tego u¿ywa³o? Czy taki granatnik mo¿e byæ u¿yty jak gar³acz, do strzelania szrapnelem? Jaki jest zasiêg strza³u z takiego granatnika?
f) jakie s± zasiêgi skuteczne rusznicy, arkebuza i muszkietu przy strzelaniu do formacji?
g) jaki jest skuteczny zasiêg pistoletu przy strzelaniu do celu pojedynczego?
h) zarówno w ksi±¿kach i w muzeach widzia³em sporo minipistolecików, czy to w wersji samodzielnej, czy doczepionych do lewaków, nadziaków, czekanów, rapierów - czego b±d¼. Jak jest z parametrami takich zabawek? Z jakiej odleg³o¶ci mo¿na tym zrobiæ komu¶ krzywdê i jaki takie cacka maj± najczê¶ciej kaliber?
i) s³ysza³em kiedy¶ opowie¶æ o pistolecie do testowania prochu, który mia³ byæ u¿ywany w barokowych armiach - za¶lepionym i ze skal± mierz±c± si³ê eksplozji jego ³±dunku. Czy to klasyczna opowie¶æ kominkowa, czy co¶ takiego naprawdê istnia³o? Jak toto dzia³a³o?
j) jakie by³y ¶rednio kalibry artylerii strategicznej (okopanej gdzie¶ za armi±) i taktycznej (postêpuj±cej wraz z regimentami)? Jakie by³y ich zasiêgi i si³a ognia? Wimer wydaje siê byæ pod wra¿eniem skuteczno¶ci artylerii taktycznej, z kolei od pewnej osoby z rymceriady s³ysza³em, ¿e to by³y raczej straszaki, robi±ce wiêcej zamieszania, ni¿ efektu. Jak to jest?
k) jakiego prochu u¿ywano w renesansie, a jakiego w baroku? Czy wystêpuj± istotne ró¿nice?
l) kiedy pojawi³ siê celownik rurowy, przezierny?
m) kiedy pojawi³y siê (w u¿yciu, nie jako prototypy) gwintowane bronie ³owieckie? Jak wygl±da³o ich gwintowanie i sam gwint? Jakie by³y ich celowniki i zasiêg skuteczny?
n) Sprawa definicyjna - ka¿da pozycja, któr± czytam zupe³nie inaczej definiuje arkebuz, muszkiet, co tam jeszcze. Czy zdefiniowanie arkebuza jako broni odprzodowej lontowej, z graniast±, kut± luf± i kalibrze poni¿ej 18mm jest sensowne? Czy zdefiniowanie muszkietu jako broni odprzodowej o najró¿niejszych zamkach, z okr±g³± nawiercan± luf± i kalibrze miêdzy 17 a 23mm jest sensowne?
o) jaka by³a ¶rednia masa arkebuza? Jaka muszkietu? Jaka rusznicy?
p) czy kto¶ mo¿e mi podaæ definicjê sztucera?
r) Sprawa z "karabinkiem dragoñskim". Definicja, któr± znam, mówi, ¿e "karabin" (rifle) to broñ gwintowana. Tymczasem w ró¿nych ksi±¿kach spotka³em siê z okre¶leniem "karabinek dragoñski", stosowanym wobec czego¶ w rodzaju krótszego muszkietu z zamkiem ko³owym lub kombinowanym i jak najbardziej g³adkolufowego. Czy to kolejny przypadek nieporozumieñ miêdzy autorami a nazewnictwem, czy jaki¶ dziwny wyj±tek w nazewnictwie?


ufff, mam nadziejê, ¿e komu¶ bêdzie siê chcia³o odpowiedzieæ chocia¿ na czê¶æ z tych pytañ

Poszukaj moze czegos na http://www.man.poznan.pl/~ritter/

Mo¿e to du¿o nie pomo¿e ale mo¿esz zajrzeæ:

http://alatusmortis.w.interia.pl/index_26.htm

Zamiast narzekaæ na RPG macie szansê ¿eby podrzuciæ im "realne" materia³y ...

1. Broñ torsyjna.

B) czy ³uk refleksyjny, poza u³atwianiem strzelania z siod³a, ró¿ni siê znacz±co parametrami od prostego?

