Ale dopiero jak wbij± 13 lvl. Ludzie ksi±¿ki s± do czytania i to nie boli, a je¶li ju¿ to korzystajcie z us³ug wujka internetu. Jaka¶ podstawa znaleziona w sieci, nawet za mocno nie przegl±dana prze zemnie wiêc mog± byæ b³êdy i nie jestem jej autorem.
CYTAT
Asasyni ? prawda i fa³sz?
Co o nich wiemy?
Asasyni (znani obecnie nawet jako Zakon Asasynów) byli isma?ilick± sekt± muzu³mañsk± ? nale¿±c± do szyickiego od³amu. Prawdopodobnie istnieli przed 1090 r., ale z tego w³a¶nie roku pochodzi pierwsza wzmianka o Asasynach. W³a¶nie wtedy, po popadniêciu w nie³askê u dynastii Fatymidów w Egipcie, Hassan ibn Sabbah ? przywódca sekty, za³o¿y³ na terenie pó³nocnego Iranu, w sercu pasma górskiego Elburs (nie myliæ ze szczytem Elbrus na Kaukazie) s³awn± twierdzê Alamut ? centrum dzia³alno¶ci Asasynów. Wkrótce potem organizacja zaczê³a rozszerzaæ terytorium swego oddzia³ywania o Syriê, Irak i Liban, zak³adaj±c sieæ zamków i g³osz±c sw± now± interpretacjê Koranu. Uznani heretykami przez dominuj±cych Sunnitów, wysy³ali morderców-samobójców, aby eliminowaæ wp³ywowych sunnickich przywódców. W 1272 r. ostatnia twierdza Asasynów pad³a pod naporem wojsk mongolskich pod dowództwem Hulaga-Chana.
Etymologia s³owa ?Asasyni?.
Asasyni (arab. ?????? ha¹¹?¹?n ? ?haszszaszin?) mo¿e pochodziæ od wielu s³ów. Miêdzy innymi od s³owa ?haszysz?, gdy¿ mówi siê, ¿e sekta u¿ywa³a tego narkotyku? Jednak¿e Hassan surowo przestrzega³ zasad Koranu dotycz±cych nie przyjmowania ¿adnych ¶rodków odurzaj±cych. Dlatego uwa¿a siê, ¿e to Sunnici rozpowszechnili te plotki. (Tym bardziej, ¿e w ?tajnych archiwach?, czyli bibliotece twierdzy Alamut nie znaleziono ¿adnej wzmianki o jakichkolwiek narkotykach u¿ywanych przez sektê.) Drugie podejrzenie pochodzenia s³owa to arabskie ?assa?, czyli ?stra¿nicy twierdzy?. Ciekawa i prawdopodobnie poprawna teoria. Kolejn± jest uznanie tego s³owa jako ?ci, którzy pod±¿aj± za Hassanem?. Jestem sk³onny to poprzeæ, gdy¿ nawet w krañcach swego istnienia mocno zwi±zani byli ze swym za³o¿ycielem.
Zakon
Choæ najprawdopodobniej istnia³ ju¿ w 8 wieku, za datê powstania Asasynów uznaje siê o rok 1090, kiedy to Hassan ibn Sabbah za³o¿y³ Alamut. Wyznaczy³ on cel Zakonu ? zniszczenie Kalifatu Abbasydów ? g³ównego o¶rodka sunnickiego w regionie ? poprzez zabicie najpotê¿niejszych cz³onków. Zachodnie zainteresowanie Asasynami pochodzi prawdopodobnie z dzienników Marco Polo, który to mia³ odwiedziæ Alamut w 1273 r. (co jest dosyæ nieprawdopodobne, gdy¿: po pierwsze - nie s±dzê aby sekta pozwoli³a komu¶ ?z zewn±trz? na wkroczenie do swej g³ównej siedziby, a po drugie uwa¿a siê, i¿ Alamut zosta³o zniszczone w 1256 r. przez najazd Mongo³ów). Sama grupa stara³a siê wprowadzaæ pokojowe relacje z ludno¶ci± terenów objêtych ich dzia³alno¶ci± (co nie oznacza jeszcze pokoju z rz±dz±cymi?). Organizacja dzieli³a siê na kasty, a o przynale¿no¶ci do wy¿szych szczebli ¶wiadczy³o wtajemniczenie w sekrety Zakonu. Nowicjusze, oraz cz³onkowie ni¿szych kast wykazywali siê wielk± chêci± i oddaniem w misjach, które czêsto by³y zabójstwami i wykonywali rozkazy z niemal fanatycznym przekonaniem o s³uszno¶ci swej sprawy. Z powodu swej sekretnej natury, sekta czêsto jest wspominana w teoriach spiskowych?
