Witajcie!
Planujê sobie skompletowaæ strój Tataro-Mongo³o-Kipczaka zachodniej czê¶ci wielkich stepów (dzisiejsza Ukraina) z po³owy XIII w. W moim zamy¶le mia³by sk³adaæ siê z podanych poni¿ej czê¶ci garderoby. Tu muszê zaznaczyæ, ¿e w moim, byæ mo¿e mylnym, przekonaniu, strój nomadów z wielkich stepów nie ró¿ni siê zbytnio na przestrzeni wieków ¶rednich i sk³ada z tych samych wzorów i elementów, które powoduj± jego sta³o¶æ i niewielk± „zmienialno¶æ” na przestrzeni od X do XV w.

1. Bielizna
Jedyne opcja jaka mi przychodzi do g³owy to propozycja S. Beker`a z „Red Kaganate”, czyli l¿ejsza i krótsza wersja spodni.
2. Koszula
Waham siê z wyborem miêdzy to co pokazuje S. Beker na „RK” a czy¶ bardziej prostym. Ale ta z „RK” jest turecka z Egiptu wiêc gdzie tu stepy?
Ze stójk± czy bez? D³uga do pó³ uda czy do kolan? Rozciêcie pod szyj± z boku czy przodu? Jak wi±zane? Rêkawy z mankietami, co by to lepiej dopasowaæ do rêki czy trochê lu¼no?
Wspó³cze¶nie przy strzelaniu z ³uku Mongolowie obwi±zuj± lew± rêkê od nadgarstka do ³okcia rzemieniem lub ta¶m±, co by nie mieæ problemów, wiêc mo¿e lu¼no?
3. Spodnie
Czy maj± to byæ spodnie turecko-mongolskie nieocenionego Steviego B. z (www.geocites.com/kaganate/pants2.html) Najbardziej mi pasuj±, ale mo¿e kto¶ ma jakie¶ inne propozycje lub sugestie.
4. Deel (cha³at)
Ogólnie artyku³y na stronie „Red Kaganate” sugeruj± du¿± dowolno¶æ w kszta³cie poszczególnych czê¶ci „deel”. Zmodyfikowa³bym tylko krój tylnej czê¶ci, dziel±c je na dwie, o ile siê zdecydujê na rozciêcie z ty³u. Niemniej jednak mam parê w±tpliwo¶ci jak przychodzi do decyzji:
a) rozciêcie z ty³u czy bez rozciêcia ?
Tu mam lekkiego zgryza. Z za³o¿enia zamierzam wsiadaæ w tym na konia, a z moich dotychczasowych do¶wiadczeñ wynika, ¿e takie rozciêcie bardzo u³atwia i uprzyjemnia jazdê. Materia³ ikonograficzny nie dostarcza mi odpowiedzi na to pytanie, a analiza zdjêæ obecnych „deel” u¿ywanych w Mongolii pokazuje, ¿e nie maj± one rozciêæ, a „spódnica” jest po prostu podwijana pod pupê przy wsiadaniu na konia. No ale to, co mamy dzi¶, niekoniecznie mia³o miejsce wczoraj.
B) materia³
Tylko we³na czy grubsza bawe³na by³aby dopuszczalna?
c) podszewka
Z ni± czy bez niej? Na ca³ej powierzchni czy tylko w niektórych miejscach no i z czego, z bawe³ny?
d) kszta³t rozciêcia pod szyj±