Jest mniejszy przy tym samym naci±gu- to chyba wszystko z wa¿nych cech...

c) jaki jest skuteczny zasiêg ³uku przy strzelaniu do formacji a jaki przy strzelaniu do pojedynczego, nieruchomego celu?

Czy skuteczny zasiêg to nie jest odleg³o¶æ na jak± broñ jest w stanie wyrz±dziæ szkodê a maksymalny- na jak± "donosi" ? W takim przypadku nie by³oby chyba ró¿nicy pomiêdzy formacj± a pojedynczym celem.

e) czy kto¶ (która¶ z armii) u¿ywa³a kuszy do strzelania balistycznego? Czy to jest w ogóle mo¿liwe (wiem, ¿e fizycznie jest - chodzi mi raczej o sensowno¶æ)?

Chyba tylko w odniesieniu do nieuzbrojonego przeciwnika- kusze wybierano w³a¶nie ze wzglêdu na si³ê przebicia a w chwili kiedy przestaje ona graæ rolê (strza³ po paraboli)- ³uk wydaje siê byæ du¿o sensowniejszym wyborem.

f) czy istniej± osobne rodzaje kuszy bitewnej i ³owieckiej? Nie chodzi mi o zdobienia, ale funkcjonalno¶æ?

Mogê siê myliæ (poprawcie mnie kusznicy) ale ³owieckie z regu³y by³y l¿ejsze i du¿o czê¶ciej wyposa¿one w strzemiê zamiast korby (jelenie rzadko nosz± pancerze)

g & h- spójrz tu : http://republika.pl/crossbows/index2.shtml- mo¿e chocia¿ linki bêd± u¿yteczne.

Broñ palna.

a) Wziête z Onetu:

Rusznica- jeden z pierwszych typów rêcznej, d³ugiej broni palnej. Pocz±tkowo z zamkiem lontowym, pó¼niej ko³owym. U¿ywana w Europie od 2. po³owy XV do pocz±tku XVII w.

Arkebuz, arkabuz, arkebuza, d³uga rêczna broñ palna z zamkiem ko³owym, podobna do hakownicy, wynaleziona z koñcem XIV w. Powszechnie u¿ywana w Europie w XV-XVI w., w Polsce przetrwa³a do koñca XVII w. Ze wzglêdu na znaczny ciê¿ar i du¿y kaliber przy strzelaniu opierano j± na przeno¶nej podpórce. Z czasem wykszta³ci³a siê odmiana u¿ywana przez jazdê, znacznie krótsza i l¿ejsza, z zamkiem lontowym lub ko³owym.

B) jaki jest ¶redni kaliber arkebuza?

Zale¿ny od producentów- chyba niema³y...IMHO oko³o pó³ cala...

c) jaki jest ¶redni kaliber krócicy i cztym siê z niej strzela? Kulami, czy czym popadnie?

Z pamiêci i trochê na "wydaje mi siê"- krócica by³a staropolsk± nazw± krótkiej broni palnej, g³ównie kawaleryjskiej. Nie s±dzê ¿eby nabijano j± czym innym ni¿ kulami

e) jak wygl±da³a obs³uga i strzelanie z granatnika marynarki? Wiem, ¿e strzelano z tego granatami - ale jak to by³o nabijane, jak zapalany by³ sam granat, jak siê z tego celowa³o i jak tego u¿ywa³o? Czy taki granatnik mo¿e byæ u¿yty jak gar³acz, do strzelania szrapnelem? Jaki jest zasiêg strza³u z takiego granatnika?

Je¶li mówimy o XVII- XVIII w to raczej chodzi o rodzaj mo¼dzierza/ karonady- nazwa "granatnik to raczej nieporozumienie. Najlepszym ¼ród³em by³by traktat Krzysztofa Arciszewskiego.

h) zarówno w ksi±¿kach i w muzeach widzia³em sporo minipistolecików, czy to w wersji samodzielnej, czy doczepionych do lewaków, nadziaków, czekanów, rapierów - czego b±d¼. Jak jest z parametrami takich zabawek? Z jakiej odleg³o¶ci mo¿na tym zrobiæ komu¶ krzywdê i jaki takie cacka maj± najczê¶ciej kaliber?

