Witam wszystkich!

Szuka³em w internecie informacji na ten temat ale jako¶ niewiele ich tam by³o.
Wedle niektórych informacji to sto³p by³ zacz±tkiem wiêkszych umocnieñ. Stanowi³ tak¿e pierwsze (a w przypadku zaciek³ego ataku nieprzyjaciela ostatnie :-)) lokum w³a¶ciciela. Wiem ju¿ ¿e mia³y 30-50m wysoko¶ci oraz 3-5m grubo¶ci muru. A tak¿e ¿e wej¶cie by³o dopiero na pewej wysoko¶ci czêsto bez sta³ych schodów. Interesuje mnie przede wszystkim Bêdzin (ale mo¿e byæ te¿ co¶ innego) mo¿e kto¶ z was mieszka w pobli¿u b±d¼ ma dostêp do: planów budowli, planów zagospodarowania wnêtrza budowli, wie w jakim okresie powstawa³.

Z góry dziêkuje za pomoc.
Vanpiel

A konkretnie to co ciebie interesuje. Zamek w Bedzinie czy co to jest solp i donjon?
Stolp w sredniowieczu inaczej wieza refugialna wieza ostatniej obrony. Sklada sie z (najczesciej) czterech kondygnacji lub lepiej czterech "stref":pierwszej - piwnicy mieszczacej areszt wiezienie; drugiej - gospodarczo magazynowa, trzeciej - mieszkalnej; czwartej - miejsce ostatecznej obrony z wszystkimi przydatkami. Dostepna jest najczesciej na wysokosci drugiej strefy albo przez drabine albo przez drewniany pomost laczacy wieze z pozostala czescia zabudowan zamkowych.
Donzon (donjon) podbnie jak spolp ale nie do konca bo moze oznaczas stolp jako wieze ale rowniez "gorny" zamek ze stolpem jako miejscem ostatecznej obrony. W fortyfikacji nowozytnej oznacza srodszaniec wiekszego dziela obronnego - twierdzy.
Poza internetem polecam "Zamki w Polsce" oraz "Od Biskupina do Westerplatte Architektura obronna w krajobrazie Polski" - Janusz Bogdanowski

Zamek w Bedzinie a konkretnie jego wie¿a g³ówna.
Posiada kto¶ o¿e informacje na jej temat? (okres powstania, plany architaktoniczne, plany zagospodarowania)

Na szybko
Leszek Kajzer: "Zamki i Spo³eczeñstwo" £ód¿ 1993
Chyba najlepsze co na ten temat napisano

Włodzimierz Błaszczyk, Będzin przez wieki. Dzieje miasta i jego rozwoju urbanistyczno-przestrzennego, Poznań 1982. Obszerna monografia o zamku będzińskim i mieście autorstwa badacza, który zęby na tym zjadł.

Witam serdecznie!
Jako przewodnik miejski wiem, ¿e zabytek taki, czyli don¿on (wolê spolszczon± nazwê) znajduje siê w Lublinie. Jest to jedyny po tej stronie Wis³y zabytek romañski. Obecnie jest z renowacji, podobnie jak i dziedziniec zamkowy. Po renowacji mo¿na go zwiedzaæ, bo jest w nim umieszczona wystawa. Dok³adne szczegó³y je¶li kogo¶ interesuj± zapraszam na priv`a.
Muzykus.

Ale¿ panie przewodniku!:)
Budowle romañskie istnia³y te¿ "po tej stronie Wis³y" w Przemy¶lu, Czerwiñsku, Ka³dusie, P³ocku i byæ mo¿e w Ciechanowie i Grudzi±dzu (wie¿a Klimek o niepewnej datacji).
Oprócz tego w okolicach Lublina ma Pan ko¶ció³ w Podgórzu z prezbiterium z XIII w. i wie¿ê przy monasterze w Sto³piu.

To, ¿e w Sto³piu by³ monastyr to tylko jedna z teorii, prawdopodobna, ale nie potwierdzona w 100% i nie jedyna. Prof. Buko wci±¿ u¿ywa terminu "zespó³ wie¿owy", dla pewno¶ci zajrza³em na jego stronkê, ale nic nowego w tej materii nie znalaz³em.

