Ave!

Zak³adam pierwszy z planowanych tematów o uzbrojeniu lekkozbrojnych legionistów okresu republikañskiego.
Wiadomo ¿e rzymska lekkozbrojna formacja piechoty zwana velites u¿ywa³a do walki kilku krótkich o d³ugo¶ci ok. 1,2m oszczepów zwanych iaculum (czym rozpoczyna³a bitwê). W swoim nastêpnym wpisie omówiê ich budowê (chyba ¿e kto¶ mnie wcze¶niej wyrêczy). Poni¿ej wygl±d ¿o³nierza formacji velites na wspó³czesnych ilustracjach:

Witam,

Nie chcia³bym siê czepiaæ ale gra komputerowa Roman Total War nie powinna byæ traktowana jako powa¿ne ¼ród³o wiedzy historycznej...


pozdrawiam M.

Proszê bardzo.






Czy te ilustracje s± lepsze?

Hmm widzia³em lepsze - zarówno w necie jak i na opakowaniach modeli - te tutaj nawet miedzy sob± ró¿ni± siê wygl±dem sprzêtu - radzi³bym jednak wstawiaæ zdjêcia znalezisk, prawid³owych rekonstrukcji wykonywanych przez grupy z prawdziwego zdarzenia, ewentualnie publikacji (choæ tutaj te¿ mo¿na siê przejechaæ na ich poziomie)

Dodam jeszcze zabytki z epoki - mozaiki, monety i.t.p.
Sam C.A.O. zacz±³e¶, wiêc siê postaraj, skoro¶ Rapax
Na zachêtê ca³kiem fajna (moim skromnym zdaniem - kto umny, niech wytknie jej b³êdy) rekonstrukcja :

R.

Ave!

Dziêkujê Wam za cenne uwagi. Przejdê do budowy samego oszczepu. Oszczep iaculum zwany inaczej verutum jak ju¿ wspomnia³em w pierwszym po¶cie by³ to lekki oszczep o d³ugo¶ci 1,1 m do 1,2 m z ¿ele¼cem d³ugo¶ci 13 cm z cienkim lancetowatym grotem (dla u³atwienia przebijania). Oszczep zaopatrzony by³ w temblak (w postaci skórzanego rzemienia przymocowanego do drzewca) który dzia³a³ jak miotacz. By³ on dodatkowo nawijany na drzewce dziêki czemu przy wyrzucie oszczep wprawiany by³ w rotacjê co przed³u¿a³o lot i zwiêksza³o celno¶æ ( dlatego rekonstrukcja na powy¿szej ilustracji jest wadliwa). Dok³adniejsze wymiary i materia³y z jakich oszczep by³ wykonany do ustalenia.

Velita do walki zabiera³ ze sob± siedem takich oszczepów a wiêc musia³y niewiele wa¿yæ (i ich ¶rednica nie mog³a byæ du¿a) dla u³atwienia przenoszenia.

Witam

C.A.O ... czlonkiem Rapax nie jest, ale jego fanem jak to w swoim opisie umiescil

To mile.... Bo nawet sie na oczy nie widzielismy.



Co do samego tematu. Slusznie napisali poprzednicy, ze :

a) rysunki takie sobie, a szczegolnie ów pierwszy screen z gry, gdzie widac nastepujace bledy:
- tunika zlego koloru
- ponadto z rekawami - blad .. a dodatkowo z jakims jeszce wystajacym spod tuniki kolejnym t-shirtem .. zreszta rekonstruktor z ilustracji od Rympala tez w takiej tunice z rekawem wystepuja .. to ewidentny blad
- dyskusyjne umbo
- moznaby pokwêkac jeszcze na temat helmu, skory, skarpet, pasa itd


b) ogolnie temat nie jest ³atwy, i wiecej sie pisze dzisiaj o wygladzie tych velitow, patrzac na .... nowoczesne rekonstrukcje-rysunki, niz w oparciu o wiedze ze zrodel. A wszystko dlatego, ze tychze zrodel jest jak pies naplakal.

Ani nie wiadomo do konca czy to ma byc takie umbo jak na screenie z gry, czy takie jak na kolejnych ilustracjach.

Ani nie wiadomo do konca, czy stac bylo w ogole tych "podobniez najbiedniejszych zolnierzy" jak to opisuje Polibiusz na helm ?

