Witam

kompletuje trój szlachecki, na chwile obecna posiadam kontusz i buty, ¿upan na zdjêciu jest z wypo¿yczalni z teatru.



mam dylemat g³ównie odno¶nie spodni, nie zdeecydowa³em siê jeszcze co do typu spodni (hajdawery, husarskie) i prosze o radê co do tego kontusza i butów by¶cie polecali jaki krój, jaki materia³, zale¿y mi bardzo na tym aby spodnie by³y wygodne do jazdy konnej równie¿ na d³ugie trasy z uwagi ¿e zime mamy prawie za sob± spodnie raczej nie zimowe :-) , ewentualnie proszê równie¿ o namiary na kogo¶ u kogo móg³bym takie spodnie zamówiæ

W okolicach XIX wieku, w czasach Sienkiewicza i Matejki, narodzi³a sie w Polszcze moda na Staropolsko¶æ. W wielu towarzystwach zaczeto wówczas szyæ sobie na potêgê ¿upany i kontusze. Nie by³y to czasy Rekonstrukcji wiêc te stroje niewiele mia³y wspólnego ze strojami jakie noszono w 17 wieku. Ale te stroje kontuszowe z 19 wieku, jednak przyjmowane s± w ¶wiadomo¶ci Polaków za stroje w jakich chodzi³a Polska Szlachta w czasach jej ¶wietno¶ci.

Od koñca wieku 18 do koñca komuny snuto teorie na temat upadku Rzeczypospolitej i stworzono wizerunek sarmaty jak krnabrnego, wiecznie podpitego kolesia trzymajacego w reku szable i wykrzykujacego "Waæpan". Te opinie dzisiaj równie¿ sa brane za prawdziwe.

Przystepuj±c do zabawy w rekonstrukcje nale¿y obie te teorie wywalic do kosza. (Skoro jeste¶ na tym Forum to mam prawo s±dziæ, ¿e na powaznie zamierzasz bawiæ siê w rekonstrukcjê.)

Broñ Bo¿e nie chce cie uraziæ, ale ten kontusz to mi sie zupe³nie nie widzi, a juz na pewno nie na 17 wiek. Zadaj±c pytanie, powiniene¶ je bardziej precyzowaæ. Pewno ci ludzie pomoga (np. odsy³aj±c do ksi±¿ek) ale najpiew musza wiedzieæ: jakiego szlachcica chcesz odtwarzaæ, z jakiego regionu, z jakiego okresu itd.

Witam
Jak by tam nie bylo ale idzie Pan dobrym torem. Czy zostanie Pan rekonstruktorem, czy wystaczy Panu "strojow z epochi" (jak dobrze pamietam ma Pan koni i chutor kozacki) ale najpierw dobrze by bylo zaopatrzec sie w lniana koszule i spodnie, a zatem brac sie do zupanu i kontusza. Moje doswiadczenie (ok 11 zupanow) pokazuje ze dobra koszula zmienia wyglad zupana (rekawy, talie...). No i oczywiscie- buty, obcas wyciaga syluet zupana i zmienia dlugosc z tylu.
Pozdrawiam. Irena

Co do spodni, to na razie moj maz i syn zakladaja hajdawery na wzor tureckich i uwazaja ze wygodniejsze. Dobrze by bylo zaopartrzyc sie w sztrypki do takich spodni (nie jestem przekonana ze dobrze przetlumaczylam)- takie lniane tasiemki pod stope oby spodnie nie wyciagali sie z butow pod czas klusu.
Pozdrawiam Irena

Chodzi Ci pewnie o strzemi±czka - takie jak przy spodniach wêgierskich, ¿eby nie wy³azi³y z krótkich butów.

Pozdrawiam!

Samuel dziêki za odpowied¼, dla wyja¶nienia: kontusz to prezent, dosta³em go na gwiazdkê (chyba najlepszy prezent jaki dosta³em w ¿yciu ) by³ szyty w firmie eko modi nie mia³em wiêkszego wp³ywu na jego historyczno¶æ, dla mnie to poczatek drogi rekonstrukcji wiêc trudno mi precyzowaæ dok³adnie , czas, miejsce, chce odtworzyæ strój szlachecki z okresu XVII , Czasu Powstania Chmielnickiego, Potopu, jesli chodzi o miejsce to raczej kresy ni¿ wielkopolska .