Zwykle strzelano z tego prawie z przy³o¿enia- rodzaj "niespodzianki" dla pierwszego przeciwnika (machaæ tym chyba za bardzo nie mo¿na przed strza³em bo proch spadnie z panewki).

i) s³ysza³em kiedy¶ opowie¶æ o pistolecie do testowania prochu, który mia³ byæ u¿ywany w barokowych armiach - za¶lepionym i ze skal± mierz±c± si³ê eksplozji jego ³±dunku. Czy to klasyczna opowie¶æ kominkowa, czy co¶ takiego naprawdê istnia³o? Jak toto dzia³a³o?

Mówi±c szczerze- pierwsze s³yszê.

j) jakie by³y ¶rednio kalibry artylerii strategicznej (okopanej gdzie¶ za armi±) i taktycznej (postêpuj±cej wraz z regimentami)? Jakie by³y ich zasiêgi i si³a ognia? Wimer wydaje siê byæ pod wra¿eniem skuteczno¶ci artylerii taktycznej, z kolei od pewnej osoby z rymceriady s³ysza³em, ¿e to by³y raczej straszaki, robi±ce wiêcej zamieszania, ni¿ efektu. Jak to jest?

Chyba trudno powiedziec o czym¶ takim jak ¶rednie kalibry na terenach Polskich (jedyny teren o którym mogê powiedzieæ co¶ wiêcej)- brano to co akurat by³o pod rêk±. Nie s±dzê ¿eby artyleria taktyczna by³a straszakiem- dzia³a okrêtowe równie¿ nie by³y jakimi¶ monstrami a potrafi³y wyrz±dziæ powa¿ne szkody. Trzeba pamiêtaæ ¿e architektura murowana na naszych terenach do po³ XIX w. to ci±gle mniej ni¿ 5 % ca³o¶ci stanu- w ¶wiecie drewnianych os³on ka¿da armata to przera¿aj±ca broñ.

k) jakiego prochu u¿ywano w renesansie, a jakiego w baroku? Czy wystêpuj± istotne ró¿nice?

Chyba zale¿y od terenów ( rozne z³o¿a saletry, siarki eksploatowane w roznym czasie). Nie s±dzê ¿eby jako¶ radykalnie zmienia³ siê sk³ad.

m) kiedy pojawi³y siê (w u¿yciu, nie jako prototypy) gwintowane bronie ³owieckie? Jak wygl±da³o ich gwintowanie i sam gwint? Jakie by³y ich celowniki i zasiêg skuteczny?

£owieckie ? Stawia³bym na pocz XVIII w. ale to strza³ na ¶lepo. W pocz XIX u¿ywane by³y przez niektóre formacje wojskowe.

p) czy kto¶ mo¿e mi podaæ definicjê sztucera?

Sztucer, dawniej rêczna broñ palna o krótkiej, gwintowanej lufie. Obecnie my¶liwska broñ palna o gwintowanej lufie do polowañ na grubego zwierza. Rodzaje sztucerów: karabinowe (jednolufowe, wielostrza³owe (powtarzalne), nie³amane) oraz o konstrukcji dubeltówki (dwulufowe, dwustrza³owe, ³amane). Sztucery czêsto wyposa¿one s± w lunetê celownicz±.

r) Sprawa z "karabinkiem dragoñskim". Definicja, któr± znam, mówi, ¿e "karabin" (rifle) to broñ gwintowana. Tymczasem w ró¿nych ksi±¿kach spotka³em siê z okre¶leniem "karabinek dragoñski", stosowanym wobec czego¶ w rodzaju krótszego muszkietu z zamkiem ko³owym lub kombinowanym i jak najbardziej g³adkolufowego. Czy to kolejny przypadek nieporozumieñ miêdzy autorami a nazewnictwem, czy jaki¶ dziwny wyj±tek w nazewnictwie?

Chyba to "zasz³o¶æ". S³ownik wyrazów obcych wywodzi to tak:

"karabin (fr. carabine) 1. wojsk. rêczna broñ palna o d³ugiej lufie s³u¿±ca do oddawania pojedynczych strza³ów, niekiedy uzbrojona w bagnet."