Przemy¶l nale¿a³ do Ksiêstwa Halicko - W³odzimierskiego, poza tym nic romañskiego z tego co kojarzê tam w oryginale nie pozosta³o.

Pozdr.
M.

Polecam wiêc ksi±¿kê prof. Buko "Archeologia Polski wczesno¶redniowiecznej". To ¿e by³ to monastyr w±tpliwo¶ci raczej nie ma. Po³o¿ona w dolinie wie¿a z kaplic± w najwy¿szej kondygnacji wyk³adan± glazurowymi p³ytkami za³o¿ona na planie krzy¿a greckiego. Obok by³a kilkumetrowej grubo¶ci kamienna p³yta, z której naro¿y wyp³ywa³y ¼ród³a. Analogie jedyne to monastery np. w Grecji. Sposób obróbki kamienia by³ tak wysoki, ¿e poza pa³acem Daniela Halickiego w Che³mie nic tak zaawansowanego technologicznie na terenach dzisiejszej Polski nie by³o.

Przemy¶l, zanim nale¿a³ do ksiestwa Halickiego nale¿a³ te¿ do Królestwa Polskiego. Znaleziono tam palatium o wymiarach 34 x 15 m z rotund± datowane na lata 1018-1032 (byæ mo¿e monasterium benedyktynów) maj±ce wiele analogii z palatiami wielkopolskimi oraz ko¶ció³ ¶w.Miko³aja (pod katedr±) zbudowany z fundacji Boles³awa ¦mia³ego pomiêdzy 1069 a 1086 rokiem.

Podejrzewam, ¿e nie by³e¶ nigdy w Sto³piu Wie¿a nie le¿y w dolinie, chyba, ¿e jest ona (dolina) tak rozleg³a, ¿e nie widaæ jej brzegów stoj±c na wzniesieniu pod wie¿±.

A co do jej funkcji i niepewno¶ci jej dotycz±cej, to wiedzê na temat stanowiska prof. Buko nie czerpiê z jego ksi±¿ki, ale z tre¶ci jego seminarium z ubieg³orocznej konferencji w Sandomierzu, na której nie by³em, ale któr± znam z "drugiej rêki".

Luknê jeszcze jutro do artyku³u Kuty³owskiej z "Chrze¶cijañskiego wschodu..." z 1989 roku. Stare bo stare, ale mo¿e co¶tam jeszcze ciekawego znajdê.



Odpowiem cytatem z prof. Buko: "Najbli¿szym kontekstem wystêpowania budowli wie¿owych podobnych sto³pijskiej s± wie¿e w Che³mie-Bie³awinie i w samym Che³mie (Wysoka Górka), W³odzimierzu Wo³yñskim oraz pozosta³o¶ci badanej w ostatnich latach budowla wie¿owa w pobliskim Uhrowisku -Uhrusku (dzi¶: Ukraina)..."

Pozdr.
M.

P.S.
W Przemy¶lu nie by³em, ale budowli o której piszesz chyba ju¿ obejrzeæ w oryginale siê nie da ? Bo o to mi chodzi³o w poprzednim po¶cie.

Wie¿a znajduje siê w siodle pomiêdzy dwoma wzgórzami. Nie s± to du¿e wysoko¶ci i ciê¿ko to dostrzec, bo teren jest czê¶ciowo zabudowany jednak uprawnia to do okre¶lenia "dolina". Nie ka¿da dolina musi mieæ wyra¼n± skarpê.



A ja znam z pierwszej rêki, z konferencji w £azienkach sprzed dwóch tygodni, na której prof. Buko prezentowa³ to odkrycie i przedstawia³ podczas wyk³adu wizualizacjê ca³ego zespo³u w 3D. Pokazywa³ te¿ zdjêcia podobnych za³o¿eñ z Grecji i mury z podobnie obrobionego budulca.



Je¶li chodzi o Sto³pie to praca jeszcze sprzed badañ, które prowadzi³ prof. Buko.



jw., Wysoka Górka czyli palatium Daniela. Analogie co do funkcji i sposobu budowy s±, jak wspomnia³em, nawet znacznie dalsze.