Buty dokupi³em z polecenia z frehy, chc±c brn±c dalej trafi³em tu,( i dobrze bo gdybym tu nie trafi³ mi³bym pewnie pióra z ba¿anta ) aby strój by³ coraz bli¿szy orygina³owi, co prawda nie jestem az tak radykalny aby d±¿eniem moim by³a 100 % rekonstrukcja bo wtedy i ig³a do szycia musia³ by byc robiona oryginalnie ale chci±lbym miec stój mo¿liwie bliski orygina³om, nie wiem tylko gdzie znajdê krawca który uszyje co¶ rêcznie :-)

Bardzo wa¿nym elementem jest dla mnie fakt aby w stroju tym dobrze je¼dzi³o siê konno i tu najwa¿niejsze s± spodnie, mia³em juz kilkrakrotn± gratisow± "depilacjê" nóg z powodu jazdy w czym¶ co do jazdy siê nie nadaje, oczywi¶cie nie bez znaczenia jest fakt ekonomi bo raczej nie mam na ten cel nieograniczonych srodków a raczej powiedzia³ bym skromne, wole jednak odczekac d³uzej i miec co¶ po¿adnego ni¿ na szybko miec byle co.

Teraz najpilniejsze sa spodnie i w³a¶ciwie koszula bardziej ni¿ ¿upan, bo nadchodzi lato :-)

chutoru niestety nie mam , chutor na którego otwarciu by³em jest mojego znajomego :-),

proszê o radê zatem, gdzie mogê uszyc spodnie i koszule , co do spodni waznejest aby dobrze je¼dzi³o siê w nich konno, ja w hajdawerach nigdy nie je¼dzi³em

No to je¶li chodzi o ubiór je¼dziecki datowany na okres powstanie Chmielnickiego/Potop to proszê:

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik

Dekoracja stiukowa z ko¶cio³a w Tar³owe z po³owy XVII wieku (ko¶ció³ wybudowano w 1647). Fragment motywu przewodniego "taniec ze ¶mierci±", w tym przypadku postaæ ¿o³nierza-szlachcica. Ubiór wierzchni to wczesna forma kontusza, pod spodem ¿upan wg kroju na po³owê XVII wieku, ko³pak, buty je¼dzieckie, spodnie husarskie.

Podobne w kroju ubiory wystêpuj± w innych ¼ród³ach z epoki (m.in. portret rodzinny pos³a tatarskiego pêdzla Daniela Schultza - jeden z synów pos³a) a tak¿e w zachowanych egzemplarzach (jeden w muzeum "zabijmniealenazwyniewymówiêanipoprawnienienapiszê" w Szwecji, drugi rozrysowany w literaturze przedmiotu, jak chocia¿by Gutkowska-Rychlewska).

Witam z kresow
Jezeli chodzi o koszule, no jest dobrze zachowana jedwabna koszula Koczubeja (tescia Mazepy) ale niestety to kon XVII pocz XVIIIw i oryginalna (lniana) z XVIw, kroj podobny. Z XVIIw znane koszule lniane. Moze Pan pisac do mnie priv sprobuje Panu pomoc.
Pozdrawiam Irena

Spodnie, tak jak napisa³ B³a¿ej, husarskie- czyli w±skie i ze strzemi±czkiem. Obowi±zkowo d³ugie kalesony pod spód bo mo¿e skoñczyæ siê gorzej ni¿ depilacj±. W Hajdawerach te¿ da siê je¼dziæ. Testowa³em, prze¿y³em, oczywi¶cie w kalesonach.
pozdrawiam
Adam

Jakie kalesony?
To forum rekonstruktorskie, czy co¶ sie zmieni³o?

Mo¿na co¶ wiêcej na temat tej koszuli Koczubeja? Mo¿e jakie¶ zdjêcie albo chocia¿ przerys...

Proboszcz: Mówiê o gaciach lnianych z d³ugimi nogawkami. Wyrazi³em siê niefortunnie a reko pozosta³o ;) Tak¿e wróæmy do meritum.
Tutaj ilustracja bodaj¿e z Historii strojów na Ukrainie.
http://www.kismeta.com/diGrasse/Costume/Cossack/uno25.jpg
Adam

Witam
Co do klesonow- to watpie... A porzadne jedwabne hajdawery w sam raz.
Koszula Koczubeja lezy w Muzeum w Poltawie. Poszukam.
Dziekuje Arek- wlasnie strzemiaczka! - sa podtwierdzenia archeologiczne ich istnienia w XVIIw.
Pozdrawiam.

Jedwabne hajdawery- idealne Gacie z d³ugimi nogawkami jako zabezpieczenie przy spodniach obcis³ych (jak zbrojni na wzorniku go³uchowskim) i we³nianych. Napewno jest to w du¿ej mierze kwestia materia³u.

A nie zrobi± siê fa³dki z lu¼nych kaleson miêdzy nog± a obcias³ymi husarkami? Trochê wygl±da, ¿e mija siê z z celem...
I te "kalesony" to zamiast krótkich gaci?

Koszula jedwabna Koczubeja (tescia Mazepy).

