Fragment traktatu Paternostra, zawarty w "Traite' ou instruction pour tirer des armes" Geronimo Cavalcabo z 1617. Znalaz³em wersjê angielsk± na stronie http://www.salvatorfabris.com/Home.shtml

Tekst dotyczy rapieru, jest t³umaczeniem z w³oskiego na francuski (w 1617) potem na angielski (wspó³cze¶nie) po czym jakby by³o ma³o ja przepisa³em to moj± kulaw± polszczyzn±. Bêdê wdziêczny za poprawki.

Piêkny dyskurs o mieczu
Napisany przez Paternostra z Rzymu

Po piersze, jest opini± powszechnie przyjêt± pomiêdzy szermierzami ¿e istniej± cztery gardy. Te gardy, z nazwami od swej kolejno¶ci, mo¿na zredukowaæ do dwu: mozemy po³±czyæ primê i secondê w jedn±, terzê i quartê w inn±.
Trzymanie gardy sk³ada siê z dwu rzeczy: ustawienia cia³a i ustawienia miecza. Patrz±c na to mo¿emy powiedzieæ, ¿e terza jest najdoskonalsz± z gard, t± w której wszystkie zasady poprawnej szemierki s± wyra¿one najlepiej. Tak wiêc wszystko, co mo¿emy powiedzieæ o terzy, mo¿e byæ choæby w czê¶ci powiedziane i o innych gardach.
Aby stan±æ w gardzie pozwól by Twe cia³o by³o wygiête, z Twoj± lew± flank± i Twoj± g³ow± wspartymi i pochylonymi nad lew± nog±. Lewe kolano powinno byæ zgiête i lewa ramie uniesione w pó³kole blisko twarzy. Prawa noga powinna byæ albo wysuniêta lub po prostu lekko ugiêta, obie stopy w linii ze sob±. Bêdziesz pokazywaæ przeciwnikowi tylko swoj± praw± flankê, która jest os³oniêta Twoim prawym ramieniem, dobrze wyci±gniêtym w dó³ i lekko wypchniêtym ponad prawym biodrem
Trzymaj miecz ze sztychem wskazuj±cym nieco wy¿ej ni¿ Twoja rêkoje¶æ i skierowanym na prawy bark przeciwnika. Utwórz niedu¿y k±t w stronê wnêtrza, co jest idealne do przej¶cia na dowoln± stronê ostrza przeciwnika.

Atak sk³ada siê z czterech elementów

1.ruchu ramienia
2.ruchu dloni
3.przesuniêcia stopy
4.zwodu cia³em

Ocena tych czterech elementów prowadzi do wszystkich technik, uderzeñ i stoccat które mo¿na wykonaæ. Zatrzymamy siê przy nich i zostawimy mandritti, riversi i stramazzoni, jako ¿e sama stoccata jest napiêkniejsz± i najwa¿niejsz± czê¶ci± miecza.

Stoccata mo¿e byæ podzielnoa na piêæ podstaw:

1.inquartata lub quarta
2.terza
3.passata pod spodem
4.uderzanie i wchodzenie
5.quarta ponad mieczem przeciwnika