Problem jak przy rozciêciu z ty³u. Stroje zachowane z XIII w (Persja)., portrety (chyba chiñskie) pierwszych chanów mongolskich (dok³adnie Czyngis-chana i Kubi³aja) oraz japoñskie ryciny przedstawiaj±ce inwazjê Mongo³ów na Japoniê prezentuj± typ „szlafrokowy”, natomiast du¿o pó¼niejsze oraz obecne bez wyj±tku „z podciêciem i zak³adk±”. Osobi¶cie sk³ania³bym siê ku „szlafrokowi” – historyczny i wydaje mi siê, ¿e ³atwiej zrobiæ, ale ilo¶æ i dobitna namacalno¶æ dzisiejszych oraz ich jednolito¶æ w formie powoduj± moje wahanie.
d) zdobienia
Jakie ewentualnie formy zdobienia wchodzi³y w grê? Wydaje mi siê, ¿e gdzie¶ widzia³em obszycie wszystkich brzegów kolorow± ta¶m± czy krajk±, ale to by³ raczej wspó³czesny model.
5. Buty
Z braku woj³oku w grê wchodz± tylko skórzane. Wymy¶li³em je sobie wysokie, do konnej jazdy i z czubkami w górê. W±tpliwo¶æ dotyczy natomiast kszta³tu cholewki u góry. Czy kto¶ by mia³ jakie¶ sugestie, albo wzory, zdjêcia, ikonografia itp.? Kiedy¶ na filmie widzia³em mongolskich zapa¶ników. Ich tradycyjne buty by³y skórzane, d³ugie, z ewentualnymi wstawkami z woj³oku, z jakimi¶ sznurkami czy rzemieniami w po³owie ³ydki i licznymi, czêsto kolorowymi zdobieniami. Wygl±da³y jak aplikacje ze skóry (?). Niestety by³ to film i operator nie skupia³ siê na ich obuwiu.
6. Nakrycie g³owy
Tu mam prawdziwy problem. To co widzê na rycinach (nie mówimy o he³mach), to jaki¶ bezkszta³tne kawa³ki skóry czy woj³oku i trudno siê domy¶liæ jaki to mia³oby kszta³t i krój. Z kolei dzisiejsze, tradycyjne, mongolskie nakrycia g³owy wydaj± mi siê ciut „cepeliowskie”. Z kronik wynika ¿e mia³y klapki (kark i boki) i mo¿na je by³o zawi±zaæ pod brod± w razie zimna czy wiatru, ale nic wiêcej. Jakim¶ wyj¶ciem by³oby oparcie siê na dzisiejszych i zrobienie czego¶ takiego tylko z walorami u¿ytkowymi – taka uszanka z czubkiem? Jaki¶ sugestie?
6. Pas i nó¿ i co na pasie
Tu to szczerze mówi±c ciemno¶æ widzê i nic nie wiem. Zw³aszcza jakie mog³y byæ kszta³ty no¿y/sztyletów u¿ywane w XI-XIII w. na stepach.I jak wygl±da³by torebki czy sakwy napa¶ne. Pomocy! W ¦wiêtos³awskim nie ma nic o no¿ach.
7. Kolory
Z wyj±tkiem bielizny widzê jakie¶ ciemne. W koñcu zgodnie z opisami Najmanowie nazywali Mongo³ów „kubczasu baratutan” (nosz±cy ciemn± odzie¿), ale mam w±tpliwo¶æ czy po kontaktach z ludami tureckimi (Kipczacy), które przewa¿a³y na terenie Z³otej Ordy, co¶ w temacie kolorów im siê nie zmieni³o.