Id±c tym tropem faktycznie nazwa "karabinek dragoñski" mia³aby sens- jest to mniejsza wersja "karabinu" (inna rzecz ¿e faktycznie wygl±da to na anachronizm w odniesieniu do broni sprzed XVIII w.)

Przepraszam za ewentualne pomy³ki

i) s³ysza³em kiedy¶ opowie¶æ o pistolecie do testowania prochu, który mia³ byæ u¿ywany w barokowych armiach - za¶lepionym i ze skal± mierz±c± si³ê eksplozji jego ³±dunku. Czy to klasyczna opowie¶æ kominkowa, czy co¶ takiego naprawdê istnia³o? Jak toto dzia³a³o?


Ten pistolet to jest probierz prochowy - jest w Kieleckim Muzeum Narodowym w dziale broni, wygl±da to jak ma³y pistolet ska³kowy w systemie box-lock z tarczk± z zamieszczon± skal± od 1 do 22 punktów przyczepion± pod luf±. Od tej tarczki odchodzi rami±czko z za¶lepk± zatykaj±c± lufê - ³adowa³o siê do tego proch i zatyka³o lufê, nasêpnie wystrza³ i tarczka pokazywa³a jak± si³ê mia³ dany ³adunek prochowy.
Tarczka ma na obrze¿u ma³e z±bki które blokuj± siê o spre¿yne umieszczon± pomiêdzy tarczk± a luf±.

Pozdrawiam
Krzysztof

A co do granatnika to posiadamy jeden w bractwie i je¶li AleX zrobi zdjêcie to zamie¶cimy na freha.

Czo³em!

Ja tylko o kuszach i ³ukach
c) dyskusja jest ¶rednio sensowna, bo najbardziej istotny parametr przy okre¶laniu zasiêgu strza³u z ³uku to ³ucznik i jego mo¿liwo¶ci fizyczne, nie sprzêt, którego u¿ywa. Znam ludzi, którzy potrafi± regularnie i powtarzalnie chybiaæ cel wielko¶ci cz³owieka z 10 kroków )

d) Do formacji - równy zasiêgowi maksymalnemu. Zak³adaj±c, ¿e kusznik wie, co robi - tutaj te¿ wrêcz podstawow± rolê graj± umiejêtno¶ci strzelca.

e) strzelanie balistyczne z kusz. Nadolski & co opisuj± polski szyk kolumnowo-klinowy z okolic XVw, gdzie z przodu masz kopijników, a z ty³u strzelców-kuszników. Wszyscy s± konno, i w trakcie natarcia strzelcy rado¶nie strzelaj± sobie nawij± nad g³owami kopijników. Nie do¶æ, ¿e kusze i balistycznie, to jeszcze konno

Æwierækilogramowy be³t spadaj±cy z wysoka traci du¿o mniej z przebijalno¶ci, ni¿ by siê wydawa³o, a strzela siê i tak w formacjê, nie do pojedynczego cz³owieka. Czemu _l¿ejsza_ strza³a z ³uku mia³aby byæ bardziej skuteczna spadaj±c po krzywej balistycznej?

Pozdrowienia

¦wiêta racja- tak jak mówi³em- napisa³em co wiedzia³em (nie jestem- co widaæ- ¿adnym znawc± tematu - cieszê siê ¿e kto¶ mnie poprawi³). Trzêsie mnie jak kto¶ wyklina na RPG-owców a jak pojawia siê szansa podzielenia siê z nimi wiedz± nabiera wody w usta. Narzekaæ na "pomroczno¶æ" naj³atwiej.

@ Marcin Surdel

Nie dawa³o mi to spokoju- nie wyobra¿am sobie próby na³o¿enia be³tu podczas jazdy konnej w czasie natarcia (mimo wszystko czu³y mechanizm spustowy i ogromne naprê¿enia), chyba ¿e funkcjonowa³o to trochê jak karakol (podje¿d¿amy- ³adujemy- strzelamy- repeat until end). Masz mo¿e jakie¶ bli¿sze dane - opisy, ikonografiê ?

Czo³em!