A jest to ciekawe podej¶cie do sprawy patrz±c na, jak ró¿ne, osobisto¶ci zamordowane przez zakon:
? wezyr Abu Ali al-Hasan al-Tusi Nizam al-Mulk ? w 1092 r. pchniêty od ty³u no¿em przez Asasyna przebranego za derwisza
? wezyr al-Malik al-Afdal ibn Badr al-Jamali Shahanshah ? w 1121 r. znaleziony z no¿em w plecach
? qadi (sêdzia prawa) Abu'l-Fal Ibn al-Khashsh?b ? w 1125 r. oskar¿ony przez agenta Asasynów o spisek przeciwko w³adcy Syrii i skazany za to na ¶mieræ
? Rajmund II z Trypolisu ? w 1152 r. zabity przez Asasyna w bramie Jerozolimy wraz ze swymi dwoma rycerzami
? Konrad z Montserratu ? w 1192 r. zabity w Tyrze, prawdopodobnie na zlecenie Ryszarda Lwie Serce
Mówi siê równie¿, ¿e Ksi±¿e Edward, potem Edward I król Anglii ledwie uszed³ z ¿yciem po zranieniu zatrutym ostrzem. Nawet sam Saladyn mia³ problemy z sekt± po tym jak oblega³ asasyñsk± twierdzê w Masyaf. Podobno pewnego dnia znalaz³ na swym ³ó¿ku notkê: ?Jeste¶ w naszej mocy?? Z pewno¶ci± wiadomo i¿ wuj Saladyna otrzyma³ list od Zakonu o planowanym zniszczeniu ca³ej królewskiej linii. Bardzo siê tym przej±³, gdy¿ w najbli¿szym czasie zmar³? Znowu - zabójstwo Patriarchy Jerozolimy zosta³o op³acone przez Szpitalików. Co ciekawe ? wszystkie morderstwa s± ze sob± po³±czone pewn± zale¿no¶ci± ? zabici mogli mieæ decyduj±cy wp³yw na rozwój krucjat, a wiêc zdaje siê, i¿ Asasyni starali siê utrzymaæ pewn± równowagê w¶ród stron konfliktu, aby ¿adna zbytnio nie uros³a w si³ê? Koniec okresu ich dzia³alno¶ci datuje siê na rok 1256, kiedy to 15 grudnia Alamut zosta³o zniszczone przez najazd Mongo³ów. Wiêkszo¶æ dokumentów Zakonu zosta³a zniszczone, a nieliczni cz³onkowie rozpierzchli siê? Historycy twierdz±, ¿e w 1275 roku Asasynom uda³o siê odbiæ sw± twierdzê, ale ich polityczna si³a os³ab³a na tyle, ¿e zostali wch³oniêci prze inne isma?ilickie sekty?
Doktryna
Asasyni, jak ka¿da grupa religijna, mieli sw± doktrynê. G³ównym has³em Zakonu by³y s³owa Hassana ibn Sabbaha ? ?Nic nie jest prawdziwe, wszystko jest dozwolone?. S³owa te trzeba równie¿ zrozumieæ ? nic tak naprawdê nie jest prawd±, dostajemy tylko te cz±stki prawdy, które dane jest nam poznaæ? Dosyæ pesymistyczne s³owa, ale ¶wietnie oddaj±ce sam± dzia³alno¶æ Asasynów. Czêsto rozpuszczali oni fa³szywe pog³oski w¶ród ludu, podszywali siê pod innych i snuli intrygi (np. sprawa Abula al-Khashsh?ba). Je¶li po³±czymy to ze znan± tajemniczo¶ci± organizacji, dostajemy ¶wietn± po¿ywkê dla teorii spiskowych? Je¿eli chodzi o sam± asasyñsk± wiarê, to by³a ona bardzo g³êboka. Hassan chcia³ aby odczytywaæ Koran bardzo dos³ownie i nigdy nie sprzeciwiaæ siê jego ustaleniom. Podobno czêsto, jeszcze za czasów swego pobytu w Egipcie wypomina³ rz±dz±cym oraz kap³anom, czym narazi³ siê powa¿nie. (Jak to mo¿liwe, ¿e w ogóle móg³ krytykowaæ? O tym za chwilê?)
