ZA czasów cesarstwa rzymskiego podkówano sanda³y legionistów. CZy w ¶redniowieczu zdarza³y siê takie praktyki? Chcia³em jako¶ podkuæ trzewik kolczy (podeszwe bêdê mia³ ze skóry) noi mo¿e nawet zwyk³e buty warto by tak upiêkszyæ, bo wp³ynie to zapewne dodatnio na d³ugo¶æ ich ¿ywota. Ale jak i czy wogóle to zrobiæ?

w drugiej po³owce XV wieku na pewno... podkuwano specjalnymi gwo¼dziami, które dodatkowo mog³y mocowaæ podeszwê do but (lub jej kolejn± warstwê)... fotki w "medieval soldier" daj± rade - widaæ w miarê wyra¼nie...
papa

We wczesnym ¶redniowieczu na Rusi u¿ywano specjalnych kolców (mocowanych w bli¿ej nieznany sposób, mo¿e wi±zanych pod butem) do chodzenia po lodzie i innych nieciekawych pod³o¿ach ¶liskokrawêdziastych. Nie daj bo¿e kogo¶ takim dwucentymentrowym kolcem nadepn±æ:-)...

Do trzewika kolczego nie bardzo by³ sens, nikt w takim czym¶ nie nawija³ kilometrów. Poza tym mog³o to utrudniaæ wyjmowanie stóp ze strzemion. Co do butów z P15 dla ¿o³nierzy s³ysza³em ¿e takie æwieki robiono z o³owiu

Hej

W XIII wieku na Mazowszu podkuwano buty. Informacja ta pochodzi z ksi±¿ki Gerlacha "¦wit Mazowsza". Zdaje siê, ¿e by³o to co¶ w rodzaju cienkiej podkówki na piêtê. Co¶ takiego (kilka sztuk) odkryto w tym roku albo w ubieg³ym w czasie prac wykopaliskowych na wzgórzu ¶w. Wawrzyñca ko³o £om¿y. Archeolodzy wydatowali je na jaki¶ pó¼niejszy okres (chyba XVII ale nie pamiêtam wiêæ nie sugerujcie siê tym).
W ka¿dym b±d¼ razie wed³ug autora ksi±¿ki wy¿ej wspomnianej takowe znaleziska archeologiczne na Mazowszu wykopano.

Mo¿e uda mi siê sfotografowaæ to co teraz lezy w naszym muzeum okregowym (te podkówki).
jo³

Hej
Na pewno podkuwano ju¿ dosyæ wcze¶nie patynki trochê na wzór ma³ych podkówek, wiêc mo¿liwe ¿e to co znale¼li do nich a nie do butów siê odnosi³o.
Pozdrawiam

a znasz jakies znaleziska, zdjecia takowych, rysunki. I czy ewentualnie podzielisz sie nimi jak ³adnie poprosze
Pozdrawiam

Ja znam, ale z Wroc³awia Owe specjalne kolce to raki, je¶li siê nie mylê.

Hensel - Historia kultury materialnej Polski w zarysie. Tom I, Ossolineum, str. 150

Podejrzewam ¿e by³o to sznurowane rzemieniem do buta. ¯elazo swoje kosztowa³o, a po lodzie zdarza³o siê chodziæ tylko zim±.

Podkuwano i buty i patynki. Buty okute choæby w Ko³obrzegu - tam znaleziska do XVw., patynki nie pamiêtam gdzie, ale by³y na pewno.

But zintegrowany z rakami, nale¿±cy do rybaka znaleziono w Elbl±gu.
A podkute patynki w Gdañsku, pewnie jeszcze gdzie¶, ale gdañskie znam.
No i nie¶miertelny Londyn

Podkówki pod buty znalezione w Trzcinicy .

Jak s± datowane? Masê takich zawsze mamy z warstw XVII-XVIII wiecznych.

Podkówki s± w Muzeum Podkarpackim w Kro¶nie i na tabliczce jest napisane ¿e s± z wczesnego ¶redniowiecza

?!
Muszê sobie z nimi porozmawiaæ ;)
To¿ to by³aby rewelacja na ca³± Europê bez ma³a...

Tomku bêdê wdziêczny za podzielenie siê ewentualnymi wnioskami po rozmowie

ma kto¶ mo¿e jakie¶ zdjêcia/ryciny podeszw æwiekowanych z XIV-XV wieku? S³ysza³em ¿e w Gdañsku i Ko³obrzegu co¶ znale¼li.