Ni cholery - tylko opis szyku kolumnowo-klinowego i jego taktyki wed³ug Nadolskiego. No i kusze strzelców konnych nie maj± a¿ tak du¿ych naci±gów, jak piechoty - nie wyobra¿am sobie windy angielskiej u¿ywanej z siod³a, ale hak czy kozi± nó¿kê - spokojnie.
I ¿eby nie by³o - nie, nie próbowa³em.
"Karakol" raczej odpada - wtedy nie ³±czono by w jednym ugrupowaniu strzelców i kopijników, bo po co.

Pozdrowienia

Jasne ¿e nie winda- nawet nie podejrzewa³em ¿e kto¶ móg³by braæ tak ciê¿ki kaliber na konia. Mimo wszystko... dziwne to- broñcie ¶wiêci ¿ebym negowa³ Nadolskiego ale uk³adanie be³tu przy orzechu jad±c konno, w szyku i podczas bitwy... hardcore.

Oczywi¶cie, nie mówiê o dos³ownym karakolu- raczej o zatrzymywaniu sie kuszników do za³adunku. Gdyby¶ znalaz³ jakie¶ informacje- polecam siê ¿yczliwej pamiêci.

Czo³em!

_RK_ : Je¶li znajdê co¶ wiêcej, dam Ci znaæ.

Pozdrowienia

Witam
Mam tylko pro¶bê aby nie pisaæ rzeczy typu "my¶lê ¿e ", "wydaje mi siê" gdy¿ nie wszyscy maj± dostêp do literatury w tym temacie traktuj± to jako to jako pewnik.
Pad³o tu wiele stwierdzeñ nie maj±cych zwi±zku z ówczesn± rzeczywisto¶ci±.
Uwa¿am, ¿e je¶li nie wie siê czego¶ na pewno nie powinno siê tego pisaæ.
Rzeczy typu æwieræ kilogramowy be³t, super przebijalno¶æ zbroi z kusz itd nie maj± zwi±zku z rzeczywisto¶ci±. Maks zasiêg to ok 300m przy czym skuteczne strza³y oddawano na ok 60m.
Opisywane typy kusz wystêpowa³y w ró¿nych okresach historycznych a nie razem.
Renesans i Barok to ju¿ kusze z krótkim zwartym ³ukiem przewa¿nie 3 i 6 kg bez strzemienia (my¶lê o sposobie napinania) My¶liwskie wcale nie by³y lekkie. Najpopularniejsze na naszym terenie to kusze napinane lewarem ko³owym (niemieckim) i sporadycznie win± angielsk± (oczywi¶cie w omawianym okresie)
Waga be³tu to ok 1/45 wagi ³uczyska czyli taki æwieræ kilogramowy to hyba ju¿ od balisty.
Proponuje zag³êbiæ siê w ten piêkny temat, wtedy nawet strzelanie z konia nie bêdzei takie niemo¿liwe

Pozdrawiam

Opisywane typy kusz wystêpowa³y w ró¿nych okresach historycznych a nie razem

Nikt nie twierdzi³ ¿e wystêpowa³y razem...

Przepraszam- co ma oznaczaæ okre¶lenie kuszy 3-6 kg ? Wagê ca³o¶ci ? W jaki sposób ma siê ona do si³y przebicia ?

Kusze my¶liwskie wcale nie by³y lekkie

Zmieñ na "nie wszystkie kusze my¶liwskie by³y lekkie" i siê zgodzê.

Waga be³tu to ok 1/45 wagi ³uczyska czyli taki æwieræ kilogramowy to hyba ju¿ od balisty.

A to na jakiej podstawie ? Odwa¿ano ³uczysko i do niego dopasowywano wagê be³tów ? Pomijaj±c fakt ¿e w czêstym u¿yciu by³y kulki metalowe...

itd itd..

Podobnie: zarzucasz innym rzucanie ogólnikami a sam piszesz "Renesans i Barok " - co niby maj± oznaczac te okre¶lenia ? Kiedy w Polsce zaczyna siê renesans i barok ? Na jakiej podstawie przes±dzasz o tym jakie kusze by³y na terenie Rzeczypospolitej najpopularniejsze (pomijaj±c zasadno¶æ rozmowy o powszechnym u¿yciu kusz w takim XVIII w. który mie¶ci siê w podanych przez Ciebie ramach "baroku" ?