Poniewa¿ jestem zwolennikiem zasady „raz a dobrze” nie chcê siê braæ do szycia bez dobrze przemy¶lanych szczegó³ów i dok³adnych planów. Dlatego te¿ poddajê mój projekt i w±tpliwo¶ci z nim zwi±zane pod dyskusjê prosz±c o wszelakie sugestie, rady i materia³y informacyjne, które pomog³yby mi zlikwidowaæ znaki zapytania, lub dostarczy³yby mi nowej wiedzy czy nowych rozwi±zañ.
Maj±c nadziejê, ¿e kto¶ siê odezwie – pozdrowienia.

PS.
A tak BTW, na ostatnim oblê¿eniu w Rynii widzia³em cz³owieka w b³êkitnym deel i czapce, o niew±tpliwe mongolskich rysach, które pozwalaj± mi przypuszczaæ, ¿e by³ tzw. orygina³em. Poniewa¿ po bitwie musia³em siê od razu zwijaæ, nie mia³em czasu go odszukaæ. Czy kto¶ wie sk±d on by³ i jak z nim nawi±zaæ kontakt? Je¶li jest jak my¶lê, móg³by mi wiele wyja¶niæ.

Tataro-Mongolo-Kipchak ?
równie dobrze móg³bys byæ Normano-Ruso-Arabem, powinienes sie zdecydowac,
nawet w okresie Zlotej Ordy za¿ylosci Turko-Mongolskie byly dosc ograniczone,a
to juz daleko po po³owie 13 wieku

Nieczarze! To nie tak, mo¿e jestem za ma³o precyzyjny, wiêc wyja¶niam, choæ nie wiem czy mi siê uda.

1. Sformu³owanie "Tataro-Mongo³o-Kipczak"u¿y³em, mo¿e faktycznie niefortunnie, dla podkre¶lenia pewnej ogólno¶ci stroju i jego umiejscowienia geograficznego. Chodzi o okres, w którym na stepach ukraiñ¶kich pojawili siê ju¿ Tataro-Mongo³wie (to sformu³owanie nie budzi chyba zastrze¿eñ). Wg dostêpnych mi ¿róde³ stanowili oni jedank niewielki procent (1-2%) nomadów ¿yj±cych na tych ziemiach, wchodz±cych w sk³ad tzw. Z³otej Ordy. Znakomit± wiêkszo¶æ stanowili koczownicy tureckiej w³a¶nie prowinencji jak Kipczacy-Po³owcy (wg moich ¼róde³ to to samo). Polsce autorzy - m.in Ka³u¿yñski, Podhorecki - pisz±, ¿e proces asymilacji warstw mongolskich by³ niezwykle szybki i w drugim czy trzecim pokoleniu tracili ju¿ oni fizyczne cechy mongolskie na rzecz tureckich w³a¶nie. Tak samo by³o z jêzykiem. Dzisiejszy Tatarzy na Krymie s± raczej "genetycznie" turkami, a nie mongo³ami. Jêzykowo na pewno.
Czy okre¶lenie koczownicy mieszkaj±cy na zachodnich krañcach Wielkich Stepów w po³owie XIII w. Bêdzie Ciê satysfakcjonowa? Mam nadziejê, ¿e tak.

2. Wg dostêpnych mi ¼róde³ strój (zaznaczam, ¿e nie chodzi o uzbrojenie - o tym pomêczê za jaki¶ czas) nomadów z Wielkich Stepów nie ró¿ni³ siê bardzo na przestrzeni wieków i liczni autorzy podkre¶laj±, ¿e w³a¶ciwie w swych podstawowych formach czy za³o¿eniach przetrwa³ do dzisiaj. Oczywi¶cie by³y ró¿ne etniczno-narodowe i czasowe wyj±tki czy odmienno¶ci (np. kolory czy u¿ywane tkaniany) czy wspó³istniej±ce ró¿ne dopuszczalene formy (np. Wêgrzy nosili i cha³aty i "¿upany" w swoim czasie), ale mam wra¿enie, ¿e podstawowy komplet (buty d³ugie, spodnie - a nie nogawice, koszula i cha³at-deel, czapka) by³ sta³y i w³a¶ciwe przetrwa³ do naszych czasów. Moje pytania i otworzenie tego tematu zmierza w³a¶nie do okre¶lenia tych szczegó³ów, je¿eli oczywi¶cie istnia³y lub s± znane, które by³y charakterystyczne dla tego okresu i miejsca i pozwoli³y zdefiniowaæ strój jako nale¿±cy do koczownika ze stepów ukraiñskich, z po³owy XIII w.

3. Nie chodzi mi o dok³adne na¶ladownanie stroju bardzo konkretnie zdefiniowanej osoby (syn Mogo³a i Kipczaczki, m±¿ jakie¶ Pani jeszcze inne prowinencjii, ¿yj±cy na pograniczu z Rusi± = trzy, cztery mo¿liwe kultury do uwzglêdniania w komponowaniu ubioru) bo wydaje mi siê to niemo¿lwe i dla mnie trudne do odtworzenia. Skupiam siê raczej na rzeczach podstawowych, o których wiadomo, ¿e na pewno wystêpowa³y.