Podobno ( tak twierdzi archeolog pan Gierlach w dzielku p.t. Swit Mazowsza) podkówki do butów pojawi³y siê u nas (na Mazowszu) oko³o XIII w, "(...) by³y one wykonywane z tasmy ¿elaznej z trzema kolcami s³u¿±cymi do ich umocowania. W rozwiniêtym¶redniowieczu przekszta³caj± siê w kierunku mniejszego zu¿ycia surowca oraz bardziej estetycznego wykonania. Spotyka sie je niemak na wszystkich staniowiskach ¶redniowiecznych. "
A w ogóle buty znajdowane w mazowieckiem "(...) wykonywano ze skóry miêkkiej ³±cznie z podeszw±, dlatego te¿, jak nale¿y s±dziæ, tak wielkiego znaczenia nabra³y wspomniane wy¿ej podkówki do butów. Cholewkê z podeszw± ³±czono za pomoc± szycia lub poprzez splatanie skórzanym rzemykiem. [?] Fakt masowego wystêpowania resztek butów na ¶mietniskach oraz spotykane równiez obuwie dzieciêce dostatecznie ¶wiadczy o jego powszechnym u¿ywaniu"
Tyle pan Gierlach, archeolog. O patynkach nic nie pisze - czemu?
O podkuwaniu gwo¼dziami te¿ nie. Co nie znaczy, ze nie mo¿liwe, oczywi¶cie, ale w ka¿dym razie na Mazowszu popularne nie by³o.

Dla zainteresowanych - podkówki (jak i inne znaleziska z Trzcinicy) zosta³y przeniesione do Skansenu Archeologicznego Karpacka Troja w Trzcinicy. Napis na tabliczce g³osi: "Zabytki z okresu wczesnego ¶redniowiecza (770-1030r. n.e.)"

Jaki¶ czas temu rozmawia³em o nich z Dawidem Iwañcem - kierownikiem skansenu. Podkówki zosta³y znalezione w warstwie wczesno¶redniowiecznej, ale nie da siê wykluczyæ, ¿e dosta³y siê tam z warstw m³odszych. Na moje oko to zdecydowanie s± rzeczy nowo¿ytne, ale "moje oko" to nie jest argument, który móg³by przemówiæ do Jana Gancarskiego, który prowadzi³ te wykopaliska i opracowywa³ zabytki...

Trudno wykluczyæ ¿e kto¶ w pó¼niejszych wiekach zajrza³ w Trzcinicy na wzgórze, które w legendzie uros³o do rangi jakiego¶ zamczyska i otrzyma³o ludow± nazwê Wa³y Królewskie - na przyk³ad szukaj±c skarbów, w których obecno¶æ w ka¿dym podobnym miejscu niegdy¶ wierzono - i zniszczy³ lub zgubi³ but przy tej okazji, pozostawiaj±c go w wykopie. Bo samo zasiedlenie wzgórza na pewno definitywnie zakoñczy³o siê w XIII wieku.

Nie mogê siê te¿ oprzeæ wra¿eniu, ¿e autorzy pakuj± do jednego worka podkówki do butów i raki, mo¿e st±d ten ba³agan co do mo¿liwego datowania?

Przypomnijmy, podkówka to element trwale po³±czony z podeszw±, rak to podobny element luzem dowi±zywany do buta kiedy potrzeba. Opis "ta¶my ¿elaznej z trzema kolcami" pasuje jak ula³ do wczesno¶redniowiecznego raka w³a¶nie, tyle ¿e kolce nie s³u¿y³yby wówczas "do ich umocowania" ale stercza³yby w dó³. A nawet gdyby znaleziono taki przedmiot wbity kolcami w skórê czy nawet w co¶ co mo¿naby uznaæ za skórzan± podeszwê ale wykonan± z nietypowo cienkiej skóry - tak chyba wynika ze s³ów pana Gierlacha w przytoczonym opisie - to tym bardziej móg³ to byæ rak tylko "zinterpretowany do góry nogami" (pamiêtacie jak Vislav i inni mocowa³ swoje raki za pomoc± p³ata skóry? Jest taki temat w Wyprawach). Trzeba by siê dok³adnie przyjrzeæ tym znaleziskom pod k±tem takiej mo¿liwej interpretacji.