Cze¶æ
Widzê ¿e kolega nerwowy, a mo¿e to depresja jesienno zimowa?
Pisz±c o wadze 3-6 kg oczywi¶cie mia³em na my¶li oczywi¶cie wagê samego ³uczyska.
Najpopularniejsza waga 3kg tzw „halberustung” to ok. 480-550daN niezale¿nie od wymiarów ³uczyska.
O ile nie przeszkadzaj± temu drgania w³asne taki w³a¶nie 3kg ³uk przekazuje be³towi ok. 12daNm energii statycznej. Zak³adaj±c dok³adno¶æ wykonania nadawa³o to be³towi prêdko¶æ pocz±tkow± ok. 67m/s co pozwala na wbicie siê takiego be³tu (70g)np. w drewno jod³owe na ok. 40-60mm. Lub móg³ byæ wystrzelony na trochê ponad 300m.
Bardziej ciê¿ki be³t przejmuje wprawdzie wiêcej energii ale nadaje siê do strza³ów tylko na krótk± odleg³o¶æ.

Je¶li pisz±c o kuszach my¶liwskich my¶lisz tak¿e o arbaletach (te na kulki) to fakt by³y l¿ejsze ale nie polowano nimi na jelenie.

Poddaj±c w w±tpliwo¶æ zasadno¶æ dobierania wagi be³tu do wagi ³uczyska to mniej wiêcej tak samo jak bezzasadno¶æ dobierania kalibru pocisku i luf broni palnej.

Renesans i barok ma okre¶lone ramy czasowe ju¿ od do¶æ dawna wiêc pisz±c o tym stosowa³em siê do zapytania w pierwszym po¶cie, przy czym nie my¶lê tutaj o epokach literackich.
Pisz±c w ogóle o u¿yciu kusz w baroku trzeba je rozpatrywaæ jako w wiêkszo¶ci broñ my¶liwska.
Typy kusz i rejon ich wystêpowania zosta³y okre¶lone ju¿ bardzo dawno i trochê dziwi mnie Twoja w±tpliwo¶æ.
Kusza w typie ¦rodkowo europejskim to kusza produkowana i najczê¶ciej na terenie Europy ¶rodkowej i tu najczê¶ciej wystêpuj±ca

Pozdrawiam

Czo³em!

Poszpera³em sobie trochê (g³ównie po masach grotów i opisie znaleziska z Legnicy) i teraz widzê, ¿e z æwierækilowym be³tem przegi±³em.

Balistarius, co poleci³by¶ do przeczytania? Nigdy za pó¼no na dokszta³canie

Pozdrowienia

Widze, ze wiekszosc poprzednich musze pominac, bo musialbym poczekac z pol roku az klotnia przycichnie a i tak spojnej odpowiedzi nie dostane

Pytanie tym razem tylko o dwie rzeczy.

Definicja arkebuza.
Definicja muszkietu.

Absolutnie kazde zrodlo, jakie mam (niestety - ja jestem w UK a zrodla w Polsce) podaje inna definicje, a roznice bywaja skrajne - szczegolnie w wypadku arkebuza. Czy moglbym prosic o jakas w miare scisla, razem z podaniem zrodla?

Cze¶æ
Niestety(dla mnie)najbardziej znacz±ce dzie³o napisane jest w jêzyku niemieckim jest to ksi±¿ka "Die Armbrust" Egona Harmutha. Inne warte polecenia (ju¿ angielskie) to "A guide to the Crossbow" Patersona, "The Crossbow" Gallwaya (jest to ksi±¿ka z 1903r i zawiera trochê b³êdów ale jako ca³o¶æ godna polecenia), "European Crossbows" Alma.
Na pewno warto przeczytaæ katalog "Kusze" Kruczka i "£uk i Kusza" Wernera.
Jest jeszcze mnóstwo artyku³ów ale z pamiêci trudno mi zacytowaæ. Gdyby¶ jednak by³ bardzo zainteresowany to siê po¶wiêcê

Pozdrawiam

Czo³em!