4. Dostêpne mi ¼ród³a ró¿ni± siê jednak w swych opiniach na temat poszczególnych elementów czy szczegó³ów. Dobrym przyk³adem jest kolor - w/w polscy autorzy twierdz±, ¿e dla mê¿czyzn raczej ciemne (czerwone w specjalnym odcieniu nosi³ Czyngis). Zachodnie ¿ród³a (niestety internetowe) mówi± o wielokolorowo¶ci - zieleñ czerwieñ, b³êkit, du¿o z³ota. Tak samo rodzaj tkaniany. "Zachód" twierdzi, ¿e jedwab i bawe³na (?!), lektura polskich orientalistów tego nie potwierdza jako regu³ê.

5. Jesli masz jakie¶ materia³y czy wiedzê, które obalaj±, zmieniaj±, uzupe³eniaj± czy koryguj± wy³o¿one przeze mnie za³o¿enia to wal ¶mia³o. Ja siê na tym nie znam, dlatego pytam - to przecie¿ proste.

6. A tak BTW, to ja siê oczywi¶cie na tym nieznam, ale pisze siê przecie¿ o tym du¿o, ¿e Normanowie i Rusowie maj± wiele wspólnego No chyba, ¿e znowu co¶ pokrêci³em. Tylko sk±d Ci Arabowie? "Trzynasty wojownik"?

Ech, my¶lê, ¿e pogadamy o tym jak wrócê.
Jest sporo do pogadania jak widzê :-)
RZeczywi¶cie, Damianie, zrobi³e¶ "sk³adaka". Ja swego czasu kombinowa³em podobnie i wysz³o nie najlepiej.
Na szybko:
Buty u Kipczaków - bardzo charakterystyczne, na paskach przypiêtych do cholew.
Wojcuech Rzewuski reklamowa³ swoje wyroby na tym Forum i robi na oko ca³kiem trafione.
To te czerwone z oczkami na górze.
Resztê obgadamy jak wrócê i bêdê mia³ wiecej czasu :-).
To wyj±tkowo ciêzki temat i ³atwo zb³±dziæ. Co mi siê zreszt± uda³o za poprzednim podej¶ciem.

Co do no¿y mo¿esz u¿ywaæ bardzo podobnych do ruskich, mam tu przed sob± rysunek jednego - d³ugo¶æ 12 cm - z pasami nie powiniene¶ mieæ problemu - trochê tego jest w kurhanach
Co do tego orygina³a z Ryni - to prawdziwy Mongo³ - z dru¿yny Wojów Wi¶lañskich Krak
kontakt: www.krak.krakow.pl

Piotrze co do no¿y:

u nas rosjanie czasami przywo¿± na rynek co¶ ala kind¿a³y co prawda troche badziewne ale nadaj± ¶iê do przeróbki szczególnie materia³ na rêkloje¶ciach (piêkny plastik) czy takie cos mo¿na u¿yæ do stroju ruskiego ko³o XII w.?

Wotawo!
Raczej my¶l±³em nie o "sk³adaku" (sugestia Tataro-Mongo³o-Kpczakiem - wyja¶ni³em w drugim po¶cie), jak raczej "todo terreno" czyli podstawa. Baza, która by³aby poza dyskusj± o szczegó³ach. A szczegó³y na po³ówkê XIII "tak circa about" , które pozwoli³yby na zidentyfikowanie stroju w tym w³a¶nie czasie. I raczej T-M ni¿ Kipczak.
Niemirze!
A jakie¶ zdjêcie tego¿ majchra, lub link gdzie mo¿na na niego popatrzyæ lub zdobyæ, mo¿na prosiæ. Tak¿e na priv. je¶li nie mo¿na wstawiaæ za³±czników (bo mnie nie zawsze siê udaje). I dziêi za Mongo³a, spróbujê si ê z nimi skontaktowaæ bezpo¶rednio. Bêdê w Krakowie na ¶wiêta.
Pozdrowienia.

Damianie

Od swojej strony polecalbym ci skupic sie na Kipczakach ,bo musisz przyznac iz etnicznie
sa oni bli¿si nam S³owianom ani¿eli Mongolowie.