Budowli w Przemys³u nie, ale ich pozosta³o¶ci móg³by¶. Dla mnie nawet te pozosta³o¶ci to zabytek romañski.
Dla zainteresowanych artyku³ prof. Buko. Nie jest najnowszy, ale daje ogólne pojêcie o tym co tam odkryto http://www.andrzejbuko.pradzieje.pl/strony...ologia_zywa.pdf

Wzniesienie na którym stoi wie¿a jest wystarczaj±co wysokie by widok na okolicê zas³ania³ tylko jeden budynek - szko³a stoj±ca po drugiej stronie drogi i otaczaj±ce j± drzewa. Od strony czê¶ci bramnej i w zasadzie od ka¿ej innej poza wspomnian± widaæ daleko i ca³kiem nie¼le (pola, ³±ki).

A analogie s±, zarówno dalekie, greckie, jak i ca³kiem nieodleg³e, wrêcz "tutejsze" czego wcze¶niej nie pisa³es.

Co jeszcze mówi³ prof. Buko na tej konferencji ? Czy zamierza gdzie¶ opublikowaæ plan 3D zespo³u ?

Pozdr.
M.

Rozumiem ze Silesianus jest bezgranicznym fanem prof. Buko. Bo poza cytatami z prof. Buko nie napisa³ nic sensownego.

Edit: Z ca³ym szacunkiem, ale co niniejszy post wnosi i dlaczego bycie fanem Andrzeja Buko ma stanowiæ zarzut?
Proszê te¿ poprzedników o nie zasypywanie nas cytatami, ale o merytoryczny tok dalszej dyskusji.
Mod. Andrzej / Viator

ja tak w kwestii nazewnictwa:

tak mi siê zawsze wydawa³o ¿e don¿on to tzw. wie¿a mieszkalna, czyli s³u¿±ca tak¿e do mieszkania (przyk³ady to np. Biestrzyków na Dolnym ¦l±sku czy Siedlêcin)

wie¿± ostatecznej obrony by³ bergfried - przyk³ad to wie¿a zamku w Bolkowie

oczywi¶cie mogê siê myliæ, ale tak mi podesz³o do g³owy.....
a opracowañ jest do¶æ du¿o - na pocz±tek polecam "Zamki, pa³ace, wie¿e mieszkalne na Dolnym ¦l±sku" M.Chorowska

co do okresu powstawania jak i gabarytów to ró¿ni siê to bardzo w zale¿no¶ci od tego jaki obszar bierzemy pod uwagê, czy jest to Francja, Anglia czy aktualna Polska (a i tu w ró¿nych regionach ró¿nie to przebiega³o)

Widzê, ¿e jakiekolwiek odezwanie siê na tym forum to pretekst do zngojenia odzywaj±cego siê.
Ogl±dajcie sobie zatem ruinki, albo to co z nich zosta³o (o niepewnej datacji), a Lublin omijajcie (dla zasady) szerokim ³ukiem.

Odno¶nie prof. Buki to jest on mocno kontrowersyjny i wiele z jego teorii jest o ile nie wy¶miewana to przynajmniej nieakceptowana... stad pewnie komentarz.

Jak pamiêtam za³o¿enia typu motte to XI wiek we Francji, Anglii (czyli de facto we Francji). U nas najstarszy jaki pamiêtam, pewnie datowany to sto³p na Wawelu (pod wschodnim skrzyd³em pa³acu Zygmunta Starego), jaki¶ XII wiek...pewnie podobne

Co do datowañ poszczególnych obiektów to gratuluje odwagi w precyzowaniu... bo jak napisa³ kiedy¶ Pianowski o najstarszych wawelskich obiektach to pewnie zbudowa³ je Boles³aw... i tu mamy 2 Przemy¶lidów i 1 Piasta do wyboru:)