Quartê wykonuje siê przez wysuniêcie d³oni i ostrza i odwrócenie go do wewn±trz kiedy jeste¶ blisko celu. Atakuj rozwa¿nie praw± stop±, unikaj±c przez pchniêcie swego prawego barku w przód i lewego w ty³. Cofnij w ty³ lew± stop± by wykonaæ t± technikê lepiej. Utrzymuj ramiê dobrze wyci±gniête tak by Twoja d³oñ by³a na wysoko¶ci barku i celowa³a w stronê prawego barku przeciwnika. Pominê inne, mniej wa¿ne rozwa¿ania.
Quartê z lewej stopy wykonuje siê tak jak z prawej: ruchy miecza, obroty cia³a s± te same, za wyj±tkiem faktu ¿e lewa stopa przechodzi w przód a nie w ty³.
Okazj± do wykonania tych quart jest pojawienie siê otwarcia do wewn±trz przeciwnika.
Terzê wykonuje siê postêpuj±c najpierw rêk± i praw± stop±, obracaj±c nadgarstek na zewn±trz. Utrzymuj ramiê dobrze wyci±gniête, tak by siêga³o w przód, pchane praw± stop±. Cia³o powinno byæ ustawione bokiem, z prawym ramieniem zawsze w przód i lewym w ty³, by utrudniæ przeciwnikowi pochwycenie Ciê. Bêdziesz równie dobrze os³oniêty od wewn±trz co i od zewn±trz, o ile przeciwnik nie wykona cavazione lub nie wejdzie contratempo.
Passata pod spodem wykonana jest z terz±. Nie mam ¿adnych specjalnych wskazówek poza tym ¿eby¶ obni¿y³ sprytnie swoje cia³o na zewn±trz i pochyli³ sztych swojego miecza lekko do wewn±trz. Ta technika mo¿e byæ wykonana z obu stron i z dowolnej stopy. Czasem powiniene¶ równie¿ obni¿yæ cia³o gdy przeciwnik atakuje z wielkim zdecydowaniem.
Uderzanie i wej¶cie równie¿ wykonywane jest w terzy i nie powiem o nim nic wiêcej ni¿ nastêpuj±ca wskazówka: b±d¼ ostro¿ny by¶ ruchem swej d³oni, kiedy zamierzasz uderzyæ nie sprawi³ ¿e przeciwnik wycofa siê z wyprostowanym ramieniem.
Quarta ponad mieczem przeciwnika jest wykonywana jak zwyk³a quarta, z t± ró¿nic± ¿e gdy jedna wykonywana jest do wewn±trz, druga na zewn±trz. Oto jak powiniene¶ j± wykonywaæ: nad wysuniêt± zas³on± lub lekko posuniêt± terz±, poci±gnij nadgarstek lekko na zewn±trz i sztych do zewn±trz.
Teraz, kiedy w najkrótszy jak to tylko mo¿liwe sposób opowiedzia³em o piêciu sposobach wykonania stoccaty, w ten sam sposób opiszê dystanse w których nale¿y wykonywaæ rzeczone ataki i sposób w jaki mo¿na zebraæ ich miarê.
Dystans nie jest niczym innym jak odleg³o¶ci± z jakiej obaj przeciwnicy mog± siê nawzajem dosiêgn±æ u¿ywaj±c pojedynczego kroku.

S± tylko trzy rodzaje dystansu:

1.dystans w³a¶ciwy
2.dystans bliski
3.dystans daleki

W³a¶ciwym dystansem nazywamy ten, gdy dwaj przeciwnicy mog± siê dosiêgn±æ nawzajem z krokiem. Dystans bliski to ten, kiedy mo¿esz dosiêgn±æ przeciwnika przez samo wyci±gniêcie miecza lub- w najgorszym razie- najbardziej naturalnym pó³-krokiem. Odleg³y dystans, który wymieni³em jako trzeci, to ten gdy dwaj przeciwnicy nie mog± siêgn±æ siê nawzajem jednym krokiem, ale musza wykonaæ najpierw pó³-krok, a potem pe³ny. W tym zawieraj± siê wszystkie stoccaty wymienione przez Paternostra, co nazywa on gr± zdecydowania i prêdko¶ci, usuwaj±c± wszelkie wahanie.
Dystans, ka¿dy dystans, mo¿e byæ osi±gniêty czterema drogami wykonania kroku.

S± one nazywane kolejno:

1.postêpem stóp
2.zbli¿eniem stóp
3.³±czeniem stóp
4.¶ciganiem stóp

Postêp stóp jest gdy znajdujesz prosty i w³a¶ciwy krok wchodzisz w dystans nacieraj±c praw± stop± w przód, gdy lewa pod±¿a za ni± w ten sam (lub podobny) sposób.
Zbli¿enie stóp jest wówczas gdy w szerokim kroku dzielisz krok na pó³ dosuwaj±c lew± stopê po to, by móc ruszyæ w przód praw±.
£±czenie stóp jest gdy w normalnym kroku ³±czysz lew± stopê do prawej by mieæ miejsce do ruszenia prawej stopy w przód.
¦ciganie stopy jest gdy w szerokim kroku dostawiasz lew± nogê do prawej, ¶cigaj±c praw± stopê naprzód, gdzie ta by³a.