Ani nie wiadomo jak to jest z ta skora wilka. Cos tam klepnal Polibiusz po grecku, ze nosili czapki i czasami nakladali na to skore z wilka.... Ale czy wynik tego ma byc taki jak u gory ? Czy poprostu chodzi o czapke z otokiem ?

A skad ta informacja, ze akurat 7 oszczepow nosili do bitwy ? Zaciekawilo mnie to...



Warto przy okazji zaznaczyc, ze grot o ksztalcie tzw. lancetowatym skutecznym jest dzieki d³ugiej powierzchni tnacej .. podczas walki z golasami czy polowania na zwierzyne. Wowczas tnie ³adnie i gleboko wchodzi w cia³o/mieso, by wywolac obfite krwawienie.

Za to najmniej skuteczny jest sposrod innych grotow w spotkaniu z kolczuga czy blacha (helmu, pancerza itd). On w takich sytuacjach najgorzej przebija, wlasnie ze wzgledu na swoj ksztalt.

"Dodam jeszcze zabytki z epoki - mozaiki, monety i.t.p." - zastosowa³em pewien nie do koñca poprawny skrót my¶lowy - dziêki za doprecyzowanie.

"Oszczep zaopatrzony by³ w temblak (w postaci skórzanego rzemienia przymocowanego do drzewca) który dzia³a³ jak miotacz. By³ on dodatkowo nawijany na drzewce dziêki czemu przy wyrzucie oszczep wprawiany by³ w rotacjê co przed³u¿a³o lot i zwiêksza³o celno¶æ ( dlatego rekonstrukcja na powy¿szej ilustracji jest wadliwa)."

Nie wiem czy jest to do koñca prawda - pêtla taka rzeczywi¶cie mog³a zapewniaæ zwiêkszenie dystansu, ale pojawia siê pytanie - czy ka¿dy oszczep by³ w ni± zaopatrzony? Pierwsze (1-2) oszczepy miotane na wiêkszych odleg³o¶ciach zyskiwa³y dziêki temu dodatkowego kopa, ale wraz z zmniejszeniem dystansu jak na mój gust raczej zaczyna³y przeszkadzaæ - pêk oszczepów, ka¿dy z rzemieniem pl±taj±cym siê i hacz±cym o inne w czasie przek³adania do drugiej rêki? - ponadto potrzebna by³a chwila na za³o¿enie pêtli na palce/d³oñ. Rzemienie nie by³y montowane na sta³e, wiêc mog³y siê dodatkowo rozplataæ w czasie biegu - ale to tylko takie moje przypuszczenia.

"Ani nie wiadomo do konca, czy stac bylo w ogole tych "podobniez najbiedniejszych zolnierzy" jak to opisuje Polibiusz na helm ?"

Te¿ mi to nieco pachnie zbyt du¿ym wydatkiem na najbiedniejszych. Ponadto he³m chyba nie jest najbardziej niezbêdnym elementem oddzia³ów lekkich - nastawionych na zwinno¶æ i szybko¶æ - chroni raczej przed ciosami zadawanymi od góry w walce wrêcz - do której przynajmniej teoretycznie wielici nie byli zbytnio przeznaczeni.

Co do rekonstrukcji podanej przez Pana rympa³a - prosi³bym o sprostowanie specjalistów - czy w tego typu tarczach imacz nie by³ ustawiony horyzontalnie? Je¶li tak to dziwi sposób w jaki osobnik trzyma w pionie pozosta³e oszczepy

Wygl±da to na typow± tarczê celtyck±, a je¶li tak, to masz racjê - imacz by³by poziomo.

Ave!

Po lekturze opracowañ J.Warry'ego i Z.¯ygulskiego muszê zmodyfikowaæ nieco informacje przeze mnie podane wy¿ej. Otó¿ grot verutum móg³ mieæ kszta³t sto¿ka b±d¼ piramidki (¯ygulski pisze wprost ¿e verutum by³o lekk± odmian± pilum) a nie byæ lancetowaty. Natomiast co do informacji o tym ¿e welici nosili siedem oszczepów do bitwy to jest informacja zaczerpniêta z anglojêzycznej wikipedii TU LINK. Dodam ¿e ta wikipedia powo³uje siê na:

* Carr, Thomas Swinburne (1836). A manual of Roman antiquities, Oxford: Oxford University Press, p. 234 note.
* Glossary of Latin Words, Bible History Online. (File retrieved 10-19-07)