Swoimi przekonaniami zbiera³ rzeszê podobnych fanatyków, dla których jego s³owo by³o ¶wiête?
Trening asasyñski
Choæ niektórzy z tych, którzy pod±¿ali za Hassanem, a potem za kolejnymi przywódcami Zakonu, byli zdolni do wszystkiego w imiê sekty (mówi siê nawet o przypadkach, gdy to na rozkaz cz³onkowie skakali z wysokich ska³, albo zabijali siê na miejscu), niektórym trzeba by³o przygotowaæ trening, który sprawi³by, aby byli bardziej efektywni? I nie mówiê tutaj o æwiczeniu wbijania no¿a w plecy (choæ w tym równie¿ potrzeba wprawy). Historycy wysnuli ciekawe teorie tego treningu. Jedna z bardziej popularnych mówi o uzale¿nianiu cz³onków od haszyszu, ale jak ju¿ wspomnia³em ? to ma³o prawdopodobne? Ale kolejna jest ciekawsza. Otó¿, gdy nowicjusz do³±cza³ do Zakonu (dobrowolnie czy te¿ nie?) zabierano go podczas snu do tak zwanego ?Ogrodu?, b±d¼ te¿ ?Raju?. Tam przez jaki¶ czas oddawa³ siê wszelkim wymarzonym przyjemno¶ciom cielesnym, po czym, albo zostawa³ stamt±d si³± zabierany, albo wmawiano mu, i¿ uczyni³ co¶ co nie pozwala mu tu pozostaæ? Wielu ulega³o i przysiêga³o na wszystko, i¿ uczyni co tylko mo¿e, aby nie zabierano go st±d? Innym trzeba by³o wyt³umaczyæ to ?przymusem bezpo¶rednim?. Nie zmienia to faktu, ¿e i jedni i drudzy w koñcu przyjmowali do wiadomo¶ci, ¿e ich los jest przypieczêtowany i nie maj± wyboru ? musz± s³u¿yæ? Mamy tu wiêc klasyczny przyk³ad tzw. ?prania mózgu?, bardzo popularnego w¶ród wszelkiego rodzaju sekt i re¿imów?
Przywódcy
We wszystkich latach swej dzia³alno¶ci Zakon mia³ przywódcê i nigdy nie zdarzy³o siê aby wyst±pi³a walka o w³adzê, lub zamordowanie aktualnego lidera? Po ¶mierci wcze¶niejszego, przywódc± zostawa³ najstarszy z najwy¿szej kasty wtajemniczonych. Przedstawmy sylwetki dwóch najwybitniejszych:
Hassan ibn Sabbah
Niew±tpliwie za³o¿yciel Zakonu by³ jego najwybitniejszym liderem? Urodzi³ siê w 1056 r. w mie¶cie Qom w Persji (dzisiejszy ¶rodkowy Iran) w bogatej rodzinie muzu³mañskiego kap³ana. Po paru latach przenios³a siê ona do Ray, które to miasto by³o wa¿nym o¶rodkiem religijnym i w którym to m³ody Hassan zainteresowa³ siê sprawami metafizycznymi. Tu w³a¶nie spotka³ siê z Amir± Darrabem, który to wprowadzi³ go w isma?ilick± doktrynê. Jednak Hassan poczu³ siê niespe³niony: uwa¿a³ te pogl±dy za co najmniej ?przekrêcenie? wiary? Rozpocz±³ wiêc osobiste studia nad Koranem. Czyta³ do pó¼na w nocy, nie przejmowa³ siê swym wygl±dem, ani swym zdrowiem? Gdy coraz bardziej zag³êbia³ siê w karty ksi±g, odkrywa³ ¿e Darrab mo¿e mieæ racjê. W koñcu odby³ podró¿ do Egiptu, gdzie studiowa³ w s³ynnym Domu Nauki. Nawróci³ siê na Isma?ilizm i przysi±g³ s³u¿bê kalifowi Kairu. Jak na swój wiek (a mia³ wtedy lat 17) osi±gn±³ wiele? Zainteresowa³ siê nim religijny