Pojedynczy z tych kroków mo¿e nie wystarczaæ gdy oponent siê wycofuje na Twój pierwszy ruch, gdy jest du¿o miejsca lub gdy wchodzisz w bliski dystans. Z tego powodu czasami jest koniecznym wykonanie jednego lub dwu kroków po pierwszym. Ostrzegam tylko by nie wykonywaæ dwu identycznych kroków jeden za drugim.

Wraz z wszystkimi sposobami przemieszczania nóg konieczne jest nieznaczne wysuniêcie miecza i zwracanie uwagi na miecz przeciwnika. W ten sposób nigdy nie zostaniesz zaskoczony i zawsze bêdziesz w stanie uderzyæ w contratempo na swoj± korzyæ. Nie pochwalam ci±gania stóp lub ¶lizgania siê na nich- to dziwaczny i niezgrabny sposób postêpowania.

Musimy teraz powiedzieæ o æwiczeniu stoccat, z quart± jako pierwsz±, skoro wymieni³em j± przed innymi.

Quarta jest u¿ywana gdy przeciwnik jest otwarty do wewn±trz i wykonywana jest dowoln± stop± i z dowolnego dystansu, zale¿nie od odleg³o¶ci pomiêdzy Tob± a Twoim przeciwnikiem. S± inne zastrze¿enia które pominê maj±c na wzglêdzie zwiêz³o¶æ.

Gdy wykonujesz terzê, quartê lub passatê pod spodem, powiniene¶ byæ ostro¿ny gdy widzisz ¿e Twój miecz jest pod mieczem przeciwnika. W tym przypadku, gdy nie chcesz z³amaæ dystansu, mo¿esz odchyliæ cia³o. W ten sposób mo¿esz podnie¶æ swój miecz spod miecza przeciwnika i ustawiæ go na tej samej wysoko¶ci, po czym mo¿esz atakowaæ.
By ten atak i wszystkie inne uda³y siê, uzyj tak wiele prêdko¶ci jak mo¿esz by ukra¶æ tempo przeciwnika.

O kontrnatarciach

Teraz, by rozwiaæ w±tpliwo¶ci na temat tempa w szermierce powiem to: natarcie wykonane przez dwu przeciwników, którzy chc± uderzyæ zdecydowanie ale z rozwag±, i którzy znajduj± siê w rozs±dnym dystansie, pozwala ledwo na trzy tempa (to jest, je¶li dwaj przeciwnicy nie chc± po prostu szarpaæ siê i atakowaæ jeden drugiego bez przechodzenia i odsuwania swoich cia³. W takim przypadku, przyznajê, mog± byæ nieskoñczone ilo¶ci temp i tyle samo kontr. Taka walka jednak bardziej przypomina szarpaninê i¿ szermierkê i robi± tak g³ównie ludzie którzy chc± popisaæ siê swoj± wiedz± zamiast zdecydowanie przyj±æ tempo i uderzyæ).

1.Tak wiêc pierwsze tempo na tej li¶cie, to które mo¿e zdarzyæ siê w walce jest contratempo. To jest gdy Twój przeciwnik atakuje Ciebie a Ty atakujesz jego.
2.Drugim jest gdy Twój przeciwnik atakuje a Ty wykonujesz cavazione
3.Trzecie jest wtedy gdy Twój przeciwnik wykonuje fintê i cavazione a ty odpowiadasz z contracavazione.