Jesli chodzi o mnie to podstawowym ¿ród³em do skompletowania stroju by³y i s± dla
mnie tzw. baby kamienne ,zw³aszcza te sprzed 10 w lub z prze³omu 12-13(roznice oczywiscie wystêpuj± ,ale wiêcej jest analogii), sa one
niezwykle bogate w detale, na niektórych widniej± nawet wyobra¿enia haftów,
o kolorach to z nich nie wywnioskujesz nic,

generalnie kolorystyka stroju by³a nierozerwalnie zwi±zana z zasobno¶ci± portfela w³a¶ciciela,
szaty jedwabne,czerwone,zlotoglowia przeznaczone byly dla najbogatszych,
biedny nomad musial zadowolic sie materialami prostymi jak np.filc ,wystêpujacy w
skromnej gamie kolorystycznej(tzn kolory nie byly intensywne, byly "zbrudzone")

oczywiscie nawet skromny kaftan woj³okowy starano sie w roznoraki sposób upiêkszyæ,
poprzez haftowanie,naszywanie aplikacji(z roznych materialów)a nawet malowanie

Id± ¶wiêta, jestem ju¿ na urlopie. Maj±c wiêc trochê wiêcej czasu, celem o¿ywienia interesuj±cego mnie tematu pozwalam sobie zamie¶ciæ parê cytatów dla poparcia mojej teorii o mieszaniu siê i przenikaniu kultur na stepach czarnomorskich w XIII w. i wyja¶nienia sk±d mi siê wziê³y moje pomys³y na tzw. „podstawowy zestaw.”

S. Ka³u¿yñski „Imperium Mongolskie”, s. 145-146:
„Z³ot± Ordê (ZO) nazywano równie¿ B³êkitn± Ord± lub – ze wzglêdu na jej ludno¶æ – chanatem kpiczackim. (...) Stepowi w³adcy ZO (...) nie ulegli wp³ywom otaczaj±cej ich osiad³ej kultury s³owiañsko-bizantyjskiej, lecz pozostali wierni tradycjom stepowym. Nie by³y to jednak tradycje w ¶cis³ym znaczeniu mongolskie, lecz turecko-mongolskie i przy tym bardziej tureckie ni¿ mongolskie. Mongo³ów by³o w ZO bardzo niewielu. Przewa¿a³a ludno¶æ turecka grupy kipczackiej. Tote¿ element mongolski zosta³ szybko wch³oniêty, wskutek czego ZO sta³a siê chanatem kipczackim nie tylko z nazwy.”

L. Podhorecki „Kulikowe Pole 1380”, str. 24-25:
„Mongo³owie, stanowili warstw± panuj±c±, która jednak szybko rozp³ynê³a siê w masie miejscowej ludno¶ci, g³ównie pochodzenia tureckiego.(...) Nap³ywowi zdobywcy stali na ni¿szym stopniu rozwoju ni¿ wiêkszo¶æ ludów podbitych, mieli jednak niew±tpliwie wielkie zdolno¶ci organizacyjne, wojskowe i gospodarcze(...)”

I najlepsze...
D. Nicolle, V.Shpakovsky „Kalka River 1223”, str. 46:
“(…) Polovtsian had a significant influence upon the arms, armour and military styles of the Mongols, though only after the Mongols had in turn defeated and absorbed the Polovtsians.(…) by the late 12th century the Polovtsians had a very sophisticated army. (…) the great majority of Polovtsian warriors still relied on traditional horse-archery tactics (…) The Polovtsians wore a typically eastern or Central Asian costume. When equipped for battle they wore short sleeved mail hauberks, and lamellar cuirasses to protect le their chests and backs. In addition some of their elite warriors wore a style anthropomorphic iron or bronze face-mask to their helmets.”

No to tyle.
A teraz trochê bardziej ad personam

Nieczarze!
Zosta³e¶ zdemaskowany . Po ma³ej „kwe¶cie” po ludziach okaza³o siê, ¿e jeste¶ uwa¿any za jednego z czo³owych „stepowców” RP i to „w praktyce”. Wizyta na waszej, ¶lê¿añskiej, stronie potwierdzi³a moje informacje i przypuszczenia. Jak bym zobaczy³ uciele¶nienie swojej wizji, nie ca³kowite wprawdzie, ale, ale ... .Wiêcej i konkretniej (ca³± petycjê) wysy³am Ci na priv. Odnie¶ siê proszê do tego z dobroci± i wyrozumia³o¶ci± jaka powinna nas cechowaæ podczas tych ¶wi±t (tak siê zastrzegam bo du¿o tego jest).

Wotawo!
Czy ju¿ wróci³e¶?

Niemirze!
Mogê¿ Ciê prosiæ o jakie¶ namiary na linki do stron gdzie móg³bym zobaczyæ no¿e, o których wspomnia³e¶, lub jakie¶ zdjêcie, np. na priva. Moje skromne poszukiwania nic nie da³y.

Weso³ych ¦wi±t!

Ju¿ wróci³em, ale nie wróci³o do mnie pewne ciekawe opracowanie na którym chcia³bym sie oprzeæ. Tylko dwa kurchany, ale zawsze to co¶.

Co do oryginalnego Mongo³a to mam pytanie co on w³a¶ciwie robi u Wojów Wi¶lañskich??
Tam móg³by siê pojawiæ - Chazar, Awar albo inny Madziar, ale Mongo³owie byli jeszcze bardzo, bardzo daleko.
Choæ o ile pamietam Gulimow podkresla³ mongolskie pochodzenie dawnej elity turkomañskiej jeszcze sprzed I Kaganatu. Ale to ani ten ubiorek, ani uzbrojenie.
Najwyra¼niej antycypowa³ .

Co do strojów i po³owieckich (?) "bab" kamiennych.
Zazwyczaj nie wiadomo nawet czy pacjent ma na g³owie he³m czy czapkê. Tak wiec dok³adno¶æ przedstawieñ jest powiedzmy - momentami sporna.
Choæ jednocze¶nie rzeczywi¶cie wiele detali jest przedstawionych nie¼le np. widaæ dok³adnie sposób noszenia ró¿nych po¿ytecznych rzeczy przy pasku, widaæ centralne zapinanie kaftana (nie na boku), widaæ, ¿e ten i ów nosi warkocz przy podgolonej g³owie, ¿e buty nosi siê na paskach przypiêtych gdzie¶ wysoko pod kaftanem. Chrakterystyczne s± "falery napier¶ne". Mozna te¿ bez obawy rekonstrowaæ czasem sprz±czkê od paska czy naczynie (a ju¿ na pewno te obrzydliwe w±siska).
Przy czym mówimy tu tylko o zachodnich Kipczakach, nie za¶ o tzw. "dzikich", ¿yj±cych du¿o dalej na Wschód od Wo³gi.

Ale jak zrozumia³em, Damiana bardziej interesuje przedzia³a II po³owa XIIIw-koniec XIVw.
Co do europejskiego wygl±du Damiana - raczej bym sie nie przejmowa³, bo z Mongo³ami juz na Ru¶ sz³a jaka¶ blizej nie zidetyfikowana wschodnia grupa S³owian, nie wspominaj±c juz o innych ludach typu kaukazkiego.
Jest pewna liczba pochówków opisywanych jako z³otoordyjskie, albo z³otoordyjsko-kipczackie. Z Porosia. Masa sprzêtu bojowego (jak na znaleziska stepowe), z odzienia niewiele.

Acha - jak myslisz o koszuli, to szukaj taniego jedwabiu. Czyta³em o suruwce, ale nie wiem tego z ca³± pewnosci±. Wielki Chan w swych instrukcjach z du¿ym naciskiem zaznacza³,¿e koszula powinna byæ jedwabna. Krój? Hmmm... mia³em, spróbujê odszukaæ, kombimnowa³em co¶ na podstawie wspó³czesnych, kirgiskich.

Odpowied¼ Wotawie w sprawie Undraka (tak siê nazywa ten cz³ek).
Undrak jest oryginalnym Mongo³em z Mongolii, który studiuje w Krakowie i któremu spodoba³a siê zabawa w ¶redniowiecz.e Co ciekawe to w³a¶nie w Polsce odkry³ tak naprawdê historiê swego kraju i dlatego trudbo jest go przekonaæ aby zosta³ np Pieczyngiem. Ot... duma narodowa. Co do stroju to na razie z tego co wiem to posiada tradycyjny strój mongolski, którego krój nie zmieni³ siê wedle niego u nich przynajmniej od kilku wieków. Co do broni nie wiem co widzia³e¶, ale z tego co siê orientujê kolega ten posiada najzwyklejszy koczowniczy czekanik wystêpuj±xcy do¶æ pospolicie tak we Wschodniej jak i ¦rodkowej Europie. Jak my¶lê tworzenie image'u jest w toku

Pozdrawiam

Co do strojów z okolic Xw, to niestety znamy chyba tylko turkomañskie, madziarskie.
Co wiecej, turkomañskie w niektórych przedstawieniach pewnie s± nieco sogdyjskie itd.
Tak czy inaczej nie wygl±dali jak on.

Taki klasyczny Mongo³ troche mi nie pasuje do Xw. Geograficznie. Nie negujê, ¿e móg³ siê jaki¶ trafiæ pogoniony z Turkami na zachód. Tylko jako¶ mi siê to nie klei. XIIIw - spoko, z poca³owniem rêki.
Szukam rozwiazania tego ma³ego dysonansu, je¶li oka¿e sie, ¿e nie mam racji, to te¿ dobrze.

Mnie po raz kolejny opad³y rêce jak próbowa³em sobie co¶ wschodniego skomponowaæ.
Chyba najrozs±dniej by³oby wziac wszystko jak leci z którego¶ kurchana, ale koczownik nie umiej±cy je¼dziæ konno i od razu wygl±daj±cy jak chan bez z³amanej jurty?
Ech...

Hmm jak ju¿ masz materia³y propagandowe z jakich¶ kurchanów to czy nie wystarczy zmiana materia³ów i ozdób (ozdoby do minimum i nie ze z³ota ) przy zachowaniu kroju aby nie wygl±daæ jak chan kipczacki czy jaki¶ inny?
A fe, koczownik nie umiej±cy je¼dziæ konno w Twoim wieku, a fe. Chyba, ¿e zak³adasz odgrywanie koczownika tylko w chwili obozowania, najlepiej podczas snu a w czasie snu inni koczownicy w³a¶nie gwizdnêli Ci jurtê i inne sprzêty.

No w³a¶nie dlatego odpu¶ci³em.

Wotawo masz zdecydowanie racjê. Ja te¿ tak to widze. Ale widzisz, tutaj wchodzi w grê tzw. duma narodowa (My Polacy co¶ o tym wiemy) i za nic nie da siê go przekonaæ aby identyfikowa³ siê z np z Pieczyngami, nie mówi±c ju¿ o Madziarach (zreszt± to ju¿ inna grupa etno-jêzykowa). Co do stroju to ja widzia³bym jaki¶ kaftan, ale kótszy, do kolan lub lekko za, co pod spodem nie wiem... Spodnie? - mo¿e co¶ w rodzaju krótkich szarawarów, wysokie buty, bogaty pas - niekoniecznie z³oty (br±z wystarczy - srebro to ju¿ luksus). I jeszcze jedno. jak wiêkszo¶æ studentó w tym kraju, Undrak (bêd±c jeszcze z kraju gdzie siê nie przelewa) groszem nie ¶mierdzi, wiêc pewnie to trochê potrwa zanim bêdzie wygl±da³ jak X-wieczny koczownik. Ale atrakcj± jest ¶wietn±, chocia¿ zawsze (jak na Wolinie - nawet w¶ród uczestników) znajd± siê palanty, które zaczn± go wyzywaæ od ¿ó³tych brudasów , czy co¶ podobnego. Có¿ polska rzeczywisto¶æ....

Pozdrowienia

W³a¶nie - czy który¶ z Panów móg³by przybli¿yæ ten temat. Czym jest to trók±tne co¶, opadaj±ce na kamiennych babach spod/z (?) he³mu na plecy?

pozdrawiam,
Bori Jomsborczyk
JVH

gdzie¶ siê spotka³em z interpretacj±, ¿e jest to warkocz

Pozdrowienia z Sanoka