Info posz³o na priva.

Kult. W staro¿ytno¶ci i ¶redniowieczu Jerzy nale¿a³ do popularnych ¶wiêtych (...). W Polsce kult Jerzego, znany ju¿ za czasów Mieszka I i Boles³awa Chrobrego, zwi±zany by³ z ko¶cio³em pod jego wezwaniem, istniej±cym prawd. w XI wieku na Wzgórzu Lecha w Gnie¼nie, przypuszczalnie fundacji Dobrawy, a tak¿e z ko¶cio³ami na Wawelu i we W³oc³awku, a na Pomorzu z misyjn± dzia³alno¶ci± Ottona z Bambergi; najwiêcej ko¶cio³ów, kaplic i szpitali pod wezwaniem ¶w. Jerzego powsta³o w XIV i XV wieku na Pomorzu i ¦l±sku (Górê ¶w. Anny w ¶redniowieczu nazywano Gór± ¶w. Jerzego), mniej na Wileñszczy¼nie, ¯mudzi i Polesiu; rozmieszczenie ich g³ównie w diecezji wroc³awskiej i opolskiej (obecnie po 8 ), katowickiej i warmiñskiej (po 4) i bielsko-¿ywieckiej (3) oraz analiza starych formularzy liturgicznych wskazuj± na zachodnie pochodzenie kultu ¶w. Jerzego, choæ nie mo¿na wykluczyæ wp³ywów rusko-bizantyjskich, zw³aszcza na kresach wschodnich; przejawem kultu by³y bractwa ¶w. Jerzego (w Gdañsku* z oko³o 1480 roku maj±ce rze¼bê Jerzego d³uta H. Brandta z 1487 r., Dwór Artusa), herby miast z jego wizerunkiem (Dzier¿oniów, Brzeg Dolny, Milicz, Mariampol, W±wolnica, Ostróda) oraz pieczêcie ksi±¿êce; topografia polska po¶wiadcza 54 miejscowo¶ci z nazw± zapo¿yczon± od imienia ¶w. Jerzego; jego wezwanie wystêpowa³o niekiedy razem z innymi ¶wiêtymi (NMP, Wojciecha, Marcina, Micha³a, Wawrzyñca, Jakuba); od XVIII wieku kult ¶w. Jerzego w Polsce stopniowo zanika.

* W Polsce do najstarszych bractw pod wezwaniem ¶w. Jerzego nale¿y Bractwo Kupców za³o¿one w XV wieku przy Ko¶ciele Mariackim w Gdañsku.

Ikonografia. Jerzy nale¿y do najczê¶ciej przedstawianych w sztuce chrze¶cijañskiej, w której wystêpuje zazwyczaj jako m³odzieniec z krêconymi, krótkimi lub opadaj±cymi na ramiona w³osami, w zbroi i czerwonej pelerynie, z lanc±, w³óczni± lub podniesionym mieczem i tarcz±, a niekiedy z bia³ym sztandarem z czerwonym krzy¿em;, tak¿e jako mêczennik z palm± lub krzy¿em w d³oni; indywidualnym atrybutem jest smok le¿±cy u jego stóp. (...). W sztuce zachodniej kult Jerzego rozpowszechni³ siê podczas wojen krzy¿owych; postaæ ¦wiêtego - patrona rycerstwa s³awiono zarówno w malarstwie, jak i w rze¼bie, ukazuj±c go najczê¶ciej we wspó³czesnej zbroi, z przys³uguj±cymi mu atrybutami (statua z koñca XIII wieku w wie¿y katedry we Fryburgu Br.), czasem te¿ w kolczudze (witra¿ w katedrze w Ratyzbonie), od XIV wieku w pancerzu lub p³aszczu (obraz A. Mantegni, Galleria dell'Accademia w Wenecji), czêsto w antykizuj±cej zbroi (statua Donatella z 1416, Museo Nazionale we Florencji); od po³owy XIII wieku w malarstwie monumentalnym, tablicowym, oraz w miniatorstwie szeroko rozpowszechniony by³ wizerunek Jerzego stoj±cego obok pokonanego smoka (A. Durer, skrzyd³o o³tarza Paumgartnerów 1498, Alte Pinakothek w Monachium; Hans Holbein m³odszy, obraz z 1523, Staatlische Kunsthalle w Karlsruhe)lub siedz±cego na koniu i przebijaj±cego gardziel smoka; do najdawniejszych przedstawieñ nale¿y witra¿ w katedrze w Chartres z XIII w., miniatura "Godzinek marsza³ka Boucicaut" z XIV wieku Musee Jacquemart-Andre w Pary¿u, pos±g z czerwonego piaskowca z XIV wieku na fasadzie katedry w Bazylei.

Na Zachodzie pierwszy cykl z ¿ycia i mêczeñstwa ¶w. Jerzego wyst±pi³ na relikwiarzu ¶w. ¶w. Jerzego i Ody z 1230-1240 r. w ko¶ciele ¶w. Jerzego w Amay (Belgia).; cykle realizowano tak¿e w monumentalnej sztuca francuskiej (malowid³a ¶cienne z XIV wieku w kaplicy Ró¿añcowej katedry w Clermont-Ferrand) i w³oskiej (freski z pocz. XV wieku obejmuj±ce 62 scen, pêdzla Pisanell, z ko¶cio³a ¶w. Anastazji w Weronie, anonimowa polichromia kaplicy ¶w. Jerzego w Padwie. (...)

W sztuce polskiej Jerzy wystêpowa³ wg schematów przyjêtych w sztuce europejskiej; do najwcze¶niejszych zabytków nale¿y rze¼ba ukazuj±ca Jerzego w zbroi rycerskiej, z w³óczni±, z ko¶cio³a p/w z w³óczni±, z ko¶cio³a z Iwkowej z koñca XIV wieku (...).