OJCZE NASZ

Oćcze nasz, jenże jeś1 na niebiesiech, oświęci się2 jimię twe, przydzi twe krolewstwo, bądź twa wola jako na niebie tako i na ziemi. Chleb nasz wszedni3 daj nam dzisia i odpuści nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowaćcom i nie wodzi nas w pokuszenie, ale nas zbaw ode złego.

Objaśnienia
1któryś jest; 2niech się święci; 3powszedni



ZDROWA MARYJA...

Zdrowa Maryja, miłości pełna, Bog z tobą, błogosławiona miedzy niewiestami, a błogosławion owoc żywota twego Jezus Krystus. Amen.


WIERZĘ W BOGA...

Wierzę w Bog<a> Oćca Wszechmogącego, stworzyciela nieba i ziemie. I w Jezu Krysta, Syna jego jedynego, Pana naszego. Jen się począł Duchem Świętym, narodził się z Maryje<j> dziewice. Umęczon pod Ponskim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion. <Z>stąpił do piekła, trzeciego dnia z martwych wstał. Wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Boga Oćca Wszemogącego, odjądże przydzie sędzić żywych i martwych. Wierzę w Ducha Świętego, <w> świętą Cyrkiew krześcijańską, swiętych obcowanie, odpuszczenie grzechom, ciała z martwych wstanie i wiekuji żywot. Amen.


DEKALOG

(1) Pirzwa kaźń1 Tworca naszego:
Nie masz mieć Boga jinego.
(2) W prozności niestatku2 twego
Nie bierz jimienia3 Bożego.
(3) Pamiętaj, to tobie wielę4,
By czcił święta i niedzielę.
(4) Chcesz li mieci łaskę moję,
Oćca czci i matkę twoję.
(5) Nie zabijaj brata swadą5,
Ręką, kaźnią6 ani radą.
(6) Nie czyń grzechu nieczystego
Procz urzędu7 małżeńskiego.
(7) Nie kradń jimienia8 cudzego,
Nędznym udzielaj swo<j>ego.
(8 ) Nie świacz9 na bliźniego swego
Lścią10 świadecstwa fałszywego.
(9) Nie pożędaj żony jego,
Tak schowasz rząd stadła11 twego.
(10) Bratnich rzeczy nie korzyści12,
Bożą przykaźń tako zjiści13.


Objaśnienia
1pierwsze przykazanie; 2na darmo, lekkomyślnie; 3nie wzywaj imienia; 4nakazuję; 5w bójce; 6więzieniem; 7poza stanem; 8własności, mienia; 9nie świadcz; 10kłamstwem, obłudą; 11tak zachowasz porządek stanu małżeńskiego; 12nie pożądaj (nie przywłaszczaj sobie) rzeczy bliźniego; 13wypełnij.

a ja zamieszczam absolutne codzienne minimum w wersji łacińskiej dla początkujących

Pater Noster (Ojcze Nasz) tu mp3

Pater noster, qui es in caelis, sanctificétur nomen tuum. Advéniat regnum tuum. Fiat volúntas tua, sicut in caelis, et in terra.
Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie, et dimítte nobis débita nostra sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris. Et ne nos indúcas in tentatiónem, sed líbera nos a malo. Amen.

Ave Maria (Zdrowaś Mario) tu mp3

Ave María, grátia plena, Dóminus tecum, benedícta tu in muliéribus, et benedíctus fructus ventris tui Jesus.
Sancta María, Mater Dei, ora pro nobis peccatóribus, nunc et in hora mortis nostrae. Amen.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto (Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi św.) tu mp3

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in saecula saeculórum. Amen.

"z kiedy" jest ten dekalog i gdzie jest spisany ?

Pozdr.
M.

Tekst Ojcze nasz zachowa³ siê w rêkopisie Biblioteki Jagielloñskiej w Krakowie z pocz±tku XV stulecia. Z tego samego kodeksu pochodzi wierszowany (dla ³atwiejszego zapamiêtania) dekalog (dziesiêæ przykazañ). Oba teksty zapisa³ kanonik p³ocki Jakub z Piotrkowa (zm. 1447).

Pozdrawiam

Ciekawe . A dla niezorientowanych na 226 stronie Drogi do Nieba Diecezji Opolskiej jest ca³a msza po ³acinie do strony 234 ( Troche ³aciny mozna poznaæ).

Witam,
Pawe³ z Krosna mo¿esz dodaæ kilka modlitw po ³acinie??? bo nie wiem jak siê niektóre s³owa wymawia.
Pozdrowienia

Wymowa klasyczna łacińska jest niemal identyczna jak polska - tekst czytasz tak, jakby był zapisany fonetycznie, plus kilka uwag głÃ³wnie do nieużywanych u nas zestawień, takich jak:
- X wymawiasz jak KS (np. pax = [paks]),
- QU czytasz jak KW (np. equus = [ekwus]),
- AE i OE czytasz jako E (np. aquae = [akwe], coeli = [celi]),
- V wymawiasz jako W (np. viator = [wiator]),
- I w otoczeniu samogłosek jest zgłoskotwórcze (słowo Alleluia ma 5 sylab: al-le-lu-i-a, Kyrie eleison 3+4: ky-ri-e e-le-i-son),
- natomiast I nie zmiękcza S ani C - SI i CI czyta się jak w słowach sjena i Marcjanna,
- H czytaj twardo (np. hora = [hora] a nie [chora]),
Poza tym niektóre litery C (np. zawsze na końcu słowa albo w końcówkach -cus) wymawiasz jak K (np. hoc est lacus = [hok est lakus] , czasem też S jak Z (np. Iesu = [Jezu]).