Uuu... Bia³e kruki Có¿, zaczynam polowanie

Jestem zainteresowany artyku³ami, ale tylko, je¶li nie sprawi Ci to wielkiego k³opotu...

Hej, moderatorzy - mo¿e przeniesiecie kusze do osobnego w±tku? Tu siê robi± offtopic ...

Pozdrowienia

Cze¶æ
Je¶li ten link co¶ Ci u³atwi (mi na pewno )to proszê
http://www.thebeckoning.com/medieval/cross...html#jens-books

Pozdrawiam

nurglitch, sluchaj, prosze cie o jedno: wez opisz przeszywke tak, zeby rpgowcy W KONCU zrozumiei po co ona jest, jak dziala i dlaczego kolczej sie na koszule nie zaklada. do tej pory 95% only rpgwcow nie rozumie sensu istnienia owego "uzadzenia", a w jednej podstawce to nawet byla waga -> 10 kg. masakra

@ Balistarius- mo¿liwe ¿e przesilenie... brak zimy od kilku lat szkodzi mi najwyra¼niej. Przepraszam za napastliwo¶æ.

Ponownie- waga ³uczyska nie ¶wiadczy o jego naci±gu, chyba ¿e zak³adasz ¿e w kuszach u¿ywano wy³±cznie ³uczysk stalowych. 3 kg ³uczysko kompozytowe to co¶ zupe³nie innego ni¿ 3 kg ³uczysko stalowe.

Mówi±c o kuszy my¶liwskiej (niekoniecznie arbalecie - zapamiêtam ¿e to te na kulki )... nie wiem czy siê zgodzisz ale nie ma chyba zbyt wielu egzemplarzy z kolb± karabinow± które by³yby szczególnymi monstrami. O ile siê nie mylê sporo ikonografii przedstawia u¿ycie kusz tego rodzaju podczas polowañ- st±d mój wniosek.

Waga be³tu/waga ³uczyska- bene, masz racjê, sam przeliczy³em- syndrom niewiernego Tomasza. Z ca³ej tej fizyki wynika tylko ¿e u¿ycie be³tów ciê¿szych ni¿ warto¶æ graniczna nie ma sensu. To jeszcze nie po¶wiadcza wyliczenia o 1/45 wagi ³uczyska (maj±cego ró¿ny naci±g- odbijaj± siê czkawk± ró¿nice materia³ów u¿ywanych do produkcji ³uczysk). :P

Renesans i barok- jako pr±d kulturalny (nie przypominam sobie ¿eby funkcjonowa³y tak jak pojêcie "¶redniowiecze" równie¿ w odniesieniu do okresów historycznych)- nie ma wyra¼nie okre¶lonych ram czasowych. Porównaj choæby zasiêg czasowy renesansu w³oskiego i polskiego.

Wystêpowanie kusz w Polsce- je¶li mo¿esz- podrzuæ jakie¶ ¼ród³a. Zachowanych egzemplarzy jest zbyt ma³o ¿eby wyci±gaæ ogólniejsze wnioski, tak samo kiepsko z ikonografi±...

Kusza w typie ¶rodkowoeuropejskim- dziwna argumentacja. Id±c tym tropem powinni¶my mieæ równie¿ rapier ¶rodkowoeuropejski zamiast niemieckiego.

Czepiam siê i niewiele wnoszê do pierwotnego pytania- oczywi¶cie z przyjemno¶ci± przeczytam Twoj± odpowied¼ ale z mojej strony raczej EOT bo bêdê marudzi³ w nieskoñczono¶æ.

Równie¿ pozdrawiam.

Cze¶æ
Najwyra¼niej ów stan równie¿ dopad³ i mnie wiêc pozwolê sobie trochê zwolniæ hamulce.

Gdzie pisa³em o ³uczyskach kompozytowych kolego? Renesans to jakich by nie braæ pod uwagê ram czasowych to ju¿ trochê pó¼no nie s±dzisz?
Poza tym ³uczysko kompozytowe i stalowe o tej samej wadze to mniej wiêcej taka sama si³a. Masz w tym jakie¶ do¶wiadczenie ¿e z tak± pewno¶ci± twierdzisz ¿e tak nie jest? Prowadzono na tym polu badania proponujê poczytaæ.