W tym ostatnim przypadku, gdy przeciwnik wykonuje fintê i cavazione, by³oby wielk± pomy³k± dla Ciebie wykonaæ cavazione a po nim dodatkowe cavazione. W rzeczywisto¶ci traci³by¶ w ten sposób czas. Nie mówmy jednak o tym, co powinienem pozostawiæ jako materia³ do wiêkszego dzie³a (traktatu).
By zmie¶ciæ siê w tempie w contratempo, powiniene¶ zwracaæ szczególn± uwagê na to kiedy Twój przeciwnik zaczyna atak. Wtedy wyprzed¼ go i dosiêgnij, wyprowadzaj±c korzystniejsze pchniêcie. W tym celu wa¿nym jest zaznaczyæ, ¿e gdy wykonujesz contratempo in quarta lub terza, powiniene¶ utrzymywaæ miecz wy¿ej ni¿ Twój przeciwnik.
Jest wielk± korzy¶ci± byæ zdolnym do wziêcia tempa i trafienia przeciwnika gdy kroczy naprzód by znale¼æ dystans, to jest gdy próbuje zbli¿yæ siê do Ciebie. Tu powiniene¶ os±dziæ czy ustawia siê by uderzyæ od razu, czy tylko próbuje przesun±æ siê bli¿e. Jest to, przyznajê, rzecz trudna do oceny.
[..] (brakuj±c linia tekstu)
którzy przez wiêkszo¶æ czasu nie wiedz± co powininni robiæ, pokazuj± sw± zapalczywo¶æ, licz±c ¿e zak³opocz± przeciwnika i zyskaj± otwarcie dla swojego miecza. Zwykle nie udaje im siê i zamiast tego sami pozostaj± skonfundowani, niepewni co robiæ dalej. Czêsto zdarza siê to starszym studentom którzy maj± ma³o praktyki.
Teraz, gdy nie chcesz u¿yæ contratempo, a Twój przeciwnik nie atakuje cavazione, uderzeniem rêki lub passat± spod spodu, jako regu³ê powiniene¶ przyj±æ ¿e nale¿y parowaæ mieczem.
Wszystkie stoccaty mierzone do wewn±trz powinny byæ parowane przez obrót nadgarstka do wewn±trz, jak przy quarcie. Wszystkie stoccaty mierzone do zewn±trz powinny byæ parowane przez obrót nadgarstka na zewn±trz. Na zewn±trz mo¿esz parowaæ z lub bez przesuniêcia stóp. Je¶li chcesz zrobiæ to z przesuniêciem, uwa¿am za korzystniejsze przesuniêcie w przód lewej stopy, gdy¿ bêdzie Ci ³atwiej omin±æ chwytów, do których uciekaj± siê wszyscy których stoccata chybia.
By chroniæ siê przed chwytami po sparowaniu powiniene¶ sam uciec siê do chwytów, wycofuj±c swe prawie ramiê jakby¶ chcia³ zabezpieczyæ je przed jego d³oni±. Gdy siêga w przód, da Ci tempo i okazjê by uderzyæ go; parowanie z towarzyszeniem prawej stopy, by ³atwiej uwolniæ swój miecz i zrobiæ z niego potem dobry u¿ytek.
Innym sposobem parowanie jest to co nazywamy ciêciem miecza. Wykonuje siê to przed startem Twojego ataku z quarty: obróæ nadgarstek w terzê i popchnij miecz przeciwnika w dó³ na zewn±trz swojej prawej rêki.
Je¶li chodzi o chwyty, najlepsze s± te które siêgaj± prawego nadgarstka przeciwnika lub te w których trzymasz miecz przeciwnika zapl±tany miêdzy Twoim ramieniem i lewym bokiem. Teraz, zanim przejdziesz do chwytu w quarcie, terzy czy przej¶ciu spod spodu, mo¿esz uderzyæ przeciwnika stramazzone, madritto lub riverso (wysokim lub niskim). Po takim uderzeniu upewnij siê ¿e wycofa³e¶ swoje ramiê (nale¿y powiedzieæ Twój miecz) i przejd¼ do chwytów jak opisano.
Wszystkie rodzaje chwytów cia³a i karku s± raczej przedmiotem zapasów, tak jak jest nim wywracanie kogo¶ u¿ywaj±c nóg. W ka¿dym razie nie powinno siê o nich zapominaæ nawet z broni±: s± one naprawdê dobre dla tych którzy posiadaj± si³ê i maj± do¶æ wiedzy by jej u¿yæ.