(poszukaj zresztą bardziej szczegółowych zasad wymowy we wstępie w jakimkolwiek słowniku)

Dwie istotne uwagi:

Po pierwsze, jest taka teoria, że antyczni Rzymianie wymawiali ZAWSZE C jak K (np. nie [Celt] tylko [Kelt], ale i nie [Cezar] tylko [Kezar] itd.). Spotyka się materiały do nauki łaciny promujące taką koncepcję. Jednak dotyczy ona antyku; w średniowiecznej Europie raczej to zjawisko nie miało miejsca.

Po drugie: bardzo wiele dostępnych w Polsce nagrań chorału gregoriańskiego pochodzi od zakonów o korzeniach włoskich i ma wymowę skażoną (np. benedyktyni), nagrania mszy prowadzonych przez Ojca Świętego Jana Pawła II także są zitalianizowane. Dotyczy to zwłaszcza:
- liter GN wymawianych jako NI, podczas gdy powinno być GN (np. w wymowie "włoskiej" agnus Dei = [anius Dei] zamiast łac. [agnus Dei]),
- litery C wymawianej jako CZ (np. coelis = [czelis] zamiast łac. [celis]).
No, ale o ile odtwarzasz zakonnika włoskiego, właśnie to może być prawidłowe.

Dla uzupełnienia trzeba by dodać, że nie jest to pełne Wyznanie Wiary czyli Credo, lecz jego starsza i krótsza wersja, czyli Skład Apostolski, obecnie nie używana podczas Mszy świętej, ale odmawiana w ramach modlitwy różańcowej, koronek, itd. Określenie "skład apostolski" wzięło się stąd, że kolejne sformułowania prawd wiary w nim zawarte przypisywano innemu z apostołÃ³w - oryginalny zapis przytoczonej przez von blabo wersji z około 1410 r. (z manuskryptu BJ nr 1297, 190v) zawierał jeszcze te przypisy (za: W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, Ossolineum, Wrocław 2004 - wyd.III {wyd.I w 1984, wyd.II w 1995}; ISBN 83-04-04747-0).

Druga ciekawa odmienność (którą jedam w swoim poście "wygładził") to kolejnośc przykazań Dekalogu. Wszystkie zachowane wersje średniowieczne mają odwrotną kolejność VI i VII przykazania: nie cudzołÃ³ż, nie kradnij.

A zatem, Chrestomatia, ciąg dalszy.

Opis źródeł, zawierających najstarsze polskojęzyczne tłumaczenia modlitw codziennych.

Rękopis Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie nr 1297. Pochodzi z 1 ćwierci XV w. (być może około 1410 r.) i zawiera Plenariusz, tj. perykopy lekcji i ewangelii na niedziele i święta z glosami polskimi. Kodeks, wraz z jeszcze innymi rękopisami, podarował Collegium Artistarum Akademii Krakowskiej kanonik płocki Jakub z Piotrkowa (zm. w 1447 r.), syn Paszka. Modlitwy codzienne i wierszowany dekalog, pisane ręką Jakuba, znajdują się na karcie 190v (przedostatniej) i na wyklejce tylnej okładki. Tekst Wierzę został podzielony według średniowiecznej tradycji między rozchodzących sie apostołÃ³w. Na karcie 190v mieści się ponadto interesujący traktacik łaciński, zawierający uwagi krytyczne o zasadach przekładu modlitw na język polski. Polskie teksty wróżniają się ciekawym szczegółem graficzno-ortograficznym. Jakub z Piotrkowa zastosował w nich bowiem reformatorski (w stosunku do współczesnej mu tradycji pisarskiej) pomysł, który polegał na wprowadzeniu nowego znaku y (podkreślonego y) oraz zlikwidowaniu powszechnej wówczas wielofunkcyjności y. Obydwa te znaki w zapisanych przez niego tekstach posłużyły wyłącznie do oznaczania miękkości spółgłosek przed samogłoskami (...) co na tle ówczesnych zwyczajów było oczywistym postępem ortograficznym.
Wyd.: W. R. Rzepka, W. Wydra, Nota do dziejów ortografii staropolskiej, Slavia Occidentalis, t. 31 (1974), str. 107-118 (transliteracja, fot.); o rękopisach Jakuba z Piotrkowa i zawartych w niej glosach polskich zob. M. Kowalczyk, E. Belcarzowa, F. Wysocka, Glosy polskie Jakuba z Piotrkowa i innych autorów w rękopisach Biblioteki Jagiellońskiej, Biuletyn BJ, R. 23 (1973), nr 1/2, s. 79-115.