Szkoda ¿e ja nie zwróci³em wiêkszej uwagi akurat na ten artefakt podczas zwiedzania trzcinickiej wystawy w tym roku; inna sprawa ¿e przewodniczka par³a naprzód jak ruski tank tak ¿e ledwo by³ czas cykn±æ kilka zdjêæ makietom i manekinom...

Gdzie¶, nie pomnê gdzie, spotka³em siê z informacj±, ¿e od XVII w. po okres wojen napoleoñskich na terenie grodziska lokalizowane bywa³y obozy wojskowe i strzelnice - co zdecydowanie uprawdopodobnia³oby hipotezê o zgubieniu buta czy podkówki...

Zabytki opisane na trzcinickiej wystawie jako raki do obuwia wygl±daj± dok³adnie jak siedemnastowieczne podkówki do obuwia "typu wêgierskiego", z trzema wygiêtymi kolcami "monta¿owymi" - znane ze znalezisk ze Starego Miasta w Warszawie, czy z pola bitwy pod Beresteczkiem...

Postaram siê pamiêtaæ, ¿eby przy okazji najbli¿szej wizyty w skansenie zrobiæ parê porz±dnych zdjêæ.

To dla fanów pó¼nego XV wieku podeszwa z zelówk± z Paderborn

Borgu, ta podkuta czê¶æ po lewej stronie jest przodem czy ty³em obuwia?

Witam
Ciekawa podkowke (wsrod innych rzeczy) odnalazla ekspedycja w Dubno (Ukraina) w kryptach kosciola Bernardynow i jest ona datowana 2pol XVIw i lezala ona pod glowa zmarlego. Kobiece pantofelki z kon XVII i XVIIIw tez mieli nawet nie podkowki a takie listwy metalowe przymocowane do obcasa. Oryginal jest w St Petersburgu (sprobuje odnalesc), ja mam kopie.
Podkowka z Dubno

Podkowki z Gluchowa (Ukraina)

Napisa³em, ¿e zelówka

To nie s±dzisz ¿e jej pó³okr±g³e zakoñczenie (a nie w szpic) stawia j± poza ramami ¶redniowiecza?

Nikodem, w ¶redniowieczu buty z zaokr±glonym noskiem nie by³y mo¿e wiêkszo¶ci±, ale rzadko¶ci± te¿ nie.

Shoes and Pattens, s. 30 jest tabelka
Na stanowisku "Baynards Castle", pó¼ny XIV, na 210 butów 32 s± zakoñczone "na okr±g³o", kolejne 50 z ledwo zaznaczonym noskiem. 92 z wyra¼nym wyostrzonym noskiem i ³±cznie 35 z wyra¼nie wyd³u¿onym.

Skórnictwo w lokacyjnym Ko³obrzegu. XIII-XIV wiek, s. 33
Podeszew z "okr±g³ym" albo "owalnym" noskiem w 2 po³ XIV w. jest do 10%. Spiczaste wcale niekoniecznie s± bardzo spiczaste, czasem tylko zaznaczone.

Archeologia dawnej Warszawy, T. I. Obuwie Warszawskie z XIV-XVIII wieku, s. 35-36
z XIV-XV w. z wykopów na Zamku Królewskim i Starym Mie¶cie jest zachowanych ³±cznie 36 podeszew ca³ych lub nieznacznie uszkodzonych i 19 przodów. Z tego 27 jest z noskiem "owalnym" albo "wyd³u¿onym owalnym"...

Ojejku, nie wiedzia³em. Zawsze traktowa³em zanikanie nosków na korzy¶æ butów okr±g³ych i 'krowich paszcz' jako cezurê koñczenia siê ¶redniowiecza (i w przypadku ikonografii to mi siê sprawdza³o). Dziêkujê za informacje .

Zupe³nie przypadkiem znalaz³o mi siê w odmêtach ruskiego internetu co¶ takiego. Po mojemu - ikonograficzne potwierdzenie æwiekowania podeszw. (Chodzi o podeszwê w bucie nad g³ow± kobiety) Wygl±da mi to na pó¼ny XV wiek, ewentualnie wczesny XVI, ale ¿e nie by³ podpisany a widzia³em go pierwszy raz - proszê speców od ikonografii pó¼nej piêtnachy o identyfikacjê obrazu.

"Mêczeñstwo ¶w. Urszuli" Hans Siebienburger - datowane na 1470/1480