Witam.
Prudnik woj.opolskie-wie¿a Woka

http://wroclaw.hydral.com.pl/155696,foto.html

Potê¿na, ogromna budowla. Ju¿ sam jej kszta³t dowodzi dlaczego 700 lat stoi tu nie wzruszona. Od najni¿szego poziomu, id±c w górê wie¿a zmniejsza swoj± ¶rednicê - jak piramida. Przez trzy stopnie zwê¿a siê ku górze. Najwy¿sza kondygnacja, to o¶mioboczna nadbudowa z XV wieku. W przesz³o¶ci by³a z pewno¶ci± du¿o wy¿sza, ni¿ jest teraz. Posiada³a sto¿kowy dach, który widaæ na XVIII-wiecznych rycinach. Wie¿a Pogañska jest pozosta³o¶ci± zamku istniej±cego w tym miejscu.
Zamek zbudowa³ w 1259 roku Wok z Rosenberga, marsza³ek czeski, zaufany króla Otakara. W tym samym czasie powsta³a te¿ masywna, cylindryczna Wie¿a Pogañska. Sk±d ta nazwa? Pewne jest, ¿e u¿ywana by³a ju¿ przez Niemców.Na terenie zamku nie przeprowadzono do tej pory ¿adnych badañ archeologicznych.
pozdrawiam
M

Podpisano umowê na renowacjê Wie¿y Woka. Przetarg wygra³a firma budowlana za kwotê 640.500 z³

http://www.tygodnikprudnicki.pl/index.php?tpid=1&k=4191
pozdrawiam

Aktualne zdjêcie Wie¿y Woka

M

Tak mniej wiêcej wyglada teraz,ocene pozostawiam innym.Jak bede mial mozliwo¶æ zrobie zdjêcia w srodku.

Link do najstarszego widoku zamku bêdziñskiego:
http://www.freha.pl/index.php?act=attach&a...st&id=18538

http://picasaweb.google.com/Mscidog/WiezaWokaXIIIw#

Co takiego uzna³ Pan za gnojenie? To, ¿e zwróci³em Panu uwagê, ¿e w Lublinie nie znajduje siê jedyny obiekt romañski na lewym brzegu Wis³y? Chyba raczej powinien siê Pan ucieszyæ, ¿e dowiedzia³ siê Pan czego¶ wiêcej. Sto³pie podtrzymujê, je¶li siê kto¶ nie zgadza to proszê o argumenty zamiast "nie bo nie". Je¿eli kto¶ twierdzi, ze prof. Buko swoj± teori± budzi kontrowersje, to proszê o podanie recenzji jego pracy, gdzie jego ustalenia s± kwestionowane. Ja takiej nie znam. Ale chêtnie poznam, je¶li taka istnieje.
A do listy, któr± wymieni³em mo¿na dodaæ pozosta³o¶ci ¶wi±tyni na grodzisku w Czermnie (Czerwieniu), który potwierdzono w 2010 roku. Bez w±tpienia te¿ romañska jest ¶wi±tynia w Haliczu. Te¿ po "tej" stronie Wis³y.
Pozdrowienia.

Mo¿e Muzykusowi chodzi³o o to, ¿e wie¿a na zamku w Lublinie stoi ca³y czas, w dobrej formie, obecnie jest, zdaje siê, remontowana i zdejmowany jest z niej dach dobudowany pó¼niej, natomiast reszta wymieniowych romañskich zabytków "po tej stronie Wis³y" to zdaje siê ruiny/kupki kamieni/kawa³ki fundamentów w ziemi.
Nie wiem jaki status ma, rzecz jasna malownicza i przykuwaj±ca uwagê, wie¿a w Sto³piu, za¶ wie¿a w Lublinie to, obok kaplicy zamkowej, zabytki klasy zerowej

Z wie¿± w Lublinie jest pewien problem dotycz±cy okre¶lenia jej stylu oraz datacji. Co do stylu to jedynym elelemtem romañskim jest w niej kolumienka z kapitelem podobnym do kostkowego w biforyjnym okienku, który jednak mo¿e pochodziæ z innego obeiktu, a wstawiony w mur, gdy tê wie¿ê budowano. Co do chronologii to prof. Kajzer w Leksykonie zamków w Polsce okre¶la jej powstanie na XIII / XIV wiek. Je¶li powsta³a w XIV wieku to raczej wykluczone jest wi±zanie jej ze stylem romañskim. Ta wie¿a jest nadal do¶æ zagadkowa i niewiele jest pewnych informacji na temat jej genezy.
Co do "klasy zerowej" to tej kategoryzacji siê ju¿ nie stosuje.