Rękopis Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie nr 825. Powstał w 1407 r. i zawiera łacińskie traktaty medyczne. Polskie modlitwy znajdują się na końcowych kartach 268v i 269. Zapisane zostały w 1407 roku lub krótko po nim.
Wyd.: S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich. Czasy najdawniejsze do roku 1453, wyd. 5, Warszawa 1977, str. 49-50 (transliteracja).

Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie nr 3022 IV.; uprzednio znajdował się w byłej Cesarskiej Bibliotece Publicznej w Petersburgu, gdzie posiadał sygn. Lat. I F. 449. Pochodzi z księgozbioru klasztoru Paulinów na Skałce w Krakowie. Kodeks powstał w 2 poł. XV w. i zawiera łacińskie kazania Piotra z Miłosławia z licznymi glosami polskimi. Wierzę... zostało zapisane na ostatniej karcie, - 261v, natomiast dekalog wierszowany mieści się na karcie 91v, na początku łacińskich objaśnień do dziesięciorga przykazazań. W rękopisie tym znajdują się ponadto jeszcze dwa (inne) polskie dekalogi rymowane.
Wyd.: Tekst Wierzę dotychczas nie był publikowany; dekalog - W. Wydra, Polskie dekalogi średniowieczne, jw., str. 72-74, 319 (transliteracja, transkrypcja, fot.).

Rękopis Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie nr 1456. Należał do Macieja z Łabiszyna, profesora i rektora (w 1449 r.) Akademii Krakowskiej; zawiera pisane jego ręką w 1417 r. dzieło Lectura super Petri Lombardi IV libros Sententiarum. Dekalog mieści się na str. 850 wśród różnych łacińskich notatek tegoż profesora. Stanowi on kontaminację dziesięciorga przykazań z przykazaniami miłości Boga i bliźniego i nie jest znany z innych przekazów. Tekst wpisany został w 2 ćwierci XV w.
Wyd.: W. Wydra, Polskie dekalogi średniowieczne, jw., str. 198-199, 341 (transliteracja, transkrypcja, fot.).

Transkrypcje najstarszych modlitw codziennych z w/w źródeł

BJ 1297.

Teksty zamieścił jedam von blabo.

Dla pełnej jasności podaję tekst Składu Apostolskiego tak, jak wyglądał w ówczesnym zapisie, tj. z imionami apostołÃ³w, którzy w myśl legendy przechowali dany wiersz jako "depozyt wiary" (przy czytaniu opuszczanymi).

Wierzę w Bog<a> Oćca Wszemogącego, stworzyciela nieba i ziemie - Petrus.
I w Jezu Krysta, Syna jego jedynego, Pana naszego - Andreas.
Jen się począł Duchem Świętym, narodził się z Maryje<j> dziewice - Johannes.
Umęczon pod Ponskim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion - Jacobus maior.
<Z>stąpił do piekła, trzeciego dnia z martwych wstał - Philippus.
Wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Boga Oćca Wszemogącego - Jacobus minor.
Odjądże przydzie sędzić żywych i martwych - Thomas.
Wierzę w Ducha Świętego - Bartholomeus,
<w> świętą Cyrkiew krześcijańską, swiętych obcowanie - Matheus,
odpuszczenie grzechom - Simon,
ciała z martwych wstanie - Thadeus
i wiekuji żywot - Mathias.

BJ 825.

(Modliwy Ojcze nasz i Zdrowaś w wersjach bardzo podobnych do BJ 1297)

Otcze nasz, jenże jeś na niebi<e>si<e>ch, oświę<ć> sie twe jimi<ę>, bądź twa wola, jako [[na ziemi tako na niebie]] na niebie tako na ziemi. Chleb nasz powszedni daj nam dziś a odpuści nam nasze winy, jako my odpuszczamy naszym winowaćcom. Nie wodzi nas na pokuszenie, ale zbawi nas ode złego. Amen

Zdrowa Maryja, miłości pełna, Bóg z tobą, błogosławiona miedzy niewiestami, a błogosławion owoc żywota twego Jezus Krystus. Amen. [itd.]

(żaden przekład Ave nie zawiera obecnej drugiej części - Święta Maryjo... - jednak oryginał w BJ 825 kończy się "i tak dalej" - Amen etc - tak jakby istniał już utrwalony obyczaj dodawania dalszej części, ale jej kanon jeszcze nie był skrystalizowany)

Dekalog z ok. 1420 ("Antologia literatury polskiego średniowiecza - Toć jest dziwne a nowe"), niestety brak dokładnego opisu:


Językowe miodzio Zwracam uwagę na tryb rozkazujący zakończony na -y (znany np. z Bogurodzicy - "zyszczy, spuści") i urocze słowo "nieczystota" 6. i 7. rzeczywiście zamienione miejscami.

Spotka³ siê kto¶ z ³aciñsk± wersj± modlitwy przed posi³kiem?

Szukaj pod benedictio ante mensam lub benedictio mensae - to ca³o¶æ, zarówno ante, jak i post mensam.

http://www.freha.pl/index.php?showtopic=7858

Frehowa archeologia


Pozdr.
M.