Co rozumiesz pod pojêciem kolba karabinowa . Czy my¶lisz o ³o¿u arkebuzowym czy o takim podobnym do wspó³czesnych karabinowych, rzeczywi¶cie te ostatnie nie by³y ciê¿kie ale to ju¿ XIX w
Co do wyliczenia ¶redniej wagi be³tu 1/45 to równie¿ opisane badania .
Co do ³uczysk kompozytowych patrz wy¿ej.

Stosowanie ram czasowych renesans, barok nie jest zbyt precyzyjne ale nie ja to tutaj wymy¶li³em.

Co do typów kusz i ich wystêpowania na naszych ziemiach to po pierwsze nie jest ich tak znowu ma³o (mam wykaz kusz w poszczególnych muzeach na terenie Europy) a co do typów jeszcze raz zachêcam do lektury, je¶li nie jestem dla Ciebie wiarygodny cokolwiek napiszê mo¿esz podaæ to w w±tpliwo¶æ, tak wiêc na pocz±tek proponujê ksi±¿kê dr. Kruczka je¶li jest on oczywi¶cie wiarygodny dla Ciebie.

Nie znam siê na rapierach ale z tego co wiem ró¿ni± siê od kusz .

Pozdrawiam

LOL

No to poprzepychamy siê dalej:



A gdzie¶ by³o wspomniane ¿e mówimy wy³±cznie o okre¶lonym przedziale czasowym ?



Proszê bardzo- choæby klasyka:
CA Bergman, E. Mc Even, RL. Miller, Experimental archery: projectile velocities and comparison of bow performance. Antiquity, 62(237), 1988

Tabela porównawcza wydajno¶ci ³uczyska (ilo¶æ zachowanej energii kinetycznej strza³y w zale¿no¶ci od jej wagi i si³y naci±gu)- efektywno¶æ ³uku kompozytowego (nawet z u¿yciem w³ókien wêglowych) jest porównywalna do efektywno¶ci ³uku d³ugiego- jedyny zysk to zmniejszenie rozmiarów- w przypadku ³uku stalowego wzrost wagi dzia³a dodatkowo na niekorzy¶æ (wzrost si³y naci±gu spowodowany wy¿sz± sprê¿ysto¶ci± jest ju¿ bardzo nieznaczny). Jak siê to ma do Twoich ¼róde³ ?

Ramy czasowe- w³a¶nie o to chodzi ¿e nie istniej± i dlatego pojêæ tych u¿ywa siê w odniesieniu do zjawisk kulturowych a nie do historiografii.

Za ksi±¿kê doktora Kruczka dziêkujê, nie omieszkam sprawdziæ.

Cze¶æ
Niestety nie eksperymentowa³em z wklejaniem cytatów ale co do renesansu i baroku to w³a¶nie tylko te epoki wymienia nadawca pierwszego postu, byæ mo¿e nie potrzebnie siê tym sugerowa³em ale ró¿norodno¶æ kusz na przestrzeni wieków jest tak wielka, ¿e nie opacznie siê ograniczy³em ,przepraszam.

Pisz±c o wadze nie mia³em na my¶li draw weight tylko po prostu ciê¿ar ³uczyska i adekwatn± do niego energiê (nie tak± sam± ale zbli¿on±) bardziej korzystn± dla ³uczysk kompozytowych (prêdko¶æ pocz±tkowa) , ograniczmy dyskusjê do ³uczysk kusz OK.? Co do E .Mc Even’a to jeste¶my cz³onkami tego samego stowarzyszenia i prawdê mówi±c znam go tylko z ³uków z³o¿onych, nie wiem co ma do powiedzenia w temacie kusz.
Badania na tym polu to np.: “Die Armbrust” Egona Harmutha , jest tam spory rozdzia³ o teorii ³uku (kuszy).
Polecam w/w ksi±¿kê, moim zdaniem najlepsza w tym temacie. Równie¿ artyku³y tego samego pana.

Do jutra.

Wielkie dziêki- dokszta³cê siê je¶li tylko uda mi siê dotrzeæ do tego tytu³u.