Je¿eli bêdziesz szy³ koszulê to szerokie rêkawy (z tego co pamiêtam) "wysz³y z mody" ok. 1640 r. lub nawet nieco wcze¶niej.
Natomiast spodnie po roku 1648 mia³y znacznie szersze nogawki ni¿ np. w latach 30-tych XVII w.
Tak¿e do¶æ sporym zmianom w I po³owie XVII w. ulega³ krój ¿upana.

[quote name='semen' date='09:00 06.03.2012' post='327735']
Je¿eli bêdziesz szy³ koszulê to szerokie rêkawy (z tego co pamiêtam) "wysz³y z mody" ok. 1640 r. lub nawet nieco wcze¶niej.
Koszula koczubeja ma wlasnie szerokie rekawy a datowana kon XVIIw - tylko ze nia miala mankiet (dziureczki na zdjeciu). Kresy to kresy...

Je¶li chodzi o spodnie - to nie tylko nogawki siê zmieni³y, tylko w ogóle krój spodni.
I u¶ci¶lij je¶li mo¿esz jakie¿ to szczególne zmiany w kroju ¿upana nast±pi³y w I po³owie XVII?

Na portrecie Benjamina Blocka z 1655 widaæ koszulê z szerokimi (janosikowymi wrêcz ) rêkawami.

Kliknij, aby zobaczyæ za³±cznik


Pozdrawiam.

Otó¿ Nerrianie w/g P. Gutkowskiej w XVII w. zmianie uleg³ ko³nierz i ty³ ¿upana.
1) Co do ko³nierza:
Do lat 30-tych XVII w. ko³nierz by³ wysoki i podwy¿szony z ty³u.
W latach 40-tych i 50-tych ko³nierz ma jednakow± wysoko¶æ dooko³a, a na przodzie lekko siê rozchyla.
W latach 50-tych niekiedy na ko³nierz wyk³adany jest dodatkowy bia³y p³ócienny ko³nierz podobnego kroju.
W latach 60-tych ko³nierze maj± ¶ciête sko¶nie naro¿a.
2) Co do ty³u zupana
Do lat 30-tych ty³ ¿upana by³ znacznie wyd³u¿ony. Potem ¿upany mia³y jednakow± d³ugo¶æ.

Ponadto zmiany dotyczy³y tak¿e elementów wykoñczenia na brzegach ko³nierzy, po³ach przodu.
Ale to ju¿ szczegó³y.

Podlega³ tym zamianom jeszcze w XVI wieku i zmienia³ siê przez ca³y XVII , w³a¶nie przede wszystkim pod tymi wzglêdami, (nie tylko w I po³owie XVII, sam piszesz o latach '60).

Przed kolejnymi zakupami radzê dobrze przemy¶leæ jakie lata chce siê rekonstruowaæ. A je¶li chcesz je¼dziæ gdzie¶ warto zobaczyæ te¿ jak s± datowane imprezy.

Dok³adnie tak Nerrianie.
Ubiory (w tym ¿upany) ulega³y nieustannym zmianom.
Tym niemniej ¿upan w³a¶nie na prze³omie lat 30-tych i 40-tych zmieni³ siê najbardziej.
Tezê t± przedstawi³a Pani Gutkowska, analizuj±c m.in. zachowane zabytki.
Tylko trzeba pamiêtaæ, ¿e takie analizy i badania skupiaj± siê na zachowanych zabytkach oraz ikonografii. Zatem dotycz± przede wszystkim egzemplarzy ¿upanów noszonych przez wy¿sze warstwy spo³eczeñstwa. Tutaj te¿ zmiany mody nastêpowa³y najszybciej.
W nielicznych zachowanych spisach inwentarskich maj±tków szlacheckich widniej± jednak ubiory, które "wysz³y z mody". Z tego co pamiêtam dotyczy³o to jakich¶ odmian delii lub ferezji.
Wydaje siê to naturalne i zrozumia³e, ¿e nie wyrzucano "niemodnych" ubiorów.
Oczywi¶cie dotyczy to "mody" szlacheckiej. Temat sam w sobie jest ciekawy, m.in. ze wzglêdu na przenikanie wp³ywów kultury materialnej zarówno Wschodu jak i Zachodu. Dlatego m.in. wiek XVII jest tak barwny, ró¿norodny i przez to ciekawy.
Trochê odchodz±c od tematu to zapewne trochê inaczej wygl±da³y te sprawy np. u ludzi s³u¿±cych w zaciê¿nej piechocie polskiej (co interesuje mnie najbardziej). ¬ród³a s± bardzo nieliczne i z regu³y odnosz± siê do piechoty wêgierskiej (koniec XVI/pocz±tek XVII w.), wybranieckiej lub ³anowej.
Dlatego proszê wszystkich o informacje na powy¿szy temat i oczywi¶cie o rzeczow± krytykê mojej pisaniny.