przywódca regionu: Abd al-Malik ibn Attash, który zaleca³ Hassanowi dalsze studia? Jednak m³odzieniec nie wybra³ tej drogi. Od tego momentu jego historia przedstawia siê ró¿nie. Przypuszczalnie jego przyjació³mi oraz wspó³towarzyszami byli Nizam al Mulk (przysz³y wezyr su³tana Persji) i Omar Chajjam. Ci trzej przyszli luminarze zawarli ze sob± pakt, wed³ug niego je¶li któremu¶ uda siê osi±gn±æ stanowisko daj±ce si³ê i wp³ywy bêdzie on pomaga³ swoim przyjacio³om. Jako pierwszy w³adzê zdoby³ Nizamul Mulk i przyzna³ przyjacio³om wysokie posady. Jednak Hassanowi by³o za ma³o i zorganizowa³ spisek, którego celem by³o zabicie Nizamula i przejêcie jego pozycji. Spisek zosta³ wykryty i Hassan zosta³ skazany na ¶mieræ. Jednak¿e dziêki wstawiennictwu Omara Chajjama karê zamieniono na wieczn± banicjê. Podró¿owa³ przez wiele krajów, a¿ w koñcu w górach Elbrus, za³o¿y³ twierdzê Alamut. Stamt±d w³ada³ sw± quasi-religijn± organizacj± ? Asasynami? Zmar³ w 1124 r.
Rashid ad-Din Sinan
Choæ nie by³ g³ównym przywódc±, a jedynie dowódc± Syryjskiego skrzyd³a Asasynów. W m³odym wieku przyby³ do Alamut, aby otrzymaæ standardowy trening asasyñski. Poniewa¿ wyró¿nia³ siê w¶ród innych nowicjuszy oddaniem i staranno¶ci± w wykonywaniu zadañ, zosta³ wkrótce ?awansowany? i wys³any przez ówczesnego mistrza, Hassana II, do Syrii, gdzie mia³ walczyæ z rozprzestrzeniaj±c± siê nauk± sunnick±. Obj±³ dowodzenie nad twierdz± w Masyaf. Jego g³ównym wrogiem by³ Saladyn, który rozszerza³ swe wp³ywy w tym regionie. Dwa zamachy zaplanowane przez Rashida nie powiod³y siê. W koñcu twierdza Sinana zosta³a oblê¿ona. To w³a¶nie w trakcie tego oblê¿enia mia³o miejsce wydarzenie z notk± ?Jeste¶ w naszej mocy?? Nie maj±c szans na zdobycie twierdzy i czuj±c siê niepewnym swego bezpieczeñstwa, Saladyn uzna³ niezale¿no¶æ Asasynów w regionie. To w³a¶nie Rashid wyda³ rozkaz zamordowania w 1192 roku Konrada z Montserratu. Mówi siê nawet, ¿e Sinan zdoby³ pewnego rodzaju autonomie od Alamut. Zmar³ w 1194 roku.
Asasyni dzisiaj
Choæ Asasynów kojarzy siê z czasem krucjat, ma³o kto wie ¿e istniej± równie¿ obecnie? I to nie tylko w jêzykach europejskich (angielskie assassin lub francuskie assassin, co w obu jêzykach oznacza zabójcê). We wspó³czesno¶ci Asasyni s± sprawnie dzia³aj±c± muzu³mañsk± organizacj± charytatywn± w Indiach, pod przywództwem Agy Khana III. To znaczy? ?oficjalnie? charytatywn±? A nieoficjalnie ? kto wie?
¬ród³a:
Burman, Edward (1987). The Assassins.
Daftary, Farhad (1990). The Isma'ilies, Their History and Doctrines.
Daftary, Farhad (1995). The Assassin Legends: Myths of the Isma?ilis.
Franzius, Enno (1969). History of the Order of Assassins.
Maalouf, Amin (1989). The Crusades Through Arab Eyes, translated by Jon Rothschild