Witam!
Na pewno wszyscy za mn± têsknili a niektórzy pewnie my¶leli, ¿e umar³em.
Pare s³ów o koncerzach:
trudno powiedzieæ, kiedy siê pojawi³y.
Pod nazw± zbli¿on± do "estoc" lub "estoque" wymienia toto seneszal de Joinville w swoich pamiêtnikach dotycz±cych 2 po³owy XIIIw. Jest to dla niego co¶ godnego wzmianki (bo na ogó³ o broni nie pisze jako¶ szczególnie): wed³ug niego rycerze krzy¿owi u¿ywali czego¶ takiego pchajac spod pachy - ale tu mo¿liwy jest b³±d t³umaczenia... Nazywa "estoq" odmiana miecza i wspomina, ¿e to by³o tylko do k³ucia. Wbrew pozorom jest mo¿liwe kilka uderzeñ zadanych w ten sposób i nie wyglada mi ten opis na bredniê, tym bardziej, ¿e Joinville na ogól pisze do¶æ rzeczowo. Nie napisa³ niestety sk±d krzy¿owcy go wziêli.
CYTAT(Tomaszek)
czó³kiem 8O !!
"...Na terenie Polski koncerze by³y u¿ywane ju¿ w XIV w. Na ten bowiem okres datowany jest jeden z nielicznych oryginalnych koncerzy, znajduj±cych siê w polskich zbiorach. Egzemplarz ów, znaleziony w Kaliszu, ma g³owniê o d³ugo-¶ci 92,8 cm. Drugi koncerz, znajduj±cy siê obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie, jest najprawdopodobniej pochodzenia krzy¿ackiego. Ze wzglêdu na d³ugo¶æ (g³ownia 134,8 cm, rêkoje¶æ 23,5 cm, g³owica 6,5 cm) mo¿na przypusz-czaæ, ¿e s³u¿y³ jako broñ jezdnych..."
Przy czym -
a) nie wiem, sk±d ta teoria autora dotycz±ca mozliwosci u¿ycia koncerza - d³ugo¶æ rêkoje¶ci ewidentnie wskazuje na 'dwurêczno¶æ' tego egzemplarza, a nie wiem, jak mo¿liwe by³oby wykorzystanie tej¿e broni na koniu (dwurêcznej)...
d³uga rêkoje¶æ niekoniecznie oznacza u¿ycie z obu r±k - raczej inne wywa¿enie broni ni¿ przy rêkoje¶ci krótkiej i nic wiêcej;
Koncerz jest przeznaczony do precyzyjnych pchniêæ na du¿y (i oczywi¶cie skrócony równie¿) dystans. W przypadku tego z Wawelu wielka g³owica i d³uga rêkoje¶æ wskazuje na mocne przesuniêcie ¶rodka ciê¿ko¶ci w stronê jelca (ale jak z tym jest - nie wiem - nikt tego koncerza nie bada³ pod wzglêdem parametrów u¿ytkowych a g³ownia wyglada na bardzo grub± i ciê¿k±) - czyli wydaje mi siê, ¿e mamy tu ciê¿k± broñ do bardzo mocnych i do¶æ dok³adnych pchniêæ, mo¿liw± do u¿ycia z jednej lub z obu r±k. Mog³± to te¿ byæ broñ turniejowa, parê traktatów szermierczych prezentuje walkê rycerzy w zbrojach na piechotê przy u¿yciu ró¿nych koncerzy
Co do datowania wawelskiego koncerza: brak daty wed³ug mnie i nie mogê siê doszukaæ w ¿aden sposób, na podstawie czego historycy go datuj±. Bêdê wdziêczny za pomoc, jesli kto¶ to wie.
Co¶ o znanych mi typach koncerza i zasiêgu wystêpowania:
1. typ przypominaj±cy form± miecz: najwcze¶niejszy - tu okaz z Wawelu, klinga sztywna, czêsto kuta w trzy granie
1a - podobna klinga ale jelec tarczowy - spotykany w przedstawieniach traktatowych i ilustracjach pokazuj±cych turniej. Mo¿e to byæ mutacha tylko turniejowa.
2. koncerz turecki - dwa s± na Wawelu, w Polsce popularny w okresie wojen z Turcj±, czyli w II po³. XVIIw, spotykany czasem w Austrii i Niemczech. No i naturalnie w Turcji, gdzie by³ broni± bardzo wa¿n±.
3. Wêgiersko-polski czyli husarski - chyba wszyscy wiedz± jak wygl±da
4. estoque czyli szpada matadora z corridy... wbrew pozorom ma wiele wspolnego z koncerzem a malo ze szpad±
CYTAT(Tomaszek)
3) co do fotki/rysunku - nie mam pojêcia- nie jestem autorytetem - ale moim zdaniem to jakas lipa... g³ownia powinna byæ jak cholera w±ska, i zbiegac siê w szpic, a nie jakim¶ takim dziwnym sposobem... rzek³bym, ¿e to klasyczna g³ownia, ale - jak poprzednio - upierac siê nie zamierzam...
Nie nalezy myliæ koncerza ze szpad± ani rapierem.
Rapier to specyficzna, bo cywilna wersja miecza (pierwotna nazwa: espada de ropera czyli miecz do sukni, czyli ubrania cywilnego - a nie do zbroi), która wyewoluowa³a po swojemu a potem przekszta³ci³a siê w tzw miecz spacerowy czyli szpadê.
Koncerz jest broni± tylko wojenn±, wystêpuje zawsze obok (a nie zamiast) zwyk³ego miecza, maj± go tylko niektórzy kombatanci - np. oficerowie husarii, którzy z wielu wzglêdów nie mogli mieæ kopii. Zasiêgiem pchniêcia dorównuje krótkiej w³óczni lub halabardzie (na wszelki wypadek: proszê nie krzyczeæ, ¿e halabard± sie r±bie, bo to nie prawda - halabard± siê k³uje i r±bie) i mo¿e to w³a¶nie jest powód, dla którego go u¿ywano tak d³ugo - nie kazdy w szyku móg³ miec drzewcówkê, a niektórzy wa¿niacy nie powinni byæ bezbronni...
Koncerz pojawi³ siê w Europie w XIIIwieku i pozosta³ do wieku XVIII - nie powiedzia³bym, ¿e wyewoluowa³ w co¶ innego, po prostu pozosta³ przez ca³y czas broni± specyficzn± i do¶æ marginaln±.
Wzglêdem husarii i koncerza: opisy wymaganego sprzêtu wymieniaj± oprócz "czarnego pa³asza" czyli szabli przy boku "siod³o z koncerzem albo pa³aszem" - zdaje siê, ¿e prosty pa³asz w stylu wêgierskim mieli zwykli husarze - pocztowi i niektórzy towarzysze, za¶ koncerz raczej oficerowie. Konteksty wiekszo¶ci takich opisów wykluczaj± pomylenie pa³asza przy siodle z husarsk± szabl± czyli "czarnym pa³aszem" - bo zawsze wymieniaj± je osobno i równocze¶nie.
Warto dodaæ, ¿e konni woleli raczej ró¿ne odmiany pa³asza lub miecza ni¿ rapier. Zreszt± jedna z form "broni pa³aszopodobnej" to tzw szpada waloñska, czyli co¶ o wadze i wymiarach pa³asza ale oprawie zbli¿onej do wczesnek szpady.
Zreszt± nie znaczy to, ¿e konni wojacy rapiera w ogóle nie u¿ywali - u¿ywali, nawet hrabia von Pappenheim u¿yczy³ swojego nazwiska jednej z form d³ugiego i ciê¿kiego rapiera (tzw. pappenheimer). Tyle,ze rapier u¿ywany przez wojskowych troszkê siê ró¿ni od cywilnego.
Jest w ogóle problem z jednoznaczn± definicjê rapiera jako broni. Najsensowniejsza, jak± spotka³em, k³adzie nacisk na walke pchniêciami z prze³o¿eniem palca ponad jelcem i cywilny charakter tej broni.
Co do pa³asza: to jest raczej broñ wêgierska: po³±czenie szablowek, pochylonej oprawy z prost±, jadnosieczn± kling± (czêsto z piórem)
Formy inne, nie wêgierskie, Anglicy nazywaj± Broadsword i maj± racjê.
Za¶ koncerz: tu tez nie ma jednoznacznej definicji, chocia¿ klinga koncerza jestr bardzo charakterystyczna, bo siê nie nadaje do niczego prócz pchniêæ a jest ciê¿sza i wiêksza ni¿ jakakolwiek szpada czy rapier.
Co do sposobu walki: by³ zapewne jakim¶ wyborem z technik popularnych w miejscu u¿ywania danej formy koncerza. Pewne Turcy czy Wêgrzy u¿ywali go inaczej ni¿ rajtarzy niemieccy, czy krzy¿owcy z Prowansji z XIIIw.
Ca³uski
Pietrek z Annopola
w ksi±¿ce za 60z³ ("leksykon broni bia³ej i strzeleckiej" Kwa¶niewicza, o ile czego¶ nie przekrêci³em)... by³bym wdziêczny za help...
)...
) i poca³owa³em klamkê od skarbca i zbrojowni. Od listopada do marca jest toto nieczynne w niedzelê. To kiedy do jasnej ciasnej lud pracuj±cy miast i wsi mo¿e sobie poogl±daæ te smêtne resztki kolekcji? Nawet ch³opi nie mog± bo w zimie jest trochê wiecej czasu od prac polowych a tu gówno. 
!!
na zachodzie koncerz by³ krótko - i przeewoluowa³ w rapier ( to tylko moja teoria!!) - u nas by³a szabla - stadi i konieczno¶æ stworzenia takiej broni (bo np. kopie by³y niemal "jednorazowe", a szabl± kiepsko siê sztychuje...)
hmmm